چرا سیف به آمریکا رفت؟

رویداد۲۴- ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی ایران که برای شرکت در نشست‌های صندوق بین المللی پول و بانک جهانی در واشنگتن به سر می‌برد در مصاحبه با تلویزیون بلومبرگ، از مشکلات فراوانی سخن گفت که در مسیر اجرایی شدن توافقات و لغو تحریم‌ها وجود دارد و موجب شده است تا دستاورد مدنظر ایران به نحو مطلوب نمایان نشود. 

سخنان سیف موجی از شور و هیجان را در میان مخالفان داخلی و خارجی برجام ایجاد کرد تا از سخنان وی، برای هجوم دوباره به برجام دستاویزی بسازند و شکست‌های خود را برای چند روزی به فراموشی سپارند. 

در رابطه با اهداف سفر سیف به آمریکا و مطالب مطروحه توسط وی، نکاتی وجود دارد که به اختصار ذکر می‌شود. 

۱- رئیس کل بانک مرکزی گفته است: «با گذشت ۳ ماه از اجرایی شدن توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های غربی، جمهوری اسلامی نتوانسته به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌هایش که در خارج از کشور است دسترسی پیدا کند و اینکه این کشور به دنبال دسترسی به سیستم مالی آمریکا برای کمک به پرداخت‌هایش است. در حالی که قرار بود دسترسی به پول‌های ایران در خارج از کشور میسر شود، اما بانک‌های اروپایی نگران نقض مقررات دولت آمریکا هستند. (ایران) خواستار صدور دستورالعمل‌هایی از سوی اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا برای تشویق بانک‌های اروپایی نسبت به همکاری با ایران می‌باشد.» 

رئیس کل بانک مرکزی در سخنان خود با انتقاد از رویه کند سیستم‌های مالی و بانکی اروپایی و آمریکایی در زمینه اجرایی شدن مفاد برجام، چرخش مالی ضعیف موجود در قبال دارایی‌های آزاد شده جمهوری اسلامی ایران را مانع مهمی در زمینه دستیابی ایران به عواید برجام می‌داند. عواید ایران در سه ماهه نخست اجرایی شدن برجام از دارایی‌های آزاد شده ناچیز است چراکه هنوز بانک‌های بزرگ اروپایی از تبدیل دارایی‌های به تازگی آزاد شده ایران که شامل ارزهای گوناگونی می‌باشد به واحد پولی دلار و یورو خودداری می‌کنند که این مسئله به نظام بانکی آمریکا و سیستم تایید مبادلات ارزی این کشور منوط است و لذا بانک‌های بزرگ، از ترس مجازات‌های پیش از برجام، همچنان از همکاری با ایران واهمه دارند. 

چنین سخنانی به هیچ وجه بیانگر بلوکه بودن دارایی‌های ایران نیست چراکه این منابع، از روز اجرایی شدن برجام، آزاد شده و در اختیار بانک مرکزی قرار دارند اما با توجه به تعدد کشورهای خریدار نفت ایران و در نتیجه؛ تعدد ارزهای موجود، این ارز‌ها باید با مشارکت بانک‌های اروپایی به دلار یا یورو تبدیل شوند تا نظام مالی کشور به چرخش در بیاید و منابع مالی در مسیر سرمایه گذاری یا مصارف دیگر، به جریان بیفتد. 

انتقاد سیف به همین عدم همکاری آمریکا برمی گردد که هم باید بانک‌های اروپایی را از هراس موجود، رهائی بخشد و هم اینکه به تایید مبادلات ارزی ایران و بانک‌های اروپایی بپردازد. این موضوع به منزله آن نیست که ایران از دارایی‌های آزاد شده خود استفاده نمی‌کند بلکه با‌‌ همان ارزهای مختلف نیز به تجارت و خرید و فروش اقدام کرده است اما برای چرخش مالی محسوس و قابل اتکا، نیاز به بهره گیری از ارزهایی مانند دلار و یورو دارد. 

۲- سیف گفته است: یکی از چیزهایی که ما به صورت قطع به آن نیاز داریم تبدیل ارز‌ها برای پرداخت پول کالایی است که خریداری می‌کنیم. این امر مستلزم دسترسی به سیستم مالی آمریکاست.» 

سخنان رئیس کل بانک مرکزی به هیچ وجه نافی دستاوردهای فراوان برجام نیست. اگر وی از تعلل و کوتاهی سیستم مالی آمریکا و بانک‌های اروپایی در تبدیل ارز سخن می‌گوید و دستاورد آن را بسیار ناچیز می‌داند اما در هیچ کلام و سخنی از بی‌فایده بودن برجام و «تقریبا هیچ» بودن دستاوردهای آن، سخنی به میان نمی‌آورد. دستاوردهایی همچون آزاد شدن منابع ارزی مسدود شده ایران، لغو تحریم‌های مرتبط با صنایع نفت و گاز و افزایش صادرات نفت، صادرات گسترده پتروشیمی و فراورده‌های آن، قرارداد‌ها و تفاهم نامه‌های متعدد در موضوعات صنعتی به خصوص در بحث خودرو، ارتباطات بانکی با بانک‌های متعدد در جهان، احیای ناوگان فرسوده هوایی، برقراری مجدد سوئیفت و موارد متعدد دیگری که در نتیجه دستیابی به برجام و اجرایی شدن آن فراهم شده است و امید می‌رود با اجرایی شدن تمام بند‌ها، آینده بسیار بهتری در انتظار مردم ایران باشد. 

۳- به فاصله چند روز مانده تا نشست‌های صندوق بین المللی پول و بانک جهانی در واشنگتن، معاون سخنگوی وزیرخارجه آمریکا گفت که ازنظر واشنگتن مبادلات تجاری ایران با شرکت‌های بین المللی برمبنای دلار آمریکا مشروط براینکه بطور مستقیم ازطریق بانک‌های آمریکایی صورت نگیرد، بلامانع است. سخنان «مارک تونر» در واکنش به خبری بود که «آسوشیتد پرس» به نقل از مقامات رسمی آمریکا منتشر کرده بود که گفته بودند» وزارت خزانه داری این کشور مجوزی را به منظور لغو ممنوعیت استفاده ازدلار درمبادلات تجاری ایران با کشورهای دیگر وایجاد تسهیلات برای استفاده ازموسسات مالی ازاین ارز درمبادلات تجاری با ایران آماده کرده است.» 

مارک تونرجانشین سخنگوی وزیر خارجه آمریکا به خبرنگاران گفت: منظور ازاین تمهیدات ایجاد تسهیلاتی برای ایران است تا ازطریق آن با سهولت بیشتری امکان مبادلات تجاری با کشورهای دیگر و بر مبنای ارزش دلار را پیدا کند. وی همچنین افزود برای ایران این امکان وجود خواهد داشت که ازطریق موسسات بانکی اروپایی به چنین مبادلاتی اقدام کند. 

پالس مثبتی که از واشنگتن به تهران ارسال شد رئیس کل بانک مرکزی را بر آن داشت تا شخصا در نشست صندوق بین المللی پول و بانک جهانی شرکت کند و مستقیما با متصدی خزانه داری آمریکا صحبت کند. به دلیل وقوف ولی الله سیف به مشکلات موجود مالی و بانکی و اطلاعات کافی «جک لو» وزیر خزانه داری آمریکا از محدودیت‌های اعمالی، چنین دیداری لازم بود تا طرفین بی‌پرده از موانع اجرایی شدن برجام بگویند و راه حل‌های موجود را بررسی کنند. 

۴- یکی از دستاوردهای اعلامی دولت اوباما، کنترل برنامه هسته‌ای ایران و ممانعت از ساخت تسلیحات هسته‌ای توسط ایران و در نتیجه؛ حل معضلی بین المللی پس از دوازده سال با راهکار دیپلماسی می‌باشد. حفظ این دستاورد برای اوباما و دولت و حزبش، بسیار حیاتی می‌باشد و لذا به راحتی نمی‌خواهند نتایج اقداماتشان، از بین برود. 

هنگامی که طرف مقابل توافق هسته‌ای یعنی ایران، بر میز می‌کوبد و می‌گوید از این توافق، چیزی عاید من نشده است و دلیل آن هم، عدم اجرای تعهدات توسط طرف دیگر توافق یعنی آمریکا است شواهد به دولت اوباما می‌گوید ایران خواهان لغو توافق نامه، و در نتیجه، بازگشت به قبل است و در این صورت، دستاوردهای حاصله، از بین می‌رود و برگ برنده مهمی از دست اوباما خارج می‌شود.

 

چنین برخوردی توسط نماینده ایران، دولت آمریکا را به تکاپو می‌اندازد تا به تعهدات خود، بیش از پیش عمل کند و مسیرهای دسترسی ایران به خواسته‌های مالی و ارزی، گشوده شود. 

۵- جمهوری خواهان به عنوان مخالفان برجام، تمام تلاش خود را به کار بستند تا برجام تصویب نشود و اگر شد، اجرایی نشود. در تمام مراحل برجام، سنگ اندازی کردند اما نهایتا شکست خوردند. آن‌ها می‌خواهند از برجام، به عنوان شکستی بزرگ نام ببرند که حزب دموکرات، موجب آن شده است لذا نامزدهای جمهوری خواه، مرتبا از افتضاح برجام برای آمریکا سخن می‌گویند. «دونالد ترامپ» یکی از نامزدهای جمهوری خواه، در مورد برجام گفته است: «ببینید که اوباما درباره ایران چه کار کرده است، ایران به یک قدرت تبدیل شده است. ما به آن‌ها یکصد و پنجاه میلیارد دلار دادیم. ما هر آنچه را که آن‌ها خواهان آن بودند به آن‌ها دادیم. ما حتی نتوانستیم زندانیان خود را به کشور بازگردانیم.» 

سخنان سیف در واشنگتن، می‌تواند نتایجی را هم برای دموکرات‌ها داشته باشد. اگر بنا باشد جمهوری خواهان، به محض دستیابی به قدرت، برجام را پاره کنند پس شاید صلاح باشد که به قدرت نرسند. یکی از دستاویزهای جمهوری خواهان برای تخریب دموکرات‌ها، توافق هسته‌ای و امتیازات فراوانی است که دولت ایالات متحده به ایران داده است. آنان می‌گویند اهداف جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات، به نحو مطلوبی تامین شده است و شکست سنگینی نصیب آمریکا شده است. یکی از مصادیق را هم آزاد شدن دارایی‌های مسدود شده ایران می‌دانند. 

اگر مسوولی از ایران، به واشنگتن برود و بگوید هیچ دستاورد مالی و اقتصادی از توافق هسته‌ای نصیب ایران نشده است مسلما موجب ناکارآمدی سلاح مخالفان توافق هسته‌ای در آمریکا یعنی جمهوری خواهان خواهد شد و امتیاز دموکرات‌ها را افزون خواهد کرد. لذا سفر سیف را نمی‌توان بی‌ارتباط با انتخابات آتی آمریکا دانست. همچنین نتیجه سفر سیف به آمریکا و رفع موانع موجود در سیستم مالی و اقتصادی را هم نمی‌توان بی‌ارتباط با انتخابات آتی ایران دانست. 

۶- یکی دیگر از نتایج داخلی سفر سیف به آمریکا و سخنان وی، مصداق یافتن عبارت «نشریات زنجیره‌ای» بود. «ذوق مرگ» شدن برخی جراید داخلی و بهره گیری از یک تیتر کاملا مشابه، به همگان ثابت کرد که نشریات زنجیره‌ای که در داخل ایران هستند و از جای ثابتی دستور حمله به دولت و اصلاح طلبان را دریافت می‌کنند چه عناوینی دارند و هرکدام از کدام نهاد عمومی و بودجه بیت المالی، تغذیه می‌شوند.