بازجویی از مسافران ایرانی مقیم خارج از کشور/ فرودگاه امام: امنیتی است

رویداد۲۴ استفاده از ظرفیت مالی ایرانیان مقیم خارج از کشور یکی از شعار‌های اصلی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری بود. او در اولین نشست خبری خود با رسانه‌های داخلی و خارجی رسما اعلام کرد دولتش قرار است همه زمینه‌های بازگشت ایرانیان خارج از کشور را فراهم کند.

علیرضا سلیمی رئیس فراکسیونی در مجلس تحت عنوان فراکسیون ایرانیان خارج از کشور میزان سرمایه ایرانیان مقیم آمریکا را بیش از ۳ هزار میلیارد دلار و ایرانیان مقیم آلمان هم حدود ۸۰۰ میلیارد دلار برآورد کرده و گفته «آنوقت ما در برجام دنبال ۱۰ میلیارد دلار بودیم!» سلیمی گفته در حال حاضر بیش از ۷ تا ۸ میلیون ایرانی در خارج از کشور اقامت دارند و این فراکسیون تلاش کرده از حقوق هموطنان مقیم خارج دفاع کند و این دفاع را به گفتمانی غالب تبدیل کند.

دولت رئیسی ظاهرا حساب ویژه‌ای روی سرمایه ایرانی‌های خارج از کشور باز کرده. برای اثبات این اراده هم شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور که از سال ۸۳ تاسیس شده بعد از ۸ سال نشستی با حضور رئیس جمهور برگزار کرد.

در این نشست حسین امیرعبداللهیان از ایرانیان خارج از کشور خواست در سامانه‌ای که وزارت خارجه طراحی کرده ثبت‌نام کنند. او اطمینان داده که بازگشت آن‌ها به کشور با هماهنگی‌هایی که با مراجع امنیتی کشور انجام شده بدون مشکل خواهد بود.

او پیش از این هم به سرویس آنلاین این وزارتخانه برای ایرانی‌های خارج از کشور اشاره کرده و گفته بود ««اعلام می‌کند شما هیچ مشکلی برای ورود و برگشت ندارید و اگر مشکلی پیش آمد وزارت خارجه مسئول است و ما این مسئله را تضمین می‌کنیم.»

اظهار نظر‌های این چنینی، اما واکنش‌های زیادی به همراه داشته است. نخستین واکنش هم از سوی ایرانیان دارای تابعیت مضاعف است. برخی از کشور‌ها به شهروندانشان که دارای تابعیت ایران هم هستند هشدار داده‌اند که به ایران سفر نکنند. نزار زکا شهروند آمریکایی لبنانی که تجربه حبس در ایران در حین سفرش به کشور به دعوت دولت ایران را داشته در توییتر خود گفته «به نظر می‌رسد ایران می‌خواهد دوتابعیتی‌ها را فریب دهد تا به ایران بروند. این بیشتر یک هشدار برای افراد دوتابعیتی است که به کشورشان بازنگردند.»

اخیرا گزارش‌هایی به دست رویداد۲۴ رسیده که می‌توان به عنوان عواملی برای دفع ایرانیان حارج از کشور برخلاف سیاست کلی دولت قلمداد کرد. از چند ماه پیش تا کنون مسافران پرواز‌هایی که عمدتا از سمت اروپا وارد کشور شده‌اند، در بدو ورود با نوعی بازجویی یا خوداظهاری مواجه شده‌اند.

یکی از مسافران ایرانی از هلند درباره اتفاقی که در فرودگاه امام در جریان است، توضیح داده و گفته درست بعد از کنترل پاسپورت و مهر ورود، فردی که بیسیم هم در دست داشته او و همسرش را به اتاقی نزدیک کنترل گذرنامه هدایت کرده و از او خواسته فرمی را پر کند. به گفته این شهروند ایرانی دارای اقامت هلند، داخل فرم اطلاعاتی مثل اسم، آدرس، محل سکونت، تحصیلات، شغل، درآمد، تاریخ ورود و تاریخ خروج بعدی و همچنین در مورد مقصد‌هایی که به آن سفر کرده سوالاتی مطرح شده است. این مسافر ایرانی تاکید کرده به جز خودش نزدیک به ده نفر دیگر مسافران نیز در اتاق مشغول پر کردن فرم خوداظهاری بودند.

فرد دیگری که دارای اقامت آلمان است نیز درباره تجربه مشابه خود توضیح داده و گفته با بی‌سیم به اتاقی هدایت شده تا اطلاعاتش را آنجا تکمیل کند. او گفته ظاهرا این سوالات فقط از افراد دوتابعیتی پرسیده می‌شده است و فرم‌هایی به آنها داده شده تا آن را پر کنند.

روابط عمومی فرودگاه امام: سوال از مسافران ارتباطی با فرودگاه ندارد

تحقیقات رویداد۲۴ نشان داده تنها افراد دوتابعیتی یا پناهنده هدف این فرم‌های خوداظهاری نبوده‌اند و افرادی که تنها اقامت برخی کشور‌ها را داشتند هم مورد سوال قرار گرفتند. رویداد۲۴ درباره جزییات و نهاد متولی این سوال و جواب‌ها از روابط عمومی فرودگاه امام سوال کرده و روابط عمومی فرودگاه امام گفته این مساله هیچ ارتباطی به فرودگاه ندارد و امنیتی است.

روابط عمومی فرودگاه امام توضیح داده «گاهی پیش می‌آید که در یک پرواز یکی از مسافران پناهنده بوده یا مساله امنیتی دارد. در این موارد نیرو‌های امنیتی برای اینکه آن مسافر شک نکند از همه مسافران پرواز بازجویی می‌کنند تا همان یک نفر را گیر بیاندازند.»

تکرار ارائه فرم‌های خوداظهاری به مسافران ایرانی در چند ماه اخیر نشان می‌دهد احتمالا این سیاست مقطعی نباید باشد. در صورتی که این فرم‌ها بخشی از سیاست دولت برای جذب سرمایه و شناسایی ایرانیان سرمایه‌دار در خارج از کشور باشد، باید گفت دولت هیچ شناختی از نگرانی‌ای که چنین اقدامی می‌تواند برای ایرانیان مسافر ایجاد کند، ندارد.