نگاهی به 10 سال کارنامۀ دبیرکلی بان کی مون

رویداد۲۴- آغاز سال نو میلادی، پایان دوره کاری ده ساله «بان کی مون» هشتمین دبیرکل سازمان ملل متحد بود. با پایان این دوره، کارشناسان و رسانه های انگلیسی زبان، ارزیابی های گوناگونی از موفقیت ها و شکست های دبیر کل پیشین ارایه کردند.

دوره کاری هشتمین دبیر کلی سازمان ملل متحد با شروع سال 2017 میلادی پایان یافت و به جای بان، «آنتونی گوتیرس» نخست وزیر پیشین پرتغال عهده دار اداره این نهاد بین المللی شد. دبیرکل، عالی رتبه ترین مقام اجرایی سازمان ملل به شمار می رود که مسوولیت های گوناگونی در قبال مسایل بین المللی دارد.

در دوره کاری بان کی مون (از 2007 تا 2017) رخدادهای گوناگونی در جهان به وقوع پیوست که نیازمند ورود یا واکنش جدی سازمان ملل متحد و اظهارنظر دبیرکل عنوان بالاترین مقام این سازمان بود. طی چند روز گذشته رسانه های انگلیسی زبان جهان، پایان دوره مسوولیت بان کی مون در سازمان ملل را از دیدگاه های گوناگونی مورد ارزیابی قرار دادند که این گزارش به برخی از آن ها می پردازد.

** بان تا پیش از دبیرکلی
تارنمای خبرگزاری روسی «اسپوتنیک» در آخرین روز کاری دبیرکل پیشین سازمان ملل متحد در مورد وی نوشت: بان کی مون در سال 1944 در کره جنوبی متولد شد و در دوره نوجوانی برنده جایزه صلیب سرخ برای سفر به آمریکا شد. در سال 1970 از دانشگاه سئول فارغ التحصیل شد. وی درجه استادی را در سال 1985 در رشته «مدیریت عمومی» از دانشگاه هاروارد دریافت کرد.

به نوشته اسپوتنیک، بان مدت ها در وزارت امور خارجه در مقام سفیر فعالیت کرد و حتی در دوره ای فرستاده این کشور در آمریکا و سازمان ملل بود. بان پیش از دبیرکلی سازمان ملل، به عنوان وزیر خارجه و تجارت کره جنوبی منصوب شد. وی چند دوره در گفت وگوهای هسته ای با کره شمالی شرکت داشت و نقش مهمی را در چهارمین دور گفت وگوهای شش جانبه در پکن ایفا کرد. وی در سال 2007 جایگزین «کوفی عنان» در سازمان ملل متحد شد.

*** خیز بان برای ریاست جمهوری کره جنوبی در دوره پسادبیرکلی
یکی از محورهایی که برخی رسانه های انگلیسی زبان به آن پرداختند میزان فعالیت های دبیرکل سازمان ملل در این مقام بود. تارنمای «کره تایمز» روز دوشنبه سیزدهم دی ماه (دوم ژانویه) در گزارشی در مورد پایان دوره مسوولیت بان نوشت: پنج سال دوم مسوولیت بان در سازمان ملل متحد تمام شد. وی واکنش به چالش های جهانی را رها کرده و اکنون به ریاست جمهوری کره جنوبی فکر می کند.

به نوشته این تارنما، از ابتدای سال 2007 که بان دبیرکل سازمان ملل شد وی به هر گوشه ای از جهان سفر کرد. بان به 154 کشور از 193 کشور روی نقشه کره زمین رفت. دسترسی به 39 کشور دیگر نیز دشوار بود و این دشواری ها مانع از سفر بان شد. کره شمالی نیز یکی از کشورهایی بود که بان به آن سفر نکرد. از آنجا که وی چند بار به برخی از کشورها رفته، در مجموع 559 سفر برای وی ثبت شده است. وی برای این سفرها 4.8 میلیون کیلومتر را پیمود.

کره تایمز افزود: بان کی مون در کل دوره کاری خود بیشتر از 34 هزار ملاقات انجام داده که 17 هزار دیدار با رهبران کشورها و سازمان های بین المللی صورت گرفته است. همچنین وی 11 هزار سخنرانی ، 2 هزار مصاحبه و کنفرانس خبری و سه هزار گفت وگوی تلفنی انجام داده است. بر این اساس وی روزانه 10 دستورکار و 31 دیدار داشته است.

این تارنما در مورد آینده سیاسی بان کی مون نوشت: بان که خود را برای ریاست جمهوری کره جنوبی آماده می کند میانه های ماه جاری میلادی به کره خواهد آمد. هفته گذشته وی از تمایلش برای ریاست جمهوری و تلاش برای پیشرفت کشورش سخن گفت. نظرسنجی ها در کره جنوبی هم وی را به عنوان یک از افراد محبوب برای انتخابات سال آینده این کشور معرفی کرده اند.

***موفقیت در پاریس و شکست در سوریه
ارزیابی رسانه های انگلیسی زبان از روندهای کاری و مواضع دبیرکل پیشین سازمان ملل گویای ناکامی ها و پیروزی هایی است در کارنامه بان به ثبت رسیده است. تارنما نشریه «فارین پالسی» چهارشنبه 28 دسامبر (8 دی) در مورد بان کی مون و رخدادها در دوره مسوولیتش در سازمان ملل نوشت: موضوع سوریه، پیشرفت برنامه تسلیحات هسته ای کره شمالی، نسل کشی در سودان جنوبی، افزایش پناهجویان و رشد فعالیت تندروهای مذهبی و گسترش تروریسم در سراسر جهان از مهمترین چالش های کارنامه بان بود که به دوره بعد هم امتداد می یابد. یکی از مسایلی که ابراز تاسف دبیرکل پیشین سازمان ملل را به همراه داشت شکست این سازمان در سوریه بود.

گزارش این نشریه به نقل از برخی سیاستمداران و کارشناسان سازمان ملل، بزرگترین انتقاد به بان را فقدان کاریزما، چابکی فکری و خلاقیت می دانند اما به گفته آنان بان پشتکار خوبی داشت. این گزارش تلاش بان کی مون در بحث تغییرات آب و هوایی را از دستاوردهای وی دانست زیرا بدون حضور بان هیچ توافقی در این زمینه حاصل نمی شد. اکنون بدون بان کی مون و همزمان با روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا تهدیدهای جدی پیش روی توافق اقلیمی پاریس (آذرماه 1394) قرار گرفته زیرا ترامپ بر موضوع رقابت با چین و کارآمدسازی صنعت آمریکا تمرکز کرده است.

تارنمای خبری «گلوبال نیوز» کانادا نیز در آخرین روز سال گذشته میلادی در بررسی کارنامه بان با تکرار اعتراف تلخ بان کی مون نوشت که بزرگترین شکست یا مایه تاسف در دوره کاری وی، ادامه بحران در سوریه است.

گلوبال نیوز ناتوانی سازمان ملل در کنترل بیماری وبا در هائیتی و وارد شدن اتهام سوء استفاده جنسی به صلح بانان سازمان ملل در جمهوری آفریقای مرکزی را از نقاط تاریک دوره دبیرکلی وی دانست. از سوی دیگر حضور 197 کشور در توافق اقلیمی پاریس از موفقیت هایی بود که بان در شکل دهی همکاری جهانی برای کاهش آلودگی های زیست محیطی به نام خود ثبت کرد.

نقطه تاریک دیگر در کارنامه بان کی مون حذف نام عربستان از فهرست سیاه ناقضان حقوق کودک بود. خردادماه امسال سازمان ملل به دلیل اقدام ائتلاف سعودی حمله به یمن به کشتار صدها زن و کودک، عربستان را ناقض حقوق کودکان دانست اما بان به خاطر تداوم دریافت کمک های مالی از عربستان، نام این کشور را از فهرست یادشده خارج کرد؛ اقدامی که به نوشته بسیاری از رسانه ها در آن زمان، با فشار گسترده عربستان و متحدانش انجام گرفت و انتقاد مجامع حقوق بشری و نیز رسانه‌ها را در پی داشت.