تهران و قاهره، خیلی دور خیلی نزدیک | چرا مصر از نزدیکی به ایران می‌ترسد؟

رویداد۲۴| خدیجه غبیشاوی - منابع دیپلماتیک به العربی الجدید گفته‌اند که روند روابط ایرانی مصری، علی رغم تداوم کانال‌های ارتباط میان طرفین و هماهنگی در تعدادی از پرونده‌های منطقه‌ای مورد علاقه مشترک، همچنان در مرحله ارزیابی است.

به گفته این منابع دیپلماتیک، قاهره و تهران مذاکرات غیرعلنی پیرامون تحولات اوضاع خاورمیانه برگزار می‌کنند؛ تحولاتی، چون نوار غزه، سوریه و یمن و همجنین تنش در دریای سرخ که محور مشترکی در گفت‌و‌گو‌های دو طرف داشته‌اند.

به گفته این منابع، تماس‌ها میان مسئولان مصری و ایرانی در ماه‌های اخیر به ویژه در سایه تشدید تنش منطقه‌ای و تاثیر مستقیم آن بر امنیت و ثبات منطقه، افزایش داشته است. این در حالی است که این تماس ها، منجر به تحول اساسی در سطح روابط ایران و مصر نشده است و همچنان چالش‌هایی در ارتباط با مواضع سیاسی و استراتژیک هر دو کشور وجود دارد.

این منابع آگاه تاکید کردند که قاهره، در سایه تلاش برای حفظ توازن‌های منطقه‌ای، به ویژه درخصوص روابطش با کشور‌های حوزه خلیج فارس و آمریکا، هرگونه نزدیکی مصری-ایرانی را با احتیاط دنبال می‌کند.

به گفته این منابع، هماهنگی میان قاهره و تهران به وضوح در پرونده فلسطین مشهود است چرا که قاهره به دنبال آرام کردن اوضاع در غزه از طریق کانال‌های خود با گروه‌های فلسطینی است و ایران نیزنقش حمایت کننده از مقاومت فلسطینی ایفا می‌کند؛ و با وجود تفاوت در دیدگاه‌ها در مورد مکانیسم‌های راه حل، دو طرف در حال رایزنی در مورد راه‌هایی برای مهار تنش‌های جاری در فلسطین هستند.

در رابطه با بحران سوریه، این منابع تأیید کردند که مصر از تلاش‌ها برای حل و فصل سیاسی در سوریه حمایت می‌کند و با طرف‌های مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله ایران که همچنان یکی از بازیگران این بحران محسوب می‌شود، هماهنگی می‌کند و تلاش‌هایی برای هماهنگ کردن برخی مواضع وجود دارد.

همچنین این منابع خاطرنشان کردند که تشدید تنش در دریای سرخ به دلیل حملات گروه انصارالله (حوثی‌ها) به کشتی‌ها، از جمله پرونده‌های مورد بحث بین دو طرف بوده است، زیرا قاهره به دنبال حفظ ثبات آبراه‌ها و تضمین آزادی دریانوردی است.

تقاطع مصر-ایران در برخی نقاط

این منابع آگاه گزارش دادند که بین دیدگاه مصر و ایران در برخی موارد تلاقی وجود دارد، اما تفاوت‌های اساسی همچنان وجود دارد، به ویژه در رابطه با نقش ایران در حمایت از حوثی‌ها، که قاهره آن را عاملی برای افزایش پیچیدگی بحران یمن می‌داند.

اگرچه روند کنونی روابط مصر و ایران همچنان در چارچوب تماس‌های دیپلماتیک و بررسی‌های متقابل است، اما منابع دیپلماتیک احتمال تحولات در روابط دو کشور در آینده را رد نکردند، به‌ویژه اینکه اگر شرایط منطقه ایجاب کند.

روابط مصر و ایران با هماهنگی انتخابی اداره می‌شود

این منابع گفتند که روابط مصر و ایران همچنان بر اساس اصل "هماهنگی انتخابی" اداره می‌شود، چرا که قاهره و تهران در برخی از مسائل مهم منطقه‌ای همکاری می‌کنند و در عین حال محتاطانه در مورد هر گامی برای عادی سازی همه جانبه روابط بین خود باقی مانده‌اند.

محدودیت‌هایی که از همگرایی کامل جلوگیری می‌کند

علیرغم عواملی که ممکن است به بهبود روابط مصر و ایران کمک کند، ناظران معتقدند که هنوز عوامل تعیین کننده‌ای وجود دارد که از نزدیکی راهبردی کامل بین دو کشور جلوگیری می‌کند، عواملی، چون روابط نزدیک مصر با کشور‌های حوزه خلیج فارس، به ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، که با احتیاط به هرگونه ارتباط مصر و ایران که می‌تواند به تهران نفوذ منطقه‌ای بیشتری بدهد، نگاه می‌کنند.

علاوه بر این، قاهره یک شراکت راهبردی با ایالات متحده دارد، که ایران را یک مخالف سیاسی و نظامی در خاورمیانه می‌داند، موضوعی که هر گونه گشایش در روابط مصر در برابر تهران، قاهره را در برابر فشار‌های آمریکا آسیب‌پذیر می‌کند. علاوه بر این، در موضوعاتی مانند نفوذ ایران در عراق و یمن و همچنین موضوع امنیت دریای سرخ و تأثیر آن بر کشتیرانی در کانال سوئز همچنان اختلافات اساسی بین دو کشور وجود دارد که هرگونه نزدیکی بین آنها را منوط به سقف سیاسی مشخصی می‌کند.