«شام جدید» علیه ایران و ترکیه؟
رویداد۲۴ العرب، نزدیک به عربستان سعودی نوشت: سران عراق، مصر و اردن در نشست سه جانبه‌ای که روز یکشنبه در بغداد برگزار کردند، به بررسی مسائل اقتصادی، سیاسی و امنیتی پرداختند و همین مساله سوالاتی را در خصوص دستاورد‌های احتمالی مصر و اردن برای عراق به دنبال دارد.
در ادامه این مطلب آماده است: روز یکشنبه عراق میزبان نشستی با حضور مصطفی الکاظمی، عبدالفتاح السیسی و پادشاه اردن، ملک عبدالله دوم بود. در این نشست، مسائل مربوط به حمل و نقل زمینی، برق، همکاری‌های کشاورزی و ... مورد بررسی قرار گرفت. در حالی که مصر و اردن به عراق بعنوان یک فرصت نگاه می‌کنند، عراق، اما این همکاری را چندان به نفع خود نمی‌داند. مصر و اردن روی حمایت مالی عربستان نیز حساب کرده اند که به نظر نمی‌رسد عملی شود. یکی از نمایندگان پارلمان عراق که ترجیح داد نامش فاش نشود، در گفتگو با العرب تصریح کرد: «مصر و اردن نمی‌توانند چیزی به عراق اضافه کنند و تنها باعث سنگین‌تر شدن بار اقتصادی آن می‌شوند.»
رحیم الکعبی، تحلیلگر سیاسی عراقی معتقد است که اوضاع اقتصادی و معیشتی عراق که روز به روز بدتر می‌شود، نیازمند متحدانی است که قادر به فراهم آوردن راه حل‌های اقتصادی باشند، اما دولت عراق ظاهرا گزینه دیگری را انتخاب کرده است».
اما حمید الکفایی، پژوهشگر عراقی در حوزه سیاست، بر این عقیده است که مصر و اردن، کشور‌های مهمی برای عراق هستند و نزدیکی و همکاری با آن‌ها برای عراق مفید است و باعث تقویت جایگاه منطقه‌ای و بین المللی آن می‌شود.
بیشتر بخوانید: عراق در حالت آماده باش قرار گرفت
الکفایی در گفتگو با العرب گفت: «دولت‌های عربی منطقه خلیج فارس به لحاظ اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی به عراق نزدیکتر از دیگر دولت‌های عربی هستند و بهبود روابط با آن‌ها اهمیت زیادی دارد، اما نزدیکی به دولت‌های عربی دیگر هم ضرری برای روابط عراق با دولت‌های منطقه خلیج فارس ندارد و به نفع آن است، بویژه آنکه با توجه به تهدیدات ایران، این نزدیکی می‌تواند باعث تقویت عراق شود. فراموش نکنیم که در سایه شرایط موجود، تحکیم روابط با مصر، که از مهمترین و با نفوذ‌ترین دولت‌های عربی در جهان است، می‌تواند برای عراق بسیار مهم باشد.
نشست بغداد فرصتی به اردن داد تا روابط طبیعی خود با عراق را که پس از حمله آمریکا به عراق و سرنگونی نظام سابق در این کشور از میان رفته بود، سر و سامان دهد. پیش از این، اردن و عراق توافق کرده بودند تا طرح‌های اقتصادی را با یکدیگر پیش ببرند که در رأس آن‌ها خط لوله‌های بصره-العقبه و منطقه اقتصادی مشترک و طرح انتقال برق بود. در زمینه تجارت، که وزنه آن به نفع اردن سنگین‌تر است، امان پیش بینی می‌کند صادرات نفت از عراق به اردن، افزایش پیدا کند. این در حالی است که اردن برای سال‌های طولانی، قبل از ۲۰۰۳، اغلب مصارف نفتی خود را به صورت رایگان از عراق وارد می‌کرد.
تحلیلگران احتمال می‌دهند که اساس فکر این سه دولت برای همکاری، مبتنی بر تمایل به سرمایه گذاری روی جمعیت زیاد مصر، استفاده از ثروت نفتی عراق و موقعیت جغرافیایی اردن بعنوان رابط بین عراق و مصر است.
به گفته محمد محسن ابوالنور، رئیس انجمن عربی تحلیل سیاست‌ها در قاهره، این نشست اهداف علنی دارد که مهمترین آن‌ها همکاری اقتصادی بین سه دولت و استفاده از نقاط قوت هر یک از آنهاست.
وی می‌افزاید: به نظر می‌رسد هدف غیر علنی این نشست، مقابله با تلاش‌های منطقه‌ای برای نفوذ به عراق و طرح برنامه‌هایی برای مقابله با توسعه لابی‌های ترکیه و ایران در عراق است که با الکاظمی همسو نیستند.
برخی محافل سیاسی اصطلاح «شام جدید» را برای بیان شکل همکاری بین سه دولت عراق، اردن و مصر مطرح می‌کنند، تا اشاره‌ای داشته باشند به تغییر در جغرافیای سیاسی که شام را به سوریه ارتباط داده است.
الکاظمی برای اولین بار، تعبیر «شام جدید» را در جریان سفری که در آگوست گذشته به ایالات متحده داشت، مطرح نموده و خاطر نشان کرد قصد دارد وارد یک طرح اقتصادی با قاهره و امان شود تا تشکل منطقه‌ای ایجاد شود که بتواند با چالش‌ها مقابله کند. همین اصطلاح از زبان مسئولان هر سه دولت در زمان‌های مختلف تکرار شده، به این معنا که طرح شام جدید از مدت‌ها پیش در حال برنامه ریزی بوده و منتظر فضای مناسبی برای آغاز است که احتمالا این فضا در بغداد مهیا می‌شود.
