لزوم تغییر در سیستم آموزشی و آموزش مهارت‌های ضروری در مدارس
رویداد۲۴ در دنیای پویا و رو به رشد امروز، مدارس دیگر صرفاً محل یادگیری دروس نظری و حفظیات نیستند. بلکه نهادهای آموزشی وظیفه دارند دانش‌آموزان را برای مواجهه با چالش‌های زندگی واقعی آماده کنند. در این راستا، آموزش برخی مهارت‌های ضروری در کنار دروس سنتی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مهارت های زندگی چیست ؟
مهارت‌های زندگی مجموعه‌ای از توانایی‌های فردی و اجتماعی است که افراد را قادر می‌سازد تا به طور مؤثر با مسائل و مشکلات روزمره برخورد کنند. این مهارت‌ها شامل طیف وسیعی از توانمندی‌ها از جمله: حل مسأله، تصمیم‌گیری، تفکر انتقادی، برقراری ارتباط مؤثر، مدیریت زمان، کار گروهی، حل تعارض و انعطاف‌پذیری می‌شود. یادگیری این مهارت‌ها می‌تواند تأثیر بسزایی در زندگی فردی و اجتماعی دانش‌آموزان داشته باشد. فردی که مهارت حل مسأله را به خوبی فرا گرفته است، می‌تواند در مواجهه با مشکلات، راه حل‌های خلاقانه پیدا کند و بر موانع پیش رو غلبه نماید. کسی که مهارت برقراری ارتباط مؤثر را آموخته است، قادر است با اطرافیان خود به درستی ارتباط برقرار کند، روابط سالم‌تری را شکل دهد و در موقعیت‌های اجتماعی، با اعتماد به نفس بیشتری عمل کند.
علاوه بر این، آموزش مهارت‌های زندگی در مدارس می‌تواند به کاهش آسیب‌های اجتماعی، تقویت روحیه‌ی کارآفرینی و پرورش شهروندانی مسئول و متعهد کمک شایانی نماید. فردی که مهارت مدیریت زمان را به درستی فرا گرفته است، می‌تواند برنامه‌ریزی درستی برای زندگی تحصیلی و شخصی خود داشته باشد و از اتلاف وقت جلوگیری کند. کسی که مهارت کار گروهی را آموخته است، یاد می‌گیرد که چگونه با دیگران همکاری کند، به نظرات دیگران احترام بگذارد و برای رسیدن به اهداف مشترک تلاش کند.
با در نظر گرفتن اهمیت و ضرورت آموزش مهارت‌های زندگی در مدارس، می‌توان گفت، مدارس با گنجاندن این مهارت‌ها در برنامه‌ی آموزشی خود، می‌توانند گام مؤثری در جهت تربیت نسل آینده‌ای کارآمد، مسئول و موفق بردارند. این امر می‌تواند به شکوفایی استعدادهای دانش‌آموزان، افزایش اعتماد به نفس آنها و در نهایت، به داشتن جامعه‌ای پویاتر و موفق‌تر منجر شود.
لزوم تغییر در دروس فعلی به سوی کاربردی شدن
دروس فعلی باید کاربردی‌تر بشوند. مثلاً در درس ریاضی که مفاهیم پایه ای حساب و اعداد به دانش آموزان آموزش داده می شود، می توان مباحثی مثل مالیات و نحوه محاسبه آن را هم به صورت ساده و کاربردی آموزش داد. برای نمونه آموزش مالیاتی در مدارس می تواند فواید زیادی داشته باشد:
-
افزایش آگاهی دانش آموزان: دانش آموزان با مفاهیم پایه ای مالیات مثل مالیات بر درآمد، مالیات بر ارزش افزوده و نحوه محاسبه آنها آشنا می شوند.
-
ایجاد مهارت های لازم برای مدیریت مالی: دانش آموزان یاد می گیرند که چگونه درآمد خود را مدیریت کنند، بودجه بندی کنند و برای آینده برنامه ریزی مالی داشته باشند.
-
تقویت حس مسئولیت پذیری: دانش آموزان با پرداخت مالیات، درک می کنند که برای اداره جامعه و ارائه خدمات عمومی به همیاری و مشارکت همه افراد نیاز است.
-
ایجاد زمینه برای انتخاب شغل مناسب:
آموزش مفاهیم مالیاتی می تواند دانش آموزان را به سمت مشاغلی مثل حسابداری، حسابرسی و مشاوره مالیاتی سوق دهد.
نکات مهم در تغییر نظام آموزشی مدارس
البته در نظر گرفتن چند نکته در این زمینه ضروری است:
-
مناسب بودن محتوا با سن و سطح دانش دانش آموزان: محتوای آموزشی باید متناسب با سن و سطح دانش دانش آموزان باشد و به گونه ای ارائه شود که برای آنها جذاب و قابل فهم باشد.
-
استفاده از روش های خلاقانه و جذاب: برای آموزش مفاهیم مالیاتی می توان از روش های خلاقانه و جذابی مثل بازی، داستان، فیلم و انیمیشن استفاده کرد.
-
تاکید بر کاربرد عملی مفاهیم: آموزش باید به گونه ای باشد که دانش آموزان بتوانند از مفاهیم مالیاتی در زندگی واقعی خود استفاده کنند.
با در نظر گرفتن این نکات، آموزش مفاهیم مالیاتی در مدارس می تواند به عنوان یک گام مثبت در جهت ارتقای سواد مالی جامعه و تربیت نسلی آگاه و مسئولیت پذیر تلقی شود.
لزوم تغییر روش تدریس در مدارس
روش‌های سنتی تدریس که بر اساس حفظیات و انتقال یک‌طرفه اطلاعات بنا شده‌اند، دیگر پاسخگوی نیازهای دانش‌آموزان در دنیای امروز نیستند. در دنیایی که سرعت تغییرات روز به روز بیشتر می‌شود، دانش‌آموزان به مهارت‌هایی فراتر از حفظیات و معلومات تئوری نیاز دارند.
دلایل متعددی برای تغییر روش تدریس در مدارس وجود دارد:
-
عدم تناسب با نیازهای دنیای واقعی: روش‌های سنتی تدریس، دانش‌آموزان را برای مواجهه با چالش‌های دنیای واقعی آماده نمی‌کنند.
-
عدم انگیزه و خلاقیت: این روش‌ها می‌توانند منجر به عدم انگیزه، خلاقیت و بی‌علاقگی در دانش‌آموزان شوند.
-
عدم تناسب با سبک‌های یادگیری مختلف: روش‌های سنتی تنها برای گروهی خاص از دانش‌آموزان مفید هستند و به سبک‌های یادگیری مختلف توجهی ندارند.
روش‌های نوین تدریس بر اساس اصول زیر بنا شده‌اند:
-
یادگیری فعال: دانش‌آموزان در فرایند یادگیری مشارکت فعال دارند و نقش مفعولی ندارند.
-
تمرکز بر مهارت‌ها: تمرکز بر آموزش مهارت‌های لازم برای زندگی در دنیای واقعی است.
- تناسب با سبک‌های یادگیری مختلف: به سبک‌های یادگیری مختلف دانش‌آموزان توجه می‌شود.
برخی از روش‌های نوین تدریس عبارتند از:
-
یادگیری مبتنی بر پروژه: دانش‌آموزان در قالب پروژه‌های عملی به یادگیری می‌پردازند.
-
یادگیری مشارکتی: دانش‌آموزان در گروه‌های کوچک با یکدیگر همکاری می‌کنند و به یادگیری می‌پردازند.
-
یادگیری تجربی: دانش‌آموزان با تجربه مفاهیم به صورت عملی به یادگیری می‌پردازند.
تغییر روش تدریس در مدارس نیازمند عزم و اراده مسئولین آموزشی، معلمان و اولیاء است. با استفاده از روش‌های نوین تدریس می‌توان به دانش‌آموزان کمک کرد تا به افرادی خلاق، مسئول و توانمند تبدیل شوند و برای مواجهه با چالش‌های دنیای واقعی آماده شوند.
مزایای تغییر روش تدریس:
- افزایش انگیزه و خلاقیت دانش‌آموزان
-
ارتقای مهارت‌های تفکر انتقادی و حل مسئله
-
تقویت مهارت‌های کار گروهی و ارتباطی
-
افزایش اعتماد به نفس و خودباوری دانش‌آموزان
-
آمادگی بیشتر دانش‌آموزان برای ورود به بازار کار
با توجه به مزایای متعددی که تغییر روش تدریس دارد، ضروری است که مسئولین آموزشی و معلمان به این موضوع اهمیت بیشتری داده و برای اجرای آن در مدارس برنامه‌ریزی کنند.
