اولین انتخابات پارلمانی سوریه پس از اسد؛ دموکراسی محدود یا نمایش سیاسی؟
رویداد۲۴| سوریه پس از سقوط بشار اسد با کشور ویران و جامعهای قطبی مواجه است. بیش از یک دهه جنگ داخلی، بحران اقتصادی، فروپاشی زیرساختها و حضور نیروهای خارجی، چشمانداز سیاسی این کشور را به شدت محدود کرده است. در چنین شرایطی، دولت انتقالی به رهبری احمد الشرع تلاش میکند با برگزاری اولین انتخابات پارلمانی پس از اسد، مشروعیت سیاسی خود را تقویت کند، اما واقعیتهای میدانی نشان میدهد مشارکت عمومی محدود و ساختار انتخابات عمدتاً تحت کنترل دولت است.
از مجموع ۲۱۰ کرسی پارلمان، ۱۴۰ کرسی از طریق کمیتههای محلی و ۷۰ کرسی مستقیم توسط الشرع تعیین میشوند. این ترکیب، ماهیت این انتخابات را بیشتر شبیه به یک ابزار تثبیت قدرت کرده و فرصت واقعی برای رقابت آزاد سیاسی را محدود میکند. به ویژه اینکه در استانهایی مانند الحسکه، رقه و سویدا به دلیل مشکلات امنیتی، انتخابات برگزار نمیشود و تقریباً نیمی از جمعیت کشور از مشارکت محروم شدهاند. این مسئله موجب شده تا بسیاری از تحلیلگران انتخابات را بیشتر نمایشی و نمادین بدانند تا گامی واقعی در مسیر دموکراسی.
گروههای سیاسی چه وضعیتی دارند؟
شرایط گروههای سیاسی در سوریه نیز به شدت محدود است. احزاب حامی اسد عملاً حذف شدهاند و گروههای مخالف یا مستقل نیز به دلیل فضای امنیتی و محدودیتهای اداری و رسانهای امکان فعالیت مؤثر ندارند. رسانهها و تحلیلگران بینالمللی هشدار دادهاند که انتخابات تحت این شرایط نمیتواند بازتاب واقعی اراده مردم باشد و خطر تثبیت یک ساختار سیاسی بسته را به دنبال دارد. برخی تحلیلها نیز نشان میدهند که دولت انتقالی تلاش دارد با کنترل تدریجی کرسیها و تعیین بخش عمدهای از نمایندگان، از هرگونه بحران سیاسی و ناآرامی جلوگیری کند و در عین حال به جامعه جهانی نشان دهد که روند سیاسی در سوریه در حال بازگشت به ثبات است.
با این حال، وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم به هیچ عنوان مناسب نیست. میلیونها سوری هنوز در پناهگاهها و مناطق آسیبدیده زندگی میکنند، زیرساختها در بسیاری از شهرها بازسازی نشده و بحران بیکاری و تورم شدید فشار سنگینی بر جامعه وارد کرده است. در چنین شرایطی، مشارکت سیاسی واقعی و آگاهی عمومی درباره انتخابات تقریباً ممکن نیست و بیشتر شهروندان به تصمیمگیریهای روزمره برای بقا و زندگی خود مشغولند.
به این ترتیب، اولین انتخابات پارلمانی پس از سقوط اسد، اگرچه از منظر دولت انتقالی یک نقطه عطف محسوب میشود، اما در عمل بیشتر نمادی از ثبات کنترل شده و محدود سیاسی است تا یک گام واقعی در مسیر دموکراسی. تحولات آینده سوریه وابسته به توانایی دولت انتقالی در ایجاد شرایط امنیتی، بازسازی اقتصادی و تضمین مشارکت گسترده سیاسی خواهد بود؛ امری که بدون حمایتهای داخلی و بینالمللی و اصلاحات واقعی، به سختی قابل تحقق است.
