گلبهخودی دولت؛ لایحهای که هم «شرق» را شاکی کرد، هم «کیهان» را
رویداد۲۴| ارسال و سپس پس گرفتن لایحه «مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع در فضای مجازی» این روزها به یکی از چالشهای جدی دولت تبدیل شده است؛ چالشی که نهتنها باعث فروکش کردن اعتراضها نشد بلکه به یک بحران سیاسی تمامعیار با واکنشهایی از دو جناح تبدیل شد: اصولگرایان از «عقبنشینی» دولت عصبانیاند، اصلاحطلبان از «اصل لایحه» و روند پنهان بررسی آن شاکیاند، و دولت... در میانه این میدان، متهم اصلی آشفتگی و حاشیهسازی.
دولت چگونه آش را پخت؟
همهچیز با تصویب دو فوریتی لایحهای آغاز شد که هدف آن «مقابله با فیکنیوز» در فضای مجازی اعلام شده بود. اما همانطور که روزنامه شرق نوشت، این لایحه نه محصولی یکشبه، که نتیجه ماهها برنامهریزی بود و برخلاف تصور، بهشدت منسجم و دارای ابعاد پیچیده حقوقی بود. احمد شیرزاد در یادداشت «عجب آشی!» به طنز نوشته بود: «معلوم نیست چه کسانی از کدام نهادها و با چه نیتی این متن را تهیه کردهاند، اما هر که بوده، خوب نخود و لوبیای آش را آماده کرده!»
از سوی دیگر یوسف پزشکیان، پسر رئیسجمهور، روایت حیرتانگیزی از روند تصویب لایحه ارائه داد و نوشت: «یکی از وزرا که با لایحه مخالفت کرده، اصلاً متن آن را نخوانده بود!» این روایت نشان میدهد حتی در درون دولت نیز فرآیند تصمیمگیری تا چه حد غیرشفاف و بدون هماهنگی بوده است.
خشم اصولگرایان از عقبنشینی دولت
اما پس از آنکه دولت تحت فشار افکار عمومی و رسانهها، تصمیم به پس گرفتن لایحه گرفت، این بار رسانههای اصولگرا از جمله کیهان و وطن امروز شمشیر را از رو بستند. وطن امروز در ستونی با عنوان «چرا افراطیون مدعی اصلاحات با فیکنیوزها گره خوردهاند؟» نوشت: «چرا باید فیکنیوزها با قطعیت درباره آن دروغ بگویند؟ مخالفان این لایحه از شفافیت دم میزنند، اما خود را از هرگونه سند و دقت مبرا میدانند.»
کیهان هم به تلویح، عقبنشینی دولت را غیرقانونی دانست و یادآور شد که این لایحه قضایی بوده و دولت حق بازپسگیری آن را نداشته است. کیهان پیشتر نیز هشدار داده بود که «دولت نباید از مواضع قانونی خود عقبنشینی کند.»
اصلاحطلبان: از ابتدا نباید فرستاده میشد
در سوی دیگر میدان، اصلاحطلبان از همان ابتدا با اصل لایحه مخالف بودند. آنان معتقدند چنین طرحهایی با آزادی بیان و شفافیت سیاسی در تضاد است و امکان بروز برخوردهای سلیقهای را فراهم میکند. نگرانی اصلی آنها، تبدیلشدن این لایحه به ابزاری برای محدودکردن صدای منتقدان و رسانههاست. شرق حتی نوشت که معلوم نیست وزارت ارشاد در دولت پزشکیان اصلاً در جریان تهیه این لایحه بوده یا نه.
دولت در میانه میدان، با دست پُر از حاشیه
حالا دولت هم از چپ میخورد، هم از راست. نه توانسته رضایت اصولگرایان را جلب کند و نه اعتماد اصلاحطلبان را. در شرایطی که بحرانهای اقتصادی، معیشتی، محیطزیستی و مدیریتی سراسر کشور را درگیر کرده، دولتی که باید در مسیر حل مشکلات باشد، خود به منشأ بحران سیاسی بدل شده است.
سفره سیاست و آشی که دولت میپزد
دولت با ارسال شتابزده لایحه و سپس پس گرفتن عجولانه آن، نشان داد همچنان درگیر بحران تصمیمسازی و هماهنگی درونساختاری است. این تصمیمگیری پرحاشیه، نهتنها مشکل فیکنیوز را حل نکرد، بلکه شکافهای سیاسی و بیاعتمادی اجتماعی را عمیقتر کرد. بهنظر میرسد دولت پزشکیان، اگر میخواهد مسیر خود را از تکرار تجربههای ناکام گذشته جدا کند، باید ابتدا در درون کابینهاش به یک وحدت فکری و شفافیت در تصمیمگیری برسد؛ در غیر این صورت، «آش لایحه فضای مجازی» تنها یک نمونه از آشهایی است که در آینده نیز سر سفره سیاست ایران خواهد آمد.
