وظیفه «کلانتری» حفظ یوزپلنگ ایرانی است یا منابع آبی؟

پس از آن‌که روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران انتخاب و مراسم‌های مرسوم در ریاست جمهوری برگزار شد، در پی معرفی کابینه وزرا و معاونین خود برآمد. انتصاباتی که در بعضی بخش‌ها، با تغییرات زیادی همراه بود و معصومه ابتکار را از ریاست سازمان محیط‌زیست به معاونت رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده منتقل شد و جای او را عیسی کلانتری گرفت.

عیسی کلانتری کار خود را در سازمان حفاظت محیط‌زیست آغاز کرد و روز دونشبه، در نشست خبری خود، در جمع خبرنگاران صحبت‌هایی را عنوان کرد که هم موجب نگرانی فعالان محیط‌زیست در رابطه با فعالیت‌های زیست‌محیطی ایران شد.

کلانتری در اظهارات خود، درباره مسئله آب کشور اظهار داشت: در حال حاضر موضوع نخست کشور باید آب و کمبود آن باشد. ما نباید مسئله مهمی مانند آب را قربانی یوزپلنگ کنیم. اگرچه هر دو دارای اهمیت هستند. خطر آب نه کشور که تاریخ هفت‌هزارساله آن را تهدید می‌کند.

این گفته در حالی مطرح شد که حجم بیشتری از مسولیت حفظ منابع آبی، در حیطه وظایف و مسولیت‎های وزاتخانه‌های جهاد کشاورزی و وزارت نیرو است و مسئله اصلی در حوزه محیط‌زیست، حفاظت از آن و مسائل مربوط به تنوع زیستی است. کلانتری در صحبت‌هایش مسئله یوزپلنگ را مسئله‌ای جزی خواند و تأکید کرد که نباید آب را قربانی این مسائل جزئی کنیم. درحالی‌که یکی از اصلی‌ترین مسائل امروز محیط‌زیست، حفاظت از یوزپلنگ ایرانی در معرض انقراض است. به‌طوری‌که ابتکار، در دولت پیشین، فعالیت‌های گسترده‌ای را برای حفظ این‌گونه جانوری انجام و داد و تفاهم‌نامه‌هایی جهت بیمه این حیوان امضا شد.

به نظر می‌رسد جا‌به‌جایی در اولویت‌بندی‌های زیست‌محیطی و توجه به حواشی، به‌نوعی باعث تمرکززدایی از اصل موضوع مطرح‌شده است. این مسئله که کشور، با بحران آب روبه‌رو است و در دورنمای آینده، می‌تواند مشکلاتی را به وجود آورد، قابل‌انکار نیست اما آنچه اهمیت دارد، این است که جایگاه‌های مدیریتی همچنان تعریف‌نشده‌اند و مسئولان هر بخش، با ورود به بخش‌های نامربوط از اصل رسیدگی به سازمان مربوط به خودشان بازمی‌مانند.

هومن جوکار، مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در گفت‌و‌گو با رویداد۲۴، درباره اظهارات اخیر و البته عجیب عیسی کلانتری درباره مسائل آب و یوزپلنگ در کشور، گفت: ازنظر من، این زمان، برای قضاوت درباره عملکرد آقای کلانتری زود است؛ اما اولویت‌دهی برای آب و یوزپلنگ، برای شخصیتی در جایگاه ایشان، چندان دور از ذهن نیست و ایشان این حق را در اولویت‌بندی مسائل دارند.

او ادامه داد: این اولویت‌بندی‌ها نیز به معنای کنار گذاشتن دیگر مباحث نیست. باید گفت عملکرد ایشان در این مدت‌زمان کوتاه یک‌ماهه در جایگاه رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نشان‌دهنده عزم جدی در انجام امور بهتر این سازمان است.

جوکار درباره اقدامات صورت گرفته از سمت کلانتری در ریاست این سازمان گفت: آقای کلانتری به‌طور مشخص، کارگروهی را برای تطبیق گزارشات نگارش شده از هر بخش، با واقعیت تشکیل دادند. پیش‌ازاین هر مدیری در هر بخشی، اگر گزارشی را برای عملکرد ارائه می‌‌کرد، ما باید به‌ناچار می‌پذیرفتیم اما با تشکیل این کارگروه به‌نوعی جدیت ایشان به‌عنوان رئیس سازمان محیط‌زیست، نشان داده می‌شود. من درباره روش انجام این کار نظری نمی‌دهم اما اولین بار است که در این مدت حضورم در سازمان با این جدیت رو‌به‌رو می‌شوم.

او در واکنش به این صحبت کلانتری، مبنی بر اینکه از محیط‌زیست سر درنمی‌آورم و توان پاسخگویی درباره محیط‌زیست را ندارم و آسیب‌هایی که این گفته در حوزه ریاست محیط‎زیست وارد می‌کند، گفت: من فکر می‌کنم منظور ایشان از این حرف، توان تخصصی در پاسخگویی است؛ و این همان چیزی است که سازمان از آن رنج می‌برد و امیدواریم این مشکلات به پایان برسد. گاهی اوقات پیش‌آمده که فرد مدیر تخصصی خوبی نیست اما از جنبه مدیریت و هدایت مدیر خوبی است.

جوکار اضافه کرد: با جا‌به‌جایی‌های مثبتی که در سطح دبیر کل‌ها (البته با احترام به همه آن‌ها) صورت گرفته، نشان می‌دهد رئیس این سازمان، در جست‌و‌جوی بهتر شدن این سازمان است. البته گاهی شاهد هستیم که بعضی‌ها در حرف چیزی را می‌گویند و به تمجید از وضعیت سازمان تحت مدیریتشان می‌پردازند، اما در عمل کار جدی و مدیریتی انجام نمی‌دهند.

جوکار در تشریح اهمیت جایگاه تنوع زیستی و مسئله آب گفت: ازنظر من، هیچ‌یک بر دیگری برتری ندارد و باید در کنار یکدیگر این مباحث را پیگیری کرد. اگر تنها به مسئله آب توجه شود، ممکن است در سال‌های آینده شاهد بهبود وضعیت آب کشور باشیم، اما تنوع زیستی ما به حالت بحرانی برسد و برعکس.

او همچنین مسائل مهم موجود در محیط‌زیست را تشریح کرد و گفت: مسائلی که در حال حاضر روی میز هستند، مسئله ریز گردها است که البته باید بگویم که ما روی این موضوع چندان تأثیرگذار نیستیم و این را می‌گویم که آقای کلانتری، طی 4 سال آینده نمی‌توانند این مشکل را حل کنند. دیگر مسئله مطرح، تنوع زیستی، آب، آلودگی هوا و مشکلات ترافیکی است که رئیس جدید سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌تواند با عزم جدی، این مشکلات را بهبود بخشد.

جوکار تأکید کرد: امروز برای قضاوت عملکرد زود است و باید ارزیابی را به آینده موکول کنیم.

او در پایان بابیان اینکه کلانتری باید در انتخاب واژه‌هایش محتاط‌تر باشد و دقیق‌تر عمل کند گفت: درنهایت این را بگویم که موضوعات محیط‌زیستی علی‌الخصوص دو مسئله آب و یوزپلنگ باید پهلوبه‌پهلو دنبال شود و نمی‌توان اولویتی را برای هرکدام قائل شد.