سکوت پاپ در قبال نسل‌کشی میانمار

رویداد۲۴-روهینگیا نام گروهی از اقلیت مسلمانان این کشور است که در ماه‌های اخیر مورد آزار و اذیت دولت و ارتش این کشور قرار گرفته است. گفته می‌شود که مشاوران پاپ به او هشدار داده بودند که در طول سفر خود به میانمار از به کار بردن این واژه استفاده نکند.

پاپ فرانسیس در سفرش به میانمار، روز سه‌شنبه در سخنرانی خود در پایتخت این کشور از استفاده از واژه «روهینگیا» که به اقلیت مسلمان میانمار و حقوق مدنی آنان رسمیت می‌دهد، اجتناب کرد.

 

روهینگیا نام گروهی از اقلیت مسلمانان این کشور است که در ماه‌های اخیر مورد آزار و اذیت دولت و ارتش این کشور قرار گرفته است. گفته می‌شود که مشاوران پاپ به او هشدار داده بودند که در طول سفر خود به میانمار از به کار بردن این واژه استفاده نکند، چرا که ممکن است به خاطر موقعیت وی شرایط متشنج تشدید شود؛ اما از سوی دیگر، نام‌نبردن از مسلمانان روهینگیا، شهرت جهانی پاپ را می‌تواند تحت‌تأثیر قرار دهد و نام او را به خاطر مماشات با ظالمان تنزل دهد.

به‌ گزارش نیویورک‌تایمز، پاپ در دیدار با آنگ سان سوچی، رهبر دوفاکتوی میانمار و ارتش این کشور گفت: «آینده میانمار باید صلح باشد؛ صلحی مبتنی بر احترام به شأن و حقوق همه اعضای جامعه؛ احترام برای هر گروه قومی و هویت آنها.»

فرانسیس گفت که احترام به حاکمیت قانون و نظم دموکراتیک «هر فرد و هر گروه از جامعه را، بدون هیچ‌گونه انحصاری، قادر می‌سازد تا مشارکت مشروع خود را برای منافع عمومی ارایه دهد.» پاپ فرانسیس در این دیدار گفته است که میانمار از یک «بحران مدنی» و «دشمنی‌هایی که از دیرباز ادامه پیدا کرده» رنج می‌برد.

پاپ مسیحی در دیدار و گفت‌وگو با آنگ سان سوچی یادآوری کرده که رعایت حقوق بشر به‌ عنوان یکی از پیش‌شرط‌های برقراری صلح در میانمار ضروری است: «پروسه دشوار ایجاد صلح و آشتی ملی فقط با التزام به عدالت اجتماعی و احترام به حقوق بشر امکان‌پذیر است. اختلافات مذهبی نباید زمینه‌ای برای ایجاد شکاف‌های اجتماعی و بی‌اعتمادی شهروندان به هم به وجود بیاورند؛ بلکه مذهب می‌بایست پایه بخشش، مدارا و شکل‌بخشیدن هوشمندانه به ملیت باشد.»

پاپ غالبا از انتقاد عمومی از میزبانان خود در هنگام مسافرت خودداری می‌کند. او در سفر به کشورهای آمریکا و مصر که به منظور یادآوری اصول دموکراسی و عدالت به آن‌جا سفر کرده بود، نیز از موضوعات و نقص‌های خاص سخنی نگفت. با این حال اما بسیاری عقیده دارند که در شرایط میانمار که ایالات متحده آمریکا و سازمان ملل نیز آن را «پاکسازی قومی» نامیده‌اند، عدم محکومیت از سوی پاپ که خود را مدافع رنج‌دیده‌های جهان می‌داند، قابل دفاع نیست.

از ماه اوت، یعنی زمانی که ارتش در واکنش به حمله تعدادی از شبه‌نظامیان به پست‌های امنیتی، کمپین جنایت، خشونت، تجاوز گروهی و کشتار علیه مسلمانان ایالت راخین را آغاز کرد، بیش از ٦٢٠‌هزار نفر روهینگیایی از ایالت راخین در غرب میانمار گریخته‌اند. انتظار می‌رود که پاپ فرانسیس در اواخر همین هفته از پناهندگان روهینگیایی در بنگلادش دیدار کند. فرانسیس که غالبا یک عامل سیاسی زبردست به شمار می‌رود، اما در سفر به میانمار خود را در وضعیتی ناخوشایند و شاید منفعلانه یافته که حتی برخی از طرفدارانش هم از این خطای ناخواسته گلایه کرده‌اند.

دولت میانمار مردم روهینگیایی را به ‌عنوان شهروند نمی‌پذیرد و اکثریت جمعیت بودايیان نیز با آنها به ‌عنوان غریبه‌هایی در بنگلادش رفتار می‌کنند. به همین دلیل است که کلمه روهینگیا، کمی ستیزه‌جویانه و حساسیت‌برانگیز است. جامعه کوچک کاتولیک‌‌های میانمار از پاپ خواسته بودند که در سفر خود از این واژه که در میانمار یک کلمه ممنوعه است، استفاده نکند؛ زیرا ترس این وجود دارد که هر گونه حمایت پاپ از مسلمانانان روهینگیا، منجر به ظهور رفتارهای خشونت‌آمیز علیه کاتولیک‌ها در میانمار که تعدادشان به ٧٠٠‌هزار نفر می‌رسد، بشود.

فرانسیس روز سه‌شنبه گفت: «من بیش از هر چیزی به این‌جا آمده‌ام تا با جمعیت کوچک اما مشتاق کاتولیک‌های این کشور دعا کنم. تا آنها را برای ایمانشان تأیید کنم و آنها را برای تلاش برای مشارکت برای خیر کشور تشویق کنم.»

 

آنگ سان سوچی نیز در سخنان خود گفته، اطلاع دارد که «وضعیت ایالت راخین توجه جهانیان را به خود جلب کرده است» اما گفته است که با درهم شکستن اعتماد «در میان جوامع مختلف در ایالت راخین» او به‌ویژه حمایت‌های دوستانی که به دنبال پیروزی دولت هستند را ارزش می‌نهد. سوچی گفت: «هدف دولت ما این است که زیبایی تنوع نژادی را به ارمغان بیاورد و ما را با کمک حفاظت از حقوق، تقویت تحمل و اطمینان از امنیت برای همه تقویت کند.»

بحران روهینگیا، پیشتر، شهرت جهانی خانم سوچی، برنده جایزه صلح نوبل را لکه‌دار کرده بود. شورای شهر آکسفورد نیز اخیرا در واکنش به مواضع آنگ سان سوچی در قبال اقلیت مسلمانان روهینگیا و انکار سرکوب ارتش تصمیم گرفته نشان آزادی آکسفورد را از او پس بگیرد. سوچی که خود دانش‌آموخته شهر آکسفورد است، در ‌سال ۱۹۹۷ به خاطر مبارزات طولانی خود برای برقراری دموکراسی در میانمار نشان آزادی آکسفورد را دریافت کرد. اما شورای شهر آکسفورد پیشنهاد یکی از احزاب مخالف دولت را مورد توجه قرار داد که می‌گوید این نشان «دیگر شایسته او نیست».

شورای شهر آکسفورد اعلام کرد که در نامه‌ای به آنگ سان سوچی از او خواسته بود «هر کاری که می‌تواند برای توقف پاکسازی قومی در کشور خود انجام دهد» اما او جوابی به این نامه نداده است. آنگ سان سوچی بین سال‌های ۱۹۶۴ تا ۱۹۶۷ در دانشگاه آکسفورد تحصیل می‌کرد.

 

وی ‌سال ۲۰۱۲ هنگام دریافت دکترای افتخاری حقوق مدنی از دانشگاه سابق خود گفت: «مهمترین نکته درباره آکسفورد برای من آن چیزهایی نیست که از متن‌ها و کتاب‌هایی که باید می‌خواندیم یاد گرفته‌ام، بلکه نهایت احترام برای تمدن انسانی است.» سوچی اما در هفته‌های اخیر به خاطر واکنش‌هایش در قبال خشونت‌ها علیه اقلیت مسلمانان روهینگیا تحت انتقادهای شدید بین‌المللی و نهادهای مدافع حقوق بشر قرار گرفته و ازجمله عفو بین‌الملل وی را به «دروغ‌گویی و مقصر جلوه‌دادن قربانیان» متهم کرده است.

سازمان ملل متحد در آخرین گزارشی که درباره میانمار منتشر کرد اعلام کرده که ارتش میانمار با عملیاتی که به‌خوبی سازماندهی‌شده بود و در هماهنگی کامل با هم و به‌طور سیستماتیک اقلیت مسلمان را از روستاهایشان متواری کرده و مانع از بازگشت آنها بر سر زمین‌هایشان شده است.

 

دفتر حقوق بشر سازمان ملل در این گزارش می‌نویسد: «بر اساس اطلاعات موثق، نیروهای امنیتی میانمار عامدانه آنچه را که در تملک اقلیت مسلمان قرار داشت، نابود کردند و روستاهای شمال راخین را به آتش کشیدند که مسلمانان را از این منطقه بیرون کنند و مانع از بازگشت آنها شوند.»