آیا جنگ خلیج‎فارس نزدیک است؟

رویداد۲۴- «ایران با آتش بازی می‌کند ، آنها قدردان این همه محبت که اوباما به آنها کرد نیستند. من مانند اوباما نیستم». این جدید ترین تهدیدی است که دونالد ترامپ رییس جمهور چند روزه ایالات متحده آمریکا علیه ایران مطرح کرده است.

بدون شک هنوز هیچ کس نمی داند که دونالد ترامپ چه در سر می پروراند و این تصمیمات چه عواقب و پیامدهایی در پی خواهد داشت.

 براساس بیانیه منتشر شده از سوی وب سایت جدید کاخ سفید، دولت ترامپ تلاش خواهد کرد تا استفاده از دیپلماسی را سرلوحه کار خود قرار دهد، دیگر در جستجوی دشمنان خود در ورای مرزهای این کشور نباشد و از این که دشمنان قدیمی آمریکا به دوستان جدیدی برای این کشور تبدیل می شوند، خوشحال و خرسند خواهد بود.

 این ها اهداف بسیار ارزشمندی هستند اما با این وجود احتمال این که ترامپ به ورطه جنگ پرهزینه دیگری با برخی کشورها از جمله ایران بیفتد، بسیار بالاست.ترامپ در شعارهای ضدمداخله جویانه خود در خلال فعالیت های انتخاباتی هیچ اشاره ای به حفظ و حمایت از توافق هسته ای ایران نکرد. وی طی سخنرانی های انتخاباتی خود بارها از توافق هسته ای انتقاد کرد و آن را یک «توافق بد» دانست.

اما وی پس از مدتی عنوان کرد که توافق هسته ای را لغو نخواهد کرد اما در عوض مذاکرات مجددی را به منظور انعقاد یک توافق بهتر ترتیب خواهد داد که این وعده ترامپ از سوی هیچ یک از دیگر اعضاء مذاکرات هسته ای مورد تأیید و حمایت قرار نگرفته است. اما دشمنی و عداوت ترامپ با ایران تنها به موضوع توافق هسته ای ایران محدود و منحصر نشد و وی در اظهارات دیگری وعده داد که قایق ها و کشتی های ایرانی که اغلب برای ناوهای نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس ایجاد مزاحمت می کنند را غرق خواهد کرد.

حتی اگر اتفاق خاصی برای توافق هسته ای ایران رُخ ندهد، اظهارات ترامپ در خصوص کشتی های نیروی دریایی ایران می تواند خطر جنگ با ایران را افزایش دهد.علاوه بر این، تعداد مخالفان توافق هسته ای ایران در کابینه ترامپ و به طور کلی جریان اصلی جمهوری خواهان در آمریکا به مراتب بیشتر از گروه های تندرو در ایران است.

 بسیاری از مخالفان توافق هسته ای در کابینه ترامپ و به طور کلی عرصه سیاسی آمریکا درک درستی از مزایای توافق هسته ای ندارند. بدون شک اگر توافق هسته ای برای همیشه لغو و نابود شود، برنامه هسته ای ایران از تمامی قید و بندها آزاد شده، روند بازرسی های بین المللی از تأسیسات هسته ای ایران تا حد بسیار زیادی کاهش یافته و اعمال فشار بر ایران از طریق تحریم های بین المللی کارایی خود را از دست خواهد داد. 

اظهارات و وعده های ترامپ در مورد برگزاری مذاکرات مجدد و انعقاد یک توافق بهتر می تواند به بی اعتمادی تمامی طرفین در این مذاکرات منجر شود. بدون شک هیچ یک از رهبران ایران دیگر حاضر به انجام مذاکرات مجدد با دولت ترامپ نیستند چه برسد به این که آنها توافقی را امضاء کنند که بیشتر به نفع ایالات متحده آمریکاست تا ایران.

فریدون مجلسی تحلیل گر مسائل بین المللی درباره احتمال جنگ ترامپ با ایران عنوان می کند:« ترامپ به دنبال آتش گشودن به منطقه خاورمیانه و به خصوص ایران است. من از روزی می ترسم که ترامپ فرمان آتش به سوی کشتی های ایران را صادر کند و در مقابل ایران نیز مقابله به مثل کند.برخی عنوان می کنند ممکن است بین ایران و آمریکا به صورت اتفاقی جنگ صورت بگیرد.این در حالی است که جنگ نظامی هیچ گاه به صورت اتفاقی صورت نمی گیرد و دو طرف باید سیاست های کشور خود را در جنگ دنبال کنند. در نتیجه ترامپ با اعلام جنگ فرمان آتش به سوی کشتی های ایران را صادر می کند.به همین دلیل من معتقدم تندروهای سیاسی در ایران باید سیاست های خود را نسبت به آمریکا تعدیل کنند و با شعارهای کلیشه ای آتش بیار معرکه جنگ نشوند».

از سوی دیگر ترامپ برای تهدید ایران با مولفه های خارجی مانند اسرائیل و عربستان سعودی نیز مواجه خواهد بود. بدون شک در ایالات متحده آمریکا لابی‌های فعالی وجود دارد که تلاش می‌کنند سیاست خارجی ترامپ در قبال ایران را تحت‌الشعاع خواسته‌های خود قرار دهند.

در راس این لابی ها، لابی یهودی قرار دارد. این مولفه به جهت‌دهی سیاست خارجی ترامپ در راستای منافع «اسرائیل» و راستگرایان تندرو یهودی و جبهه کشورهای مخالف ایران کمک خواهد کرد. اینجا است که نباید به وجود نتانیاهو و لیبرمن تندرو در راس قدرت در اسرائیل همزمان با سرکار آمدن افرادی با گرایش‌های افراطی در راس قدرت در آمریکا خوش‌بین بود.

در میان مولفه‌های خارجی تاثیرگذار، نقش لابی سعودی نیز پررنگ است. اخیرا هم گزارش‌هایی منتشر شده که از آمادگی عربستان برای پیشنهاد یک بسته مالی میلیاردی به ترامپ با هدف تشویق وی به اتخاذ سیاست سختگیرانه در قبال تهران حکایت دارند.

در این راستا هم، می‌توان به سفرهای فشرده مقامات عربستان به آمریکا طی روزهای اخیر و دیدار چندباره عادل الجبیر وزیر خارجه این کشور و دیگر مقامات آن با سناتورهای تاثیرگذار کنگره از جمله جان ماکین رئیس کمیته امور نظامی و اورین هچ، رئیس کمیته امور مالی و قدیمی‌ترین عضو مجلس سنا اشاره کرد. بدون شک مولفه‌های تقویت‌کننده نظریه تهدید ترامپ نسبت به ایران بسیار بیشتر از عوامل تایید‌کننده نظریه فرصت است.

به همین دلیل کافی است که ترامپ پس از به دست گرفتن قدرت گامی علیه برجام بردارد که با واکنش جدی ایران مواجه شود و پس از آن جنگ لفظی آغاز شود و دوباره سخن گفتن از گزینه‌های روی میز و ... مطرح شود یا کار به جای باریک‌تری هم کشیده شود. باید منتظر ماند و دید اولین گامی جدی که ترامپ در مقابل ایران برمی‌دارد چه خواهد بود؟