اختلاف قدیمی دولت سر باز کرد؛ واقعا حلقه قائم‌پناه، ظریف را حذف کرد؟

رویداد۲۴| واکنش پرسر و صدای رئیس‌جمهور به تعارفات معاون اجرایی‌اش در نشست نهضت توسعه آموزشی با جمله «جعفر! ول کن» حالا تنها یک تذکر ساده تلقی نمی‌شود. این جمله، بلافاصله در فضای رسانه‌ای به کلیدواژه‌ای سیاسی بدل شد و بهانه‌ای شد برای بازگشایی یکی از بحث‌برانگیزترین پرونده‌های دولت: ماجرای خداحافظی زودهنگام محمدجواد ظریف.

روزنامه فرهیختگان در گزارشی نوشته، این تذکر فقط پاسخی به رفتار چاپلوسانه نبود، بلکه «داغ اختلافات گذشته در دولت» را تازه کرد. بر اساس روایت این روزنامه، برخی از حلقه‌های نزدیک به معاون اجرایی، محمدجعفر قائم‌پناه، در جریان انتخابات از حامیان اصلی دکتر پزشکیان بودند، اما پس از پیروزی، به سرعت در چینش کابینه نفوذ یافتند و به حذف برخی چهره‌ها از جمله محمدجواد ظریف کمک کردند.

خروج ظریف از دولت به‌رغم حضور مؤثر او در کمپین انتخاباتی پزشکیان، در ابتدا به فشار اصول‌گرایان نسبت داده شد. اما حالا با گذشت چند ماه، روایت‌ها رنگ دیگری به خود گرفته‌اند. چهره‌هایی همچون ساسان کریمی (مشاور سابق ظریف) با کنایه نوشتند: «اگر جعفر ول می‌کرد، کشور وضعیت دیگری داشت.» حسام‌الدین آشنا نیز توییت زد: «جعفر‌ها واقعاً ول کنید.»

فرهیختگان در تحلیل خود نوشت: «خروج ظریف فقط حاصل فشار سیاسی بیرونی نبود، بلکه بخشی از حلقه نزدیک به معاون اجرایی رئیس‌جمهور نیز برای کمرنگ‌کردن حضور ظریف و حذف او از دولت نقش داشتند.» این روزنامه تأکید می‌کند که دعوای سهم‌خواهی و اختلاف میان سه حلقه در دولت ـ نزدیکان ظریف، اطرافیان معاون اول و تیم قائم‌پناه ـ موجب شد ظریف کنار گذاشته شود.

این در حالی است که ظریف در مقطع تبلیغات انتخاباتی، نه‌فقط به‌عنوان چهره‌ای نمادین، بلکه به‌عنوان مهره‌ای کلیدی در تیم پزشکیان مطرح می‌شد. برخی حتی او را «نفر دوم دولت» می‌دانستند. اما فشار‌های بعدی و حذف تدریجی حلقه نزدیکانش از دولت، مسیر را برای کناره‌گیری او هموار کرد.

نویسنده گزارش فرهیختگان، با اشاره به فضای تملق‌زده اطراف رئیس‌جمهور می‌نویسد: «دولت‌ها هر جا به دام تعریف‌های بی‌پایه اطرافیان افتاده‌اند، از واقعیت جامعه و درد مردم فاصله گرفته‌اند.» به‌گفته او، اگرچه برخورد رئیس‌جمهور با تملق معاونش تحسین شد، اما همین صراحت نشان می‌دهد که در درونی‌ترین لایه‌های دولت، نوعی بحران در انتخاب اطرافیان شکل گرفته است.

اکنون با افزایش انتقادات درونی، به‌ویژه از سوی چهره‌هایی که به خروج ظریف انتقاد دارند، این احتمال جدی‌تر مطرح شده که خروج ظریف نه به دلیل مخالفت اصولگرایان، بلکه نتیجه حذف او توسط حلقه قائم‌پناه و نزدیکان رئیس‌جمهور بوده است.