زنگ خطر فرونشست در کرج به صدا درآمد؛ تالاب صالحیه در آستانه نابودی
رویداد۲۴| قربانعلی محمدپور، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان البرز، درباره وضعیت تالاب صالحیه بعد از گذشت دو ماه از فصل کم آب و گرم تابستان ۱۴۰۴، اظهار کرد: این تالاب اصلاً وضعیت مناسبی ندارد و دیگر آبرسانی نمیشود. با توجه به محدودیت منابع آبی در تهران، قزوین و کرج، سهم آب برای تالاب در نظر گرفته نشده و عملاً خشک است. حدود ۲۰ تا ۲۵ روز پیش گردوغبار ناشی از خشکی تالاب بخشهای زیادی از کرج و حتی تهران را تحت تأثیر قرار داد که با وزش باد و طوفان، به مراتب بیشتر خواهد شد.
وی افزود: احیای تالاب یکی از دغدغههای اصلی سازمان حفاظت محیط زیست است. با دستور استاندار البرز قرار است در شورای برنامهریزی استان، برنامه عملیاتی احیای تالاب صالحیه مطرح شود. از جمله اقدامات ضروری حذف زهکشی ۴۰ کیلومتری است که سالها قبل برای شورزدایی خاک و افزایش اراضی کشاورزی ایجاد شده بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز با اشاره به تأثیر تغییرات اقلیمی، تاکید کرد: ایران برخلاف میانگین جهانی که کمتر از یک درجه گرمتر شده، حدود دو درجه افزایش دما را تجربه کرده و در حال گذر از یک دوره سخت خشکسالی دهساله هستیم. در کنار تغییر اقلیم، سوءمدیریتها و توسعه نامتوازن نیز وضعیت نابه سامان تالاب را تشدید کرده است چراکه ما فراتر از ظرفیت آمایش سرزمینی، بارگذاری جمعیت، صنعت و کشاورزی داشتهایم و همین امر تالاب و منابع آب استان البرز را تحت فشار قرار داده است.
وی ادامه داد: نیازی نبود در مناطقی مثل البرز و قزوین با شوریزدایی زمینها، سطح زیرکشت را افزایش دهیم یا محصولاتی پرمصرف مثل صیفیجات و امثال هندوانه را در استان البرز تولید کنیم. این تغییر کاربریها و برداشتهای بیرویه باعث شده امروز تالاب صالحیه حال خوشی نداشته باشد.
بیشتر بخوانید: ایران به سمت بیابانی شدن میتازد/ راه عملی مقابله با آن چیست؟
بحران فرونشست در مهرشهر کرج و تالاب صالحیه
محمدپور با هشدار نسبت به برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی گفت: تا چند سال پیش، ما کارشناسان محیط زیست، فرونشست را برای استانهای مرکزی مانند یزد و اصفهان مطرح میکردیم، اما حالا در البرز هم گزارشهای متعددی از فرونشست داریم و به تازگی گزارشی از فرونشست در تالاب صالحیه، نظرآباد و مهرشهر کرج از مسئولین ذیربط ارائه شد؛ مهرشهری که روزی به داشتن آب و باغهای سرسبز معروف بود، اما امروز با این تهدید فرونشست مواجه است. این پدیده تدریجی است، اما سال به سال بیشتر خود را نشان میدهد.
این مسئول با تأکید بر لزوم اصلاح کشاورزی و صنعت افزود: روشهای سنتی غرقابی باید کنار گذاشته شود. قانون برنامه کشور ما را ملزم به بازچرخانی آب کرده و صنایع بزرگ جدید نباید در البرز بارگذاری شوند. صنایع موجود نیز باید با ایجاد تصفیهخانه و بازچرخانی آب فعالیت کنند. حقابه زیستمحیطی تالابها هم باید توسط آب منطقهای تأمین شود.
محدودیت در توسعه صنایع
محمدپور درباره وضعیت استقرار صنایع استان تصریح کرد: منطقه البرز دیگر ظرفیت صدور مجوز محیط زیست برای صنایع جدید ندارد. همه واحدهای صنعتی باید از پساب بازچرخانیشده استفاده کنند و توسعه تولید صرفاً در همین چارچوب امکانپذیر است. نمونههایی مانند نیروگاه منتظر قائم که فاقد سیستم تصفیه بودند، باید اصلاح شوند. انتظار افزایش تولید بدون مدیریت آب غیرممکن است.
انتقال آب سدهای البرز به تهران
مدیرکل محیط زیست البرز درباره انتقال آب سدهای کرج و طالقان نیز توضیح داد: آبی که از سد امیرکبیر (کرج) به تهران منتقل میشود مربوط به دهه ۴۰ است و برای شرب در نظر گرفته شده بود. مشکل حال حاضر در ارتباط با کاهش آب شرب، ناشی از توسعه نامتوازن جمعیتی در تهران و کرج است. سد طالقان هم سالهاست آب به تهران میدهد، اما در مسیر انتقال، پرتی زیادی وجود دارد که باید اصلاح میشد. آب پشت این سدها دریاچه نیستند که خشک شوند، اما اگر ارزش واقعی آب محاسبه نشود و مردم در مدیریت مصرف مشارکت نکنند، بحرانها به شدت ادامه پیدا میکند.
این مدیر استانی گفت که البرز ظرفیت بارگذاری جمعیتی و صنعتی جدید ندارد. تنها با تغییر الگوی کشت، بازچرخانی آب در صنعت و تأمین حقابه زیستمحیطی میتوان بخشی از شرایط را مدیریت کرد و تهدیدات موجود را کاهش داد.
