جایزه نخستین دوره ادبی استاد محمد قهرمان اعطا شد

رویداد۲۴-جایزه نخستین دوره ادبی استاد محمد قهرمان، غزلسرای برجسته معاصر خراسان در سبک هندی، روز دوشنبه به 'سعید شفیعیون' مصحح تذکره 'نفایس المآثر' اثر علاء الدوله کامی قزوینی اعطا شد. گفت: نفایس المآثر به عنوان یک تذکره ادبی یا زندگینامه شعرا و ادیبان در ردیف 6 تذکره اصیل و قدیمی زبان فارسی است.

دکتر سعید شفیعیون افزود: تذکره های قدیم و شناخته شده ای مثل تذکره 'هفت اقلیم' و نظائرش از این تذکره استفاده کرده اند اما متاسفانه حتی یک بار هم اشاره ای به نویسنده آن یعنی 'علاء الدوله کامی قزوینی' و اثرش نکرده اند.

وی ادامه داد: مجمع الشعرای جهانگیری اثر 'قاطعی هروی' هم شرح زندگی تمام شاعرانی که علاءالدوله با آنها در قزوین زندگی کرده و در نفایس المآثر ذکر کرده را آورده است ولی یک بیت اضافه تر از شاهدان این تذکره نیاورده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان گفت: تنها 46 شاعر در این اثر معرفی شده اند که در هیچ جای دیگری به آنها اشاره نشده است و این غربت کتاب تذکره نفایس المآثر تا زمانی که فخرالزمانی در تذکره میخانه به این اثر اشاره کرد، ادامه داشت.

شفیعیون افزود: نویسنده نفایس المآثر با وجود همه زحماتی که در دوره خود کشید قدر ندید، او پسر یحیای مورخ و از خاندان سادات حسنی قزوین و البته اهل سنت بود که سرانجام این خاندان از ایران به هند کوچیده و در دربار هند صاحب مناصب مهمی شدند.

وی ادامه داد: این کتاب فقط تذکره نیست بلکه تذکره - تاریخ است یعنی هم دغدغه معرفی شعرای عصر خود را دارد و هم این که تاریخ بابریان و صفویان است و مولف نگاه مورخانه ای داشته و اطلاعات اصیل و دقیقی را عرضه می کند که می تواند مورد رجوع بسیاری از پژوهندگان برای شعر این دوره و حتی تاریخ دوره بابریان و صفویان باشد.

رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه اصفهان گفت: نباید از خاطر برد که جایزه ادبی استاد محمد قهرمان محوری اصلی دارد که آن ترویج سبک هندی در ادبیات فارسی و تحقیقات انجام شده در خصوص این سبک ادبی و بزرگداشت ادیب بزرگ و وزینی چون استاد قهرمان است.

شفیعیون افزود: همه محققان این حوزه بزرگ شده سفره استادانی چون استادان مرحوم گلچین معانی و قهرمان هستند و هیچ کس نیست که در خصوص سبک هندی در ادبیات فارسی کار و تحقیق کرده باشد و از دسترنج و زحمت بی توقع و بی ادعای اینان بهره نبرده باشد.

وی ادامه داد: یقینا کار بر روی شعرای مشهور و درجه یک و پرطرفدار لذت و شهرت زیادی در پی دارد ولی استاد قهرمان با شوق و انگیزه ای مثال زدنی و بی توقع، دیوان شاعرانی را تصحیح کرد که شاید حتی شعرشان برای استادان مشهور و جا افتاده ادبیات نیز شناخته شده نبود.

شفیعیون افزود: بدون شک مجاهدات استاد قهرمان و تلاشهای محققانه وی خلاهای بسیاری را پر کرده و حلقه های مفقوده تاریخ ادبیات ما را به دست داد و همچنان به چنین تحقیقاتی نیاز داریم.

دبیر نخستین دوره جایزه ادبی محمد قهرمان نیز در این مراسم گفت: در 26 اردیبهشت ماه 1396 فراخوان نخستین دوره جایزه ادبی استاد محمد قهرمان اعلام و تا فروردین 1397، 20 اثر به دبیرخانه این جشنواره ارسال شد که 14 اثر شایسته راهیابی به بخش داوری تشخیص داده شدند.

دکتر سلمان ساکت افزود: هیات داوران این جایزه دکتر محمدجعفر یاحقی، دکتر محمود فتوحی، دکتر راشد محصل، دکتر سلمان ساکت، پروفسور ریکاردو زیبولی از ایتالیا و پروفسور چنداشکر از هندوستان بودند که داوران خارجی از طریق رایانامه در تماس بودند و البته همه امور زیر سایه نام و مشورتهای استاد دکتر شفیعی کدکنی انجام شد.

وی ادامه داد: ژانرهای تحقیقاتی این جایزه، کتابها، پایان نامه ها و رساله های مقاطع تحصیلات تکمیلی در حوزه های ادبیات دوره صفوی و سبک هندی بود و در سال نخست جایزه تمام آثاری که در سه سال منتهی به اردیبهشت 97 منتشر شده بود مورد بررسی قرار گرفت و سرانجام از بین این 14 اثر، تصحیح تذکره نفایس المآثر برگزیده شد.

عضو هیات علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: این دانشکده تنها به واسطه استادان ارجمند و گرانقدرش نیست که نامی بلند یافته بلکه استاد محمد قهرمان، کارمند و سپس رئیس کتابخانه این دانشکده بود و این کارمند کتابخانه به تنهایی به اندازه دهها عضو هیات علمی و استاد دانشگاه در فضای ادبی و پژوهشی کشور تاثیرگذار بود و در واقع به همراه مرحوم گلچین معانی پرچمدار سبک هندی در دوران معاصر بودند.

ساکت افزود: با وجود استادانی چون آقای دکتر فتوحی این پرچم همچنان در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی دراهتزاز است و امید است که این دانشکده یکی از پایگاههای محکم و مستحکم ادبیات صفوی در کشور باشد و جایزه ادبی استاد محمد قهرمان یکی از خدمات ارزنده آن بزرگوار و خانواده ایشان است که بستر را برای تداوم این پرچمداری فراهم کرده است.

استاد محمد قهرمان متولد ۱۳۰۸ تربت حیدریه و متوفی در 1392، شاعر، مصحح، پژوهشگر و ادیب خراسانی است که به ویژه به سبک هندی و شعر و ادبیات دوره صفویه علاقه خاصی داشت و خود از غزلسرایان بنام سبک هندی بود.

وی همچنین اشعار بسیاری به زبان و لهجه محلی تربت حیدریه سرود که در رتبه بندی شعر بومی ایران عنوان نخست را به خود اختصاص داده است.