گزارش رویداد۲۴ درباره واکنش وزیر خارجه آمریکا به درگیریهای جنوب سوریه
پشت پرده اتهام نقشآفرینی ایران در سرنگونی جنگنده اسرائیلی
وزیر خارجه آمریکا خواستار خروج جمهوری اسلامی ایران از سوریه شد؛ درخواستی که میتواند تکهای از پازل یک هفته فضاسازی و سناریونویسی علیه ایران در پی سقوط جنگنده اسرائیلی در مرز سوریه و فلسطین اشغالی باشد.
رویداد۲۴- امیر ساعدی داریان*: وزیر خارجه آمریکا خواستار خروج جمهوری اسلامی ایران از سوریه شد؛ درخواستی که میتواند تکهای از پازل یک هفته فضاسازی و سناریونویسی علیه ایران در پی سقوط جنگنده اسرائیلی در مرز سوریه و فلسطین اشغالی باشد.
«رکس تیلرسون» دیروز در کنفرانس خبری مشترک با «أیمن الصفدی» همتای اردنی خود گفت که «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا به صلح در خاورمیانه پایبند است. تیلرسون همچنین اعلام کرد که از وقوع درگیری اخیر بین اسرائیل و ایران در سوریه نگران هستیم. وزیر خارجه آمریکا با اشاره به اینکه حضور ایران در سوریه مبنی برای بیثباتی در منطقه است، گفت که ایران و نیروهای آن و همه گروههای موردحمایت ایران باید از سوریه خارج شوند.
این سخنان پسازآن مطرح شد که ابتدای هفته جاری جنوب سوریه آبستن جنگی بود که جرقه آن با سرنگونی پهپاد بهزعم اسرائیلیها متعلق به ایران و در پی آن سقوط جنگنده اسرائیلی زده شد.
شنبه گذشته بود که «تلآویو» ادعا کرده یک پهپاد ایرانی را که ساعت ٤:٣٠ صبح از خاک سوریه بلند شده و وارد حریم هوایی جولان اشغالی شده بود، به کمک بالگرد «آپاچی» اسرائیلی رهگیری کرده است. ایران این ادعا را رد کرده و دولت سوریه گفته پهپاد مورداشاره صهیونیستها یک پهپاد شناسایی متعلق به این ارتش عربی و در حال جمعآوری اطلاعات از گروههای تروریستی بوده است.
به گزارش خبرگزاری رسمی سوریه (سانا)، ساعاتی پس از خبر سقوط جنگنده اف-16 اسرائیلی، پدافند هوایی ارتش (سوریه) با تجاوزهای جدید دشمن اسرائیلی در «ریف» دمشق مقابله کرد.
در پی این حادثه، جنگندههای رژیم صهیونیستی به مناطقی در سوریه حمله کردند که به سرنگونی یک جنگنده اف-16 این رژیم در نزدیکی «الجلیل» در جولان، براثر آتش پدافند هوایی سوریه منجر شد. این نخستین هواپیمای اسرائیلی بود که از سال 1982 تاکنون در جریان جنگ از دست میرفت.
بر این اساس پذیرش و هضم این ضربه برای رژیم صهیونیستی چندان آسان نبود چراکه در بُعد تسلیحاتی این رویداد ازآنجهت قابلتوجه بود که نشان داد جنگندههای اف-16، پس از سه دهه پرواز برای ارتش رژیم صهیونیستی و چهار دهه استفاده توسط ارتش آمریکا و علیرغم نوسازیها، توان عملیاتی خود را در برابر موشکهای پدافندی «سام – 5» سوریه ازدستداده و دیگر قادر نیستند به عملیات مخفیانه از فضای لبنان علیه اهدافی در خاک سوریه ادامه دهند. بر همین اساس رسانههای اسرائیلی نیز این حادثه را «ضربهای به اعتبار و ابهت» نیروی هوایی خود توصیف کردند.
ازاینرو تنش لفظی با متهم کردن جمهوری اسلامی ایران به نقشآفرینی در سرنگونی جنگنده اف-16 از سوی مقامات اسرائیلی به اوج خود رسید و همین امر زمزمهها از احتمال شعلهور شدن آتش جنگ و تقابل مستقیم بین اسرائیل و ایران افزایش یافت؛ خصوصاً پس از اظهارات وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی.
«یسرائیل کاتس»، وزیر اطلاعات رژیم اسرائیل پس از سقوط جنگنده اف-16 در گفتوگو با روزنامه سعودی ایلاف، با طرح ادعاهای بیاساس علیه جمهوری اسلامی ایران مدعی شد که اگر ایران به ادامه حملاتش علیه این رژیم ادامه دهد به آن درسی میدهیم که فراموش نخواهد کرد.
این در حالی است که مختصات حمله هوایی صهیونیستها، فاقد مؤلفههای برتری و پاسخ قهرآمیز بود، ازاینرو افسران ارشد مطلع از وخامت اوضاع، در اندک زمانی از نخستوزیر این رژیم درخواست کردند از طریق روسیه، بهطرف ایرانی و سوری پیغامی مبنی بر عدم استقبال از تنش ارسال کند.
نشریه «یدیعوت آحارونوت» به نقل از منابع دیپلماتیسسسک گزارش داد رژیم صهیونیستی در پیامی به مسکو، از روسیه خواسته «بهسرعت» وارد عمل شده و به ایران و سوریه اعلام کند که اسرائیل به دنبال درگیری نیست.
هرچند در این عقبنشینی اسرائیل دلایل دیگری نیز دخیل بودهاند ازجمله بحران سیاسی داخلی از یکسو و عدم همراهی آمریکا با اسرائیل از هرگونه جنگ و تقابل مستقیم با ایران از سوی دیگر.
نخستوزیر اسرائیل بهتازگی با اتهام دریافت رشوه و حمایت رسانهای خاص از برخی روزنامهها مواجه شده است که همین امر تا حدود زیادی ثبات و آینده سیاسی دولت کنونی این رژیم را با تردید مواجه کرده است.
بنیامین نتانیاهو در دو پرونده معروف با شمارههای 1000 و 2000 متهم به دریافت رشوه و خیانتدرامانت شده است. رونده 1000 مربوط به هدایای است که نتانیاهو و خانوادهاش از بازرگانان خارجی بهصورت غیرقانونی دریافت کردهاند. این هدایا بهویژه از سوی آرنون میلچن میلیاردر آمریکایی دریافت شده و شامل قوطیهای سیگار فاخر برای نتانیاهو بوده است. ساره همسر وی نیز از بهترین انواع مشروبات الکلی و جواهرات را دریافت کرده است. این هدایا طی سالیان طولانی ادامه داشته و ارزش آنها به صدها هزار شیکل میرسد.
پرونده 2000 نیز مربوط به اتهامات مطرحشده در خصوص تبادل رشوه بین نتانیاهو و ناشر روزنامه یدیعوت آحارونوت است که در مجموعهای از دیدارهای ثبتشده بین دو نفر ردوبدل شده است. این رشوه مربوط به پوشش نتانیاهو در این روزنامه بوده و توافقی در این خصوص بهدستآمده و قرار شده چهرهای مثبت و خوب از نتانیاهو ارائه شود و در مقابل نتانیاهو نیز از این روزنامه در برابر روزنامه صهیونیستی اسرائیل الیوم حمایت کرده یا برای جلوگیری از صدور هفتهنامه این روزنامه وارد عمل شود.
کارشناسان مسائل داخلی رژیم صهیونیستی احتمال میدهند اتهامات نتانیاهو اگر در دادگاه اثبات شود، ممکن است باعث به زندان افتادن وی شده و قطعاً در مخدوش کردن بیشازپیش چهره وی در خارج از سرزمینهای اشغالی تأثیرگذار خواهد بود. «اتحاد صهیونیستی» که یک ائتلاف سیاسی چپ میانه در اسرائیل است نیز دیروز خواستار برکناری بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی به خاطر فساد مالی و دریافت رشوه شدهاند.
بر این اساس در شرایطی که دولت رژیم صهیونیستی در داخل درگیر چنین رسوایی است باز کردن یک جبهه جنگی آنهم با جمهوری اسلامی ایران غیرممکن بود.
از آن مهمتر این حمله بههیچوجه از حمایت آمریکا برخوردار نبود و نوع واکنش واشنگتن به بحران سقوط جنگنده اف-16 نیز گواهی بود بر این مدعا. در همین حال روزنامه اسرائیلی هاآرتص، در گزارشی با اشاره به تور خاورمیانهای رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا نوشت: «نکته عجیب در سفر وزیر خارجه آمریکا این است که نام اسرائیل در مقاصد این تور خاورمیانهای به چشم نمیخورد. توقفگاههای تیلرسون شامل امان، آنکارا، قاهره، شهر کویت و بیروت میشود، اما تلآویو نه. این مسئله پیش از درگیری روز شنبه با ایران شاید کمی معنادار بود؛ اما حال اقدام درستی به نظر نمیرسد.»
این روزنامه اسرائیلی در ادامه نوشت: «بازیگران در سراسر خاورمیانه تماشاگر نمادها هستند. سفر دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا و مایک پنس، معاون رئیسجمهور این کشور به اسرائیل بیانگر حمایت جدی و دوستی با اسرائیل بود؛ اما عدم سفر وزیر خارجه آمریکا به اسرائیل در این شرایط یک پیام برای منطقه دارد و آن اینکه: اسرائیل در مقابله با ایران و سوریه، تنها است.»
بر این اساس جنگ با ایران از میان گزینههای آمریکا و اسرائیل بهطور کامل حذفشده است؛ اما بحران سقوط جنگنده اف-16 از ظرفیت بهرهبرداری سیاسی قابلتوجه ای برخوردار بود که دو طرف نمی توانستند به سادگی از کنار آن گذر کنند.
ازاینرو فضاسازی و سناریونویسی علیه ایران در پی سقوط جنگنده اسرائیلی در مرز سوریه و فلسطین اشغالی زمینهساز طرح درخواستی بود که دیروز از زبان رکس تیلرسون در اردن بیان شد؛ خروج ایران از سوریه. خواستی که در پایان جنگ با داعش به دغدغه اصلی آمریکا و اسرائیل تبدیلشده است؛ یعنی محدود کردن و یا کنترل حضور جمهوری اسلامی ایران در سوریه؛ جایی که اکنون ایران در آن دست برتر را دارد و این برای آمریکا و اسرائیل پذیرفتنی نیست. بر همین اساس میتوان پیشبینی کرد که سناریو تهدید منافع آمریکا و اسرائیل در محدوده مرزهای سوریه از جانب جمهوری اسلامی ایران قسمتهای دیگری داشته باشد.
*عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی