نقد و بررسی فیلم کوتاه مردی که نمی توانست ساکت بماند| درامی جذاب درباره قتل عام اشتبرچی ۱۹۹۳

رویداد۲۴ | مازیار وکیلی: مردی که نمی‌توانست ساکت بماند (The Man Who Could Not Remain Silent) یک فیلم درام کوتاه محصول کشور کرواسی است که در سال ۲۰۲۴ ساخته شده است. این فیلم که در زاگرب گلاونی کُلودووُر ساخته شده به قتل عام اشتبرچی در سال ۱۹۹۳ می‌پردازد که طی آن ۱۸ مسلمان و یک کروات توسط گروه شبه نظامی عقاب‌های سفید صربستان از قطار بیرون کشیده شدند و قتل عام شدند. تمرکز داستان بر روی تومو بوزوف تنها مسافر غیربوسنیایی قطار است که سعی کرد در برابر مهاجمان بایستد.

این فیلم برای اولین بار در جشنواره کن سال ۲۰۲۴ نمایش داده شد و توانست نخل طلای بهترین فیلم کوتاه جشنواره کن را به دست بیاورد. هم چنین برنده بهترین فیلم کوتاه اُروپا در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم کوتاه اُروپا شد. این فیلم در فهرست اولیه بهترین فیلم کوتاه اکشن زنده نود و هفتمین دوره مراسم اُسکار قرار گرفت و در نهایت توانست در این رشته نامزد دریافت جایزه اُسکار شود. این فیلم اولین فیلمی از کرواسی است که نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم کوتاه اکشن زنده در مراسم اُسکار شده است و اولین فیلمی است که توانسته بعد از استقلال کرواسی نامزد دریافت اُسکار در یکی از رشته‌ها شود. این فیلم در جشنواره ایخویگی ایمفال در سال ۲۰۲۵ پذیرفته شد. در ادامه به معرفی فیلم مردی که نمی‌توانست ساکت بماند می پردازیم.

داستان فیلم مردی که نمی‌توانست ساکت بماند

این فیلم داستان واقعی آدم ربایی و جنایت در ۲۷ فوریه ۱۹۹۳ را روایت می‌کند. در این حادثه قطار مسافربری که از بلگراد به بار در حرکت بود توسط یک گروه شبه نظامی صرب متوقف شد. این گروه شبهه نظامی مسلمانان را از قطار بیرون کشید و آنها را قتل عام کرد.

بیشتر بخوانید: نقد و بررسی سریال شرلوک و دختر او| یک سریال معمایی جذاب با بازی دیوید تیولز

دراگان مردی میانسال است که در واگن قطار همراه چند مسافر دیگر از جمله نوجوانی بنام میلان، یک پدربزرگ و نوه‌اش و یک دانشجوی کالج حضور دارد. ناگهان قطار متوقف می‌شود و گروه شبهه نظامی عقاب‌های سفید اجازه ورود به آن را پیدا می‌کنند. سربازان هر مسافر را به زور به صندلی خود برمی‌گردانند و از آنها مدارک شناسایی می‌خواهند. از واگن‌های دیگر صدا‌هایی به گوش می‌رسد که مسافران را به زور بیرون می‌برند. میلان نزد دراگان اعتراف می‌کند هیچ مدرک شناسایی همراه خود ندارد و به احتمال زیاد دستگیر خواهد شد. اما دراگان به میلان اطمینان می‌دهد که هیچ کس اجازه نخواهد داد برای او چنین اتفاقی بیفتد.

با این حال هنگامی که یکی از فرماندهان گروه شبهه نظامی وارد واگن آنها می‌شود دراگان نمی‌تواند با او مقابله کند. فرمانده میلان را با خود می‌برد و قول می‌دهد او به زودی باز خواهد گشت. دیگر مسافران نیز در سکوت این اتفاق را تماشا می‌کنند. اما در میان مسافران قطار یک افسر ارتش کرواسی بنام تیمو بوزوف جسورانه مقابل فرمانده شبهه نظامیان ایستادگی می‌کند و اجازه نمی‌دهد فرمانده میلان را با خود ببرد. میلان در قطار باقی می‌ماند و دراگان خیره به صندلی خالی افسر ارتش کرواسی نگاه می‌کند. این فیلم با ادای احترام به تیمو بوزوف به پایان می‌رسد که به خاطر تلاش برای توقف قتل عام اعدام شد.

ماجرای قتل عام اشتربچی چه بود؟

ماجرای قتل عام اشتربچی در واقع بخشی از یک کارزار خشونت آمیز بود که نیرو‌های نظامی صرب برعلیه مسلمانان بوسنی به راه انداختند. در این حادثه بیش از ۸۰۰۰ مرد و پسر بوسنیایی توسط نیرو‌های نظامی و شبهه نظامی صربستان به قتل رسیدند. این بزرگ‌ترین نسل کشی در جهان بعد از جنگ جهانی دوم بود.

رادووان کارجیچ رئیس جمهور پیشین صرب بوسنی و راتکو ملادیچ فرمانده پیشین ارتش صربستان به عنوان عوامل اصلی این جنایت شناخته شدند. کاراچیچ در ۲۱ ژوئیه ۲۰۰۸ در بگراد و ملادیچ در ۲۶ مه ۲۰۱۱ در لازاروو دستگیر شدند. کاراجیچ بعد از وقوع این جنایت‌ها به مدت ۱۳ سال فراری بود و با مدارک جعلی در صربستان و بوسنی و هرزگووین زندگی می‌کرد. او بعد از دستگیری در سال ۲۰۱۶ در دادگاه لاهه به ۴۰ سال حبس محکوم شد. حکمی که در سال ۲۰۱۹ به حبس ابد تغییر پیدا کرد.

راتکو ملادیچ هم بعد از حوادث مربوط به کشتار مردم مسلمان بوسنی ۱۶ سال فراری بود که سرانجام دستگیر شد و در دادگاه بین المللی لاهه به حبس ابد محکوم شد. فراری بودن ملادیچ به مدت ۱۶ سال یکی از نقاط منفی کارنامه نیرو‌های امنیتی صربستان است که باعث سرافکندگی این کشور در جهان شد. یکی از شروط غرب برای پیوستن این کشور به اتحادیه اُروپا دستگیری ملادیچ بود. بسیاری از پژوهشگران تاریخ دستگیری این دو نفر را نقطه پایانی بر حادثه تلخ قتل عام مسلمانان بوسنی می‌دانند.