انیمیشن بچه رئیس؛ سگ‌ها اولویتند یا بچه‌ها؟

رویداد۲۴- مازیار وکیلی: انیمیشن‌های آمریکایی انیمیشن‌هایی مضمون محور هستند. مضامین ثابتی در تمامی این انیمیشن‌ها وجود دارد که  این توسط سازندگان این آثار ستایش می‌شوند. مسئله مهم برای ارزش‌گذاری روی این انیمیشن‌ها این است که چگونه این مضامین تکراری و  نخ‌نما شده را به جذاب‌ترین شکل ممکن نشان بدهیم. 

انیمیشن‌های برای بچه‌ها ساخته می‌شوند و سازندگان این آثار به خوبی می‌دانند برای دیده‌شدن انیمیشن‌ها باید بچه‌ها را جذب کنند. مضمون مسئله فرعی، اما مهمی برای انیمیشن‌های آمریکایی است .اما سازندگان انیمیشن در آمریکا هیچ‌وقت جذابیت را فدای مضمون نمی‌کنند. آن‌ها سعی می‌کنند یک خط قصه جذاب را به مضمون مورد نظرشان نزدیک کنند، نه بر عکس. در انیمیشن بچه رئیس تازه‌ترین ساخته استودیو دریم وُرکز هم ماجرا همین است.

 یک خط قصه جذاب با مضمونی نخ‌نما شده ترکیب شده و سعی کرده‌اند از این ترکیب انیمیشن مفرحی بیرون بکشند که تا حدی هم موفق شده‌اند. منهای پیکسار که انیمیشن‌هایش به لحاظ کیفیت در سطح دیگری سیر می‌کند سایر کمپانی‌های فیلم‌سازی در آمریکا انیمیشن‌هایی با کیفیت نزدیک به هم عرضه می‌کنند. خط تولید این انیمیشن‌ها هم مشخص است، یک داستان کودکانه نسبتاً جذاب با مضمونی فراگیر به علاوه چندتایی صحنه مفرح که هم بچه‌ها را بخنداند و هم والدین را سرگرم کند. 

بچه رئیس هم از چنین فرمولی تبعیت می‌کند داستان نوزادی که صرفاً یک نوزاد است و به لحاظ عقلی یک بزرگسال به حساب می‌آید و برای این به عنوان فرزند دوم یک خانواده آمریکایی وارد زندگی آن‌ها شده که ماموریت خطیری را برای کمپانی بچه‌ کوچولوها انجام دهد به خودی خود داستان جذابی است.داستان از آن‌جایی جذاب می‌شود که ماموریت این بچه رئیس این است که درباره آخرین نمونه سگ خانگی که یک شرکت تولید حیوانات خانگی می‌خواهد عرضه کند، تحقیق به عمل بیاورد و از تولید آن جلوگیری نماید. ویژگی اصلی این توله سگ این است که هیچ‌گاه بزرگ نمی‌شود. اگر این توله سگ به تولید انبوه برسد، کم‌کم جای بچه‌ها را می‌گیرد و آن‌ها را از زندگی خانواده‌های آمریکایی حذف می‌کند.

 داستان فیلم بچه رئیس از اینجا سمت و سویی فرامتنی به خود می‌گیرد و بدل می‌شود به نقدی گزنده از سبک زندگی جامعه امروزی آمریکا. هراس جایگزینی حیوانات خانگی به جای بچه‌ها را در لحظه به لحظه این انیمیشن مشاهده می‌کنیم.فیلم سعی می‌کند تنها به مضرات این جایگزینی بپردازد و از این نظر رویکردی به شدت سنتی و محافظه‌کارانه دارد و می‌توان آن را انیمیشنی دست راستی و محافظه‌کارانه به حساب آورد. آمریکا، نسبت به اروپا همیشه کشور سنتی‌تری بوده و این سنت‌گرایی و کشاکش آن با مظاهر مدرنیته همچنان یکی از دغدغه‌های مردم آمریکا است. رای دادن به ترامپ دغدغه‌های سنتی مردم آمریکا را بیشتر آشکار می‌کند. سنت‌گرایی آمریکایی خودش را در رای دادن مردم آمریکا به ارتجاع ترامپی نشان می‌دهد.

 مردم آمریکا از ترس به باد رفتن سنت‌هایشان میان یک زن و یک تاجر به دومی رای دادند تا حافظ منافع آمریکا باشد و آمریکا را بدل به یک پدیده منحصربه فرد جهانی کند. برای این تمایزها ترامپ باید روی سنت‌های آمریکایی تاکید کند، که یکی از ان سنت‌ها مسئله خانواده است. بچه رئیس هم مدام بر حفظ این سنت خانوادگی تاکید می‌کند. یکی از وجوه تمایز جامعه آمریکا با اروپا اهمیت نهاد خانواده است. برای آمریکایی‌های سنتی و محافظه‌کار داشتن خانواده مسئله بسیار مهمی است. برخلاف اروپا که نهاد خانواده دچار تحولی اساسی شده و دیگر مشروعیتش را از تعاریف سنتی نمی‌گیرد،جامعه آمریکا همچنان جامعه‌ای سنت‌گرا است و اقشار مختلف آن در کشاکش تغییر یا حفظ این مفاهیم سنتی با یکدیگر در تقابل هستند. در انتخابات اخیر آمریکا رویکرد محافظه‌کارانه حفظ سنت‌ها بر رویکرد لیبرال‌منش خواهان تغییر پیروز شد و انیمیشن بچه رئیس در دل چنین فضایی است که به مرحله تولید می‌رسد. یک انیمیشن پَسا ترامپی که بر روی حفظ خانواده به عنوان یک نهاد سنتی دفاع می‌کند و از استحاله آن هراس دارد. 

از ابتدا تا انتهای فیلم تیم با بچه رئیس به عنوان یک عضو جدید خانواده دعوا دارد و سعی می‌کند او را از خانواده حذف کند چون فکر می‌کند اوست که تمام محبت پدر و مادرش را دزدیده و با آمدن این بچه کوچولو مزاحم دیگر هیچ‌کس به او توجه نمی‌کند. اما در پایان و بعد از انجام ماموریت و رفتن بچه رئیس این تیم است که دلش برای بچه رئیس تنگ می‌شود و با فرستادن نامه‌ای به کمپانی بچه کوچولوها از او می‌خواهد تا بیاید و دوباره برادرش شود. خود بچه رئیس هم به عنوان یک فرد بالغ که ظاهری کودکانه دارد در نهایت به این نتیجه می‌رسد که بچه بودن بهترین چیز دنیاست و با اشتیاق پست ریاستش در کمپانی بچه کوچولوها را رها می‌کند و بدل به یک کودک واقعی می‌شود.

 سازندگان انیمیشن بچه رئیس داستان را گسترده‌تر هم می‌کنند و فرانسیس را به عنوان تولید کننده توله‌سگ‌های ابدی یکی از رئسای شکست‌خورده کمپانی بچه کوچولوها نشان می‌دهند که به سبب از دست دادن سمتش به این حد از نفرت رسیده که کل بچه‌های عالم را با تولید توله سگ‌های ابدی نابود کند. در واقع مضمون انیمیشن بچه رئیس روی تمام اجزایش سایه افکنده و به خاطر همین غلبه مضمون بر داستان هم هست که این انیمیشن از حد متوسط فراتر نمی‌رود . 

هر چند فیلم در نهایت انسجام داستانش را تعریف می‌کند و نگاهی خلاقانه به داستانش دارد اما اسیر مضمون‌زدگی پنهانی است که در جاهایی منطق داستان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.  سازندگان اثر با بهره‌برداری درست از تخیل تیم به خوبی توانسته‌اند به انیمیشن خود غنایی تصویری ببخشند و صحنه‌هایی مفرح خلق کنند. کاراکترهای فرعی فیلم خصوصاً آن تیم بچه‌ کوچولوها که به بچه رئیس کمک می‌کنند تا ماموریتش را انجام دهد زیبا و جذاب پرداخت شده‌اند و جزء نکات برجسته این انیمیشن به حساب می‌آیند. اما اولویت برای سازندگان این فیلم همان مضمون اصلی است و پرسش به این پاسخ که سگ‌ها یا بچه‌ها؟ جواب سازندگان انیمیشن بچه رئیس مشخص است. آن‌ها اعتقاد دارند هیچ چیز جای بچه‌ها را نمی‌گیرد و این خانواده به مفهوم کلاسیک آن است که حلال مشکلات است. اما باید دید چقدر از مردم جهان(و نه تنها آمریکا) با حرف‌های سازندگان این انیمیشن موافق هستند.