سفارت آمریکا در تهران بازگشایی می‌شود؟

رویداد۲۴| محمد آیتی: دو دور مذاکرات غیرمستقیم ایران با آمریکا و اخبار مثبتی که از هر دو هیات مذاکره‌کننده به بیرون مخابره شده، بسیاری از مردم هر دو کشور را به توافق احتمالی خوشبین کرده است. کمتر کسی در داخل فکر می‌کرد اگر ترامپ دوباره رییس‌جمهور شود، امکان مذاکره ایران با آمریکا وجود داشته باشد، اما این روند خیلی سریع‌تر از آن چیزی که تصور می‌شد، اتفاق افتاد.

در همین خصوص، به سراغ بیت‌الله عبداللهی، نماینده اهر و هریس و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس رفتیم تا نظرات او را در ین باره جویا شویم.

* ایران در طول ۴۶ سالی که از عمر انقلاب می‌گذرد در چند نوبت با آمریکا مذاکره مستقیم و غیرمسقیم داشته است. آیا مذاکراتی که این روز‌ها در حال انجام است با اراده‌ای متفاوت از گذشته در حال پیگیری است؟

من معتقدم اراده این دفعه آمریکا برای مذاکره با ایران، متفاوت از همیشه است. به عبارتی هم اراده ایران و هم اراده آمریکا برای مذاکراتی که شکل گرفته تا به نتیجه برسد، قوی است. در دو جلسه که در دو هفته صورت گرفت، دو طرف اعلام کردند روند مذاکرات مثبت و رو به جلو است و کار به حدی خوب و سریع پیش رفته که بنا شد جلسه سوم با حضور کارشناسان دو طرف صورت بگیرد.

از قرار معلوم، چارچوب و اصول کلی دو طرف پذیرفته شده و حال باید با بررسی کارشناسان دو طرف، کار را جلو برد. یکی از دلایلی که مذاکرات سریع جلو می‌رود به خاطر این است که دو کشور با هم مذاکره می‌کنند و مثل مذاکرات دهه ۹۰ که ایران با شش کشور مذاکره می‌کرد، نیست.

* به نظر شما چه اتفاقی باعث شده تا مذاکرات ایران و آمریکا متفاوت از گذشته دنبال شود؟

یک بخش عمده آن به خصلت‌های شخصیتی ترامپ برمی‌گردد. ترامپ می‌خواهد خودش را قهرمان در دنیا معرفی کند و در این مسیر نمی‌خواهد شریک داشته باشد. او می‌خواهد بگوید من رییس‌جمهوری بودم که رفتم و این چالش چند دهه‌ای را حل کردم و همین مدل را در موضوع مناقشه روسیه و اوکراین در پیش گرفته است.

سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا می‌گویند ایران سلاح هسته‌ای تولید نمی‌کند و مطمئناً این اطلاعات و گزارشات به ترامپ رسیده است و او واقعیت را می‌داند و به صحبت‌های رهبر معظم انقلاب که قبلاً تولید سلاح‌های کشتارجمعی را حرام دانستند، واقف است، ولی او می‌خواهد به عنوان یک قهرمان خود را وارد صحنه کند و به دنیا بگوید من نگذاشتم ایران به این سلاح‌ها دست پیدا کند. حتی ترامپ به دنبال این است که توافقی حاصل شود تا شرکت‌های کشورش بتوانند برای سرمایه‌گذاری وارد ایران شوند و به مردمش بگوید دیگر تنها شرکت‌های روسی و چینی در ایران جولان نمی‌دهند و ما هم هستیم.

از طرفی اراده ایران هم بر به نتیجه رساندن مذاکرات است. به نظر من، اکثر مردم ایران احتمالاً بگویند آمریکا ظالم است و کارنامه سیاهی مثل غزه دارد، ولی علاقه دارند با آمریکا ارتباط داشته باشند و اگر در این رابطه، همه‌پرسی صورت بگیرد این ادعا ثابت می‌شود. مردم می‌گویند منافع کشور حفظ شود و به جز اسراییل با همه ارتباط سالم داشته باشیم.

* به نظر شما این احتمال وجود دارد که در آینده، مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا به مذاکرات مستقیم تبدیل شود؟

شاید روند مذاکرات به گونه‌ای پیش برود که این اتفاق رخ دهد. حتی اگر یادتان باشد در زمان آقای ظریف، او با جان کری یک مسیری را پیاده رفت و کلی گپ و گفت داشتند، خب آن صحبت‌ها مستقیم بود یا غیرمستقیم؟ پس این اتفاق دور از ذهن نیست و آیه قرآن نیست که بگوییم هیچ‌وقت نباید با آمریکا مذاکره مستقیم داشته باشیم. البته در این رابطه، نظر نهایی با رهبر معظم انقلاب است. اکنون که آمریکایی‌ها می‌گویند مذاکرات مستقیم باشد و ما می‌گوییم غیرمستقیم دنبال شود، به نوعی دست بالاتر با ما است.

* توافق احتمالی بین ایران و آمریکا می‌تواند صدای براندازان نظام را خاموش کند؟

ترامپ گفت نیرو‌های آمریکا را از افغانستان و سوریه خارج می‌کنم و این روند را دنبال کرد. او یک تاجر است و افراد اقتصادی، خیلی روحیه جنگجویی ندارند. او می‌خواهد روز به روز بر ثروت آمریکا بیافزاید تا قهرمان لقب بگیرد. حتی گفته می‌شود او می‌خواهد مسائل و چالش‌ها را بدون جنگ و خونریزی حل کند تا به جایزه صلح نوبل هم برسد. اگر توافق صورت بگیرد، تندرو‌های داخلی و اپوزیسیون‌هابه طور جدی تضعیف می‌شوند.

* برخی می‌گویند ایران در این ۴۶ سال بیشتر از دموکرات‌های آمریکا ضربه خورد یا جمهوری‌خواهان. نظر شما چیست؟

هر دو گروه مثل هم هستند و شخصیت ترامپ است که امروز این روند را به وجود آورده نه منش و روش جمهوری‌خواهان. ما هیچ‌وقت نباید به هیچ‌کدام از این دو گروه دل ببندیم و باید امیدمان به خدا و توانایی‌هایمان باشد و در عین حال هم با همه دنیا تعامل سازنده داشته باشیم. یادمان باشد که این اشتباه را هم نکنیم که اگر با آمریکا به توافق رسیدیم، مسائل اقتصادی‌مان حل خواهد شد، زیرا پاکستان و کشور‌های عربی و حال و روز دیگر دولت‌ها جلوی چشم‌مان هستند، ولی منطقی است که فکر کنیم اگر توافق به وجود بیاید، روند رشد اقتصادی‌مان تسریع می‌شود و هزینه‌هایی که برای واسطه‌ها خرج می‌کردیم، حذف خواهد شد.

* آیا بعد از توافق با آمریکا می‌توان انتظار بازگشایی سفارتخانه‌ها را داشت؟

طرح این موضوع برای الان خیلی معنی ندارد و باید دید مذاکرات و توافقات در چه سطحی انجام می‌شود و این موضوع را باید به بعد از مذاکرات و یا اگر توافقی صورت گرفت، سپرد. در عین حال اگر توافقی در کار باشد و مثلاً روابط تجاری صورت بگیرد، طبیعی است که دو کشور کنسولگری‌های خود را راه بیندازند و بازگشایی سفارتخانه‌ها هم می‌تواند به تبع آن شکل بگیرد و دور از انتظار نیست.