برگزاری دوره تاریخ ادبیات توسط علیرضا نجفی
رویداد۲۴ کافه کتاب کاریزنو اخیرا در حال برگزاری برنامه‌های متنوع و جالبی است. کافه‌ای مملو از کتاب که اساسا نیز به صورت کتابخانه طراحی شده است. کلاس‌های آزاد کاریزنو نیز همه رایگان هستند و تنها شرایط شرکت در آن‌ها حضور منظم است.
نشست‌ها و رویداد‌های کاریزنو در حوزه‌های مختلف علوم انسانی با محوریت فلسفه در پنج گروه زیر در هر فصل برگزار می‌شود: اول: متن‌خوانی آثار اساسی فلسفه و متون مربوطه دوم: نشست‌های خودآموز زبان‌های مرتبط با فلسفه؛ سوم: متن‌خوانی آثار اساسی زبان فارسی چهارم: کارگاه‌ها و نشست‌های مرتبط با فلسفه؛ و پنجم: رویداد‌هایی با مضامین عمومی علوم انسانی. در حال حاضر زبان‌های آلمانی، عربی، فرانسوی، پهلوی و یونانی در کاریزنو به صورت کاملا رایگان آموزش داده می‌شوند و تکیه اصلی مدرسان در زبان آموزی بر متون فلسفی و نظری است.
علاوه بر این‌ها مجموعه نشست‌هایی با عنوان «خوانش و تفسیر آثار کلاسیک ادبی؛ از دوران باستان تا قرن بیستم» برگزار خواهد شد که طی این مجموعه‌نشست قرار است مهمترین و تاثیرگذارترین متون ادبی تاریخ غرب با نگاهی تاریخی و فلسفی بازخوانی و تحلیل شود. مدرس این دوره علیرضا نجفی است که زمینه فلسفه تحصیل کرده و در صفحه تاریخ رویداد۲۴ مطالب تاریخی می‌نویسد.
نجفی در این دوره ایده‌ای ساختارگرایانه را دنبال می‌کند و در تلاش است آثار بزرگ ادبی را در نظم و پیوستار تاریخی-زبانی آن‌ها شرح کند. نجفی برای معرفی دوره مذکور و ایده خود درباره خوانش تاریخ ادبیات متنی نوشته است که خواندن آن به حد کافی روشنگر مقاصد و اهداف این کلاس‌ها می‌باشد که قسمت‌هایی از آن متن را در اینجا می‌آوریم:
علیرضا نجفی درباره برگزاری این دوره اینگونه به رویداد۲۴ می‌گوید: اغلب اوقات تجربه خواندن آثارِ ادبی با نوعی بی‌نظمی همراه است و در گزینش و مطالعه ادبیات صرفاً بر سلیقه‌ای شخصی و تاثیر فردی اثر تاکید می‌شود. چنین نگاهی به ادبیات، آن را به سرگرمی و هیجان تقلیل می‌دهد و جامعه کم‌شمار کتاب‌خوانان در واکنش به این وضعیت یا به کلی ادبیات و رمان را نوعی اتلافِ وقت تلقی می‌کنند و افراد را به مطالعه رشته‌های «جدی‌تر» علوم انسانی دعوت می‌کنند یا در مقابل این گروه، کسانی پیدا می‌شوند که غایت و فایده مطالعه را همین ادراکات و احساسات دم‌دستی، لذت و سرگرمیِ صرف می‌شمارند. این دوگانه تقلیل‌گرا، انسان را به یاد جمله‌ی «ژرژ باتای» می‌اندازد که زمانی نوشت: «ادبیات یا همه‌چیز است یا هیچ‌چیز.»
او معتقد است: «ادبیات مهم‌تر از آن است که با ساده‌انگاری‌هایی از این قبیل خنثی شود. ادبیات از بدو پیدایش خط و زبان تا کنون، همواره یکی از اشکالِ جدیِ تفکر بوده که علاوه بر زایش و بسط تفکر در شکلی منحصر به خود، احساسات انسان‌ها را متاثر کرده و لذت و هیجان فوق‌العاده‌ای برای علاقه‌مندان خود داشته است. در واقع کسی که از ادبیات دوری می‌کند خود را از هزاران سال تفکر و خلاقیت و لذتی بی‌منتها محروم کرده است.»
برای لذت بردن از ادبیات و تفکر به‌واسطه ادبیات، باید آن را درست و منظم بخوانیم؛ مانند تاریخِ اندیشه. آثار ادبی در دیالوگ با یکدیگر و با خود زبان، ساخته می‌شوند و نظم منحصر به فرد خود را دارند. به تعبیر «تری ایگلتون» منتقد بزرگ بریتانیایی ادبیات مجموعه‌ای تصادفی از نوشته‌ها در زمان‌های مختلف نیست، بل‌که اگر مورد مداقه قرار بگیرد، مشخص خواهد شد که قوانین معینی بر آن حاکم است. «نورتروپ فرای» این نظم و قوانین عینی در عالم ادبیات را هم‌سنگ قوانین علوم طبیعی می‌داند. همان‌طور که قوانین طبیعت توسط عالمان علوم طبیعی کشف می‌شود، این وظیفه منتقد است که نظم نهفته در پس آثار ادبی را کشف کند. ادبیات مجموعه تلنبار شده «آثار» نیست، بل‌که نظم کلمات است. این نورتروپ فرای بود که برای نخستین‌بار نقش منتقد کاشف نظم ادبی را ایفا کرد.
به تعبیرِ ایگلتون، کارِ فرای ادبیات را به فعالیتی علمی و نظام‌یافته تبدیل کرد و آن را از تجارب صرف اجتماعی و زیباشناختی فراتر برد. امری که نیازش پس از نقد نو و نظریات هنری نیمه نخست قرن بیستم حس می‌شد، پاسخ به این نیاز در قالب «جمع‌بندی» عظیم فرای در سال ۱۹۵۷ انجام گرفت و این رخداد ادبی با انتشار کتاب «آناتومیِ نقد» به انجام رسید.
فرای در این اثر جهانی مستقل و درونماندگار از ادبیات می‌سازد و بر استقلال ادبیات از واقعیت ابژکتیو تاکید می‌ورزد. جهان ادبی از اسطوره‌ها نشأت گرفته و اسطوره‌ها نیز خود را در ادبیات آزاد کرده و بسط و شکل داده‌اند. بنابرین برای راه یافتن به شالوده جهان ادبی باید از اسطوره آغاز کنیم؛ کاری که فرای با وسعتِ دانش کم‌نظیر خود انجام می‌دهد؛ تمام انواع ادبی را، ذیل چهارگونه چرخه اسطورهای تعریف می‌کند. «نورتروپ فرای» فهمی ساختارگرایانه از اسطوره دارد و به‌ویژه در فهم اساطیر از متفکرانی، چون «جیمز جورج فریزر» و «کلود لوی استروس» تاثیر گرفته است.
اسطوره در باور ساختارگرایان عبارت است از الگو‌های عظیم و تکرارشونده ذهن بشری و در همه‌جا، با وجود تفاوت‌ها؛ اسطوره‌ها از منطقی یکسان پیروی می‌کنند، بدون اینکه لزوما در مرحله تکوین خود از یکدیگر تاثیر گرفته باشند. متفکران اسطوره‌شناسی، چون «جوزف کمبل»، «اتو رانک» و «کلود لوی استروس» در آثار خود نشان می‌دهند که اسطوره‌ها جهان شمول‌اند و در فرهنگ‌های مختلف معانی مشابهی القا می‌کنند. برای مثال انسان‌های تمامی تمدن‌های شناخته شده کوشیده‌اند به این پرسش که جهان چگونه پدید آمده و کائنات چرا موجودند پاسخ دهند و این امر زاینده اسطوره خلقت در تمامی نظام‌های اسطوره‌باور بوده است.
فرای با وارد کردن نگاه ساختارگرا به نقد ادبی، اسطوره را ماده خام ادبیات و تخیل ادبی معرفی می‌کند. یافتن این ماده خام بنیادین، فرای را قادر به طبقه‌بندی انواع ادبی، روایت، اشکال زبانی و صنایع بیان می‌کند که کلیه آثار ادبی با استفاده از آن‌ها ساخته می‌شوند. طبقه‌بندی‌های فرای از عناصر ادبی در سراسر کتاب کالبدشکافی نقد بسط پیدا می‌کنند و تصویری منسجم و عینی از عالم ادبیات برمی‌سازند.
در مقابل این انسجام ادبی نیز ما انسجام نقد را داریم که آن نیز جهان خودبسنده خود را دارد و به‌هیچ‌وجه طفیلی ادبیات نیست. نقد نیز، به‌تبع نظم کلمات و ساختار‌های فراگیر ذهنی-اسطورهای، تبدیل به فعالیتی منسجم می‌شود که کارش عبارت است از توصیف ساختار‌های مثالی جهان ادبی و در عین هم‌پیوندی با خود ادبیات، از آن مستقل است. یک اثر ادبی از دل دیگر آثار ادبی زاییده می‌شود و تمام تاریخ ادبیات، حداقل در اروپا، در پیوستاری ساختاری قابل فهم هستند. منتقد نیز خواننده‌ای آرمانی‌ست، که جهان‌های از هم‌گسسته را به یکدیگر پیوند می‌زند و روایتگر پیکره‌های نهایی و عظیم نهفته در پس تنوع و کثرت آثار ادبی است. بنابرین از منظر فرای خلق و درکِ اثر ادبی در عین استقلال همبسته یکدیگر هستند و هیچ‌یک بدون دیگری رشد نمی‌کنند: «ما در ادبیات به دو نیرو نیاز داریم، یکی برای آفریدن و دیگری برای درک آن»
علیرضا نجفی در مجموعه برنامه‌های خوانش و شرح آثار برجسته‌ی ادبی، با چنین نگاهی به سراغ خوانش آثار مهم تاریخ ادبیات خواهد رفت. در دوره نخست به سراغ پنج متن تاثیرگذار جهان باستان خواهیم رفت: افسانه «گیلگمش» از تمدن میان‌رودان، پاره‌ای از اسفارِ «کتاب مقدس عبرانی، یا به تعبیر مسیحیان، عهد عتیق» از تمدن سامی-عبرانی، «ایلیاد» و «ادیسه» از یونان کلاسیک، «تراژدی‌های یونانی» از دوران طلایی تمدن یونان و نهایتاً «عهد جدید» که حاصل تصادم دو تمدن عبرانی و یونانی است.
هر کدام از این آثار در حکم متون معیار هستند و طبیعتاً به‌دلیل کمبود زمان و امکانات نمی‌توان به یکسان آن‌ها را در معرض تحلیل و نقد گذاشت. همان‌طور که فرای در اثر تاثیرگذار دیگر خود، یعنی کتاب «رمز کل: کتاب مقدس و ادبیات»، با ادله فراوان اثبات کرد، کتاب مقدس تاثیرگذارترین متن در سراسر تاریخ ادبیات و هنر غربی است و در حکم «رمز کل» ادبیات اروپایی می‌ماند. بنابرین در جلسات مذکور بر کتاب مقدس تمرکز بیشتری خواهیم داشت. طبعا در اینجا کتاب مقدس به منزله‌ی یک اثر ادبی و متنی موثر در تاریخ هنر مورد تاکید است و نه ابعاد دینی و حقیقی آن.
برای کسب اطلاعات بیشتر یا ثبت‌نام در این دوره‌ها با کاریزنو تماس بگیرید:
تهران، خیابان سمیه، پلاک ۲۱۲
۸۸۸۲۹۱۹۲ و ۸۸۸۲۲۸۸۲
تمامی نشست‌ها، کلاس‌ها و رویداد‌ها رایگان است.
تو با این تفاسیر دروغینت ثابت کردی که بی غیرت و بی وجودی و اصلا رگ و ریشه ایرانی نداری
بی رگی
امیدوارم که به زودی رسوا بشی و جزای این خیانتو ببینی
لعنت خدا بر تو باد