تاثیر روابط تازه ترکیه با روسیه بر ایران و منطقه

رویداد۲۴- روزنامه اسرائیلی هاآرتص مدعی است که توافق آشتی جویانه همزمان ترکیه با روسیه و اسرائیل می‌تواند فرصت نادری برای طراحی یک سیاست تازه خاورمیانه‌ای فراهم می‌کند. 

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از هاآرتص، حمله به فرودگاه آتاتورک در استانبول طی هفته گذشته به وضوح نشان داد که چگونه ترکیه به جبهه دوم جنگ در سوریه تبدیل شده است. این هفتمین حادثه تروریستی طی سال جاری بود و احتمالا آخرینش هم نخواهد بود چراکه ترکیه یکی از کشورهایی است که هم از نظر نظامی و هم از نظر ایدئولوژیکی از سوی داعش دشمن تلقی می‌شود. 

تا زمانیکه ترکیه به نیروهای داعش کمک می‌کرد تا از خاک این کشور عبور کنند و به سوریه برسند، کمک‌های درمانی زخمی‌های داعش را تامین می‌کرد و چشم روی تجارت نفتی میان داعش و تولیدکنندگان داعش می‌بست، این کشور مصونیت داشت. 

اما زمانیکه ترکیه حمله به پایگاه‌های داعش در سوریه را آغاز کرد، به هدف تبدیل شد و حال ترکیه در مقابله با داعش در جبهه غرب تلقی می‌شود. 

طی هفته گذشته کانال‌های ارتباطی تازه‌ای برای ترکیه گشوده شد و مهم‌ترین آن‌ها آشتی با روسیه بود. همین کافی بود تا برخی روزنامه‌های ایرانی ترغیب به بررسی اهمیت این کانال شوند. وب سایت ایرانی آفتاب که نزدیک به رئیس جمهوری این کشور است برای انتشار این خبر از تی‌تر «پایان روزهای خوب میان روسیه و ایران» استفاده کرد. 

آشتی ترکیه با روسیه تنها این احساس را در ایران ایجاد می‌کند که ممکن است روسیه عقیده خود نسبت به ماندن بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در قدرت را تغییر دهد و به ترکیه بپیوندند و ترکیه جایگزین ایرا ندر جبهه سوریه شود. 

ایران و روسیه در مورد چگونگی مدیریت جنگ در سوریه توافق کامل و قطعی ندارند. در حالیکه ایران می‌خواهد پیروزی در حلب را تکمیل کند، روسیه معتقد است که چنین پیروزی به این زودی‌ها در دسترس نیست. سفیر روسیه در دمشق در مصاحبه اخیر خود با خبرگزاری اینترفکس روسیه توضیح داد که انتظار حمله به حلب یا رقه (پایتخت ادعایی داعش در سوریه) در آینده نزدیک را ندارد. 

این مسئله در تقابل با موضع سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب‌الله لبنان داشت که خواستار گردهمایی تمام نیرو‌ها برای حضور در «جنگ استراتژیک بزرگ» در حلب شده بود. 

ایران تنها طرفی نیست که از مسابقه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه برای آشتی با کشورهای منطقه تحت فشار قرار گرفته است. کرد‌ها در سوریه نگرانند که تجدید روابط میان ترکیه، روسیه و اسرائیل می‌تواند روند دریافت کمک‌هایشان از روسیه را مختل کند و چ‌تر هوایی مشترک اسرائیلی، روسی و ترکی علیه یک واحد کردی مستقل در سوریه به وجود آورد. 

یکی از شخصیت‌های ارشد کر به وب سایت اوپوزیسیون سوریه گفت: «ما باید مسیر خود را از میان این پیشرفت‌های خطرناک بیابیم. این دیدگاه از آنجا نشات می‌گیرد که در گذشته کرد‌ها در سوریه می‌توانستند روی حمایت بی‌چون و چرای روسیه حساب کنند اما در شرایط فعلی ممکن است روسیه تغییر مسیر دهد. البته روس‌ها کرد‌ها را‌‌ رها نخواهند کرد که آمریکا به تنها «مالک» در عملیات‌های کرد‌ها علیه داعش تبدیل شود. 

ایران هنوز تلاش‌های خود برای خارج کردن روسیه از معرکه را کنار نگذاشته است. علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران طی ماه جاری هماهنگ کننده ارشد امور سوریه میان ایران و روسیه را منصوب کرد. ایران نگران است که روسیه نخواهد به طور قاطع علیه شبه نظامیانی که سعی می‌کنند اسد را برکنار کنند، کار کنند. تمایل روسیه به ادامه حملات هوایی به پایگاه‌های نیروهای مخالف به توانایی اسد در بازپس گیری قلمروی بیشتر به خصوص در حلب بر می‌گردد. 

البته با توجه به اینکه اردوغان روند آشتی با همسایگان ترکیه را آغاز کرده، این امکان وجود دارد که اسد هم به عنوان یک «همسایه خوب» برشمرده شود. اما چنین چرخشی به منزله پایان روابط دوستانه‌ای خواهد بود که طی سال گذشته میان عربستان و ترکیه شکل گرفت. 

به هر حال ترکیه خال خود را در بازاری از گزینه‌ها می‌بیند. این آشتی سه جانبه علاوه بر مزایای اقتصادی هنگفتی که برای هر سه طرف دارد، فرصت نادی برای یک سیات خاورمیانه‌ای جدید است که در آن ترکیه یک عنصر ضروری محسوب می‌شود.