افزایش مهاجرت پزشکان؛ جاذبه کشورهای مقصد یا دافعه نظام سلامت ایران؟

رویداد۲۴ در روز‌های گذشته سخنگوی سازمان نظام پزشکی کشور از افزایش تب مهاجرت در میان پزشکان ایرانی خبر داد. به گفته وی در سال ۱۴۰۰، بیش از ۴ هزار پزشک درخواست گود استندینگ برای مهاجرت به کشور‌های دیگر در سازمان نظام پزشکی پر کرده‌اند. به گفته وی عمده افرادی که درخواست گوداستندینگ کرده‌اند پزشکان عمومی هستند.

رشد مهاجرت پزشکان در یک سال اخیر

آمار ارائه شده توسط سخنگوی نظام پزشکی در حالی است که در سال‌های ۹۲ و ۹۴ آمار درخواست‌های گوداستندینگ حدود ۶۰۰ نفر بوده است. در سال‌های ۹۸ و ۹۹ این آمار به یکباره افزایش پیدا کرد. به گونه‌ای که در سال ۹۹ این آمار به ۳ هزار نفر رسید و در سال ۱۴۰۰ به بیش از چهار هزار نفر نفر رسیده و یک افزایش ۳۳ درصدی را طی یک سال نشان می‌دهد.

مهاجرت پزشکان به گفته بسیاری از مسئولان سابق و فعلی سازمان نظام پزشکی بسیار نگران کننده بوده و این امکان وجود دارد که در آینده نظام سلامت ایران را مورد آسیب قرار دهد.

مهاجرت پزشکان ایرانی دلایل بسیاری دارد و از جمله این دلایل را شاید بتوان در سیاست‌های کشور برای نظام سلامت، جاذبه کشور‌های هدف برای فارغ‌التحصیلان ایرانی و عدم رسیدگی به نیاز‌ها و مشکلات پزشکان به ویژه پزشکان جوان دانست.

مهاجرت ۶۰ درصد درخواست کنندگان گوداستندینگ

محمدرضا اسدی، نایب رئیس سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ در گفتگو با جامعه ۲۴ در این رابطه اظهار کرد: بسیاری از کشور‌ها که امکانات آموزشی ندارند یا اینکه تربیت پزشک برای آن‌ها صرفه ندارد از فارغ‌التحصیلان کشور‌های دیگر استفاده می‌کنند. برخی از این کشور‌ها سعی می‌کنند با توجه به کیفیت آموزش علوم پزشکی و تبحر پزشکان ایرانی از فارغ التحصیلان دانشگاه‌های ایرانی استفاده کنند. به همین دلیل این کشور‌ها به ویژه کشور‌های حوزه خلیج فارس درب‌های خود را برای جذب این افراد با حقوق‌های بسیار بالا باز کرده‌اند.

وی افزود: در رشته‌های دیگر هم کمابیش گرایش به مهاجرت وجود دارد، اما برای تمامی سطوح رشته‌های علوم پزشکی مانند پرستاری، آزمایشگاهی، پزشکی توانبخشی امکانات مناسبی را برای جذب این پزشکان در نظر گرفته‌اند به همین دلیل برخی پزشکان درخواست گوداستندینگ برای مهاجرت به این کشور‌ها می‌دهند.

مشاور رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به درخواست بیش از ۴ هزار نفر از پزشکان کشور برای گوداستندینگ اظهار کرد: آمار دقیقی از میزان افرادی که پس از دریافت گوداستندینگ مهاجرت کرده‌اند نداریم، اما آمار‌های تخمینی حکایت از مهاجرت بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد (۲۴۰۰ نفر) این افراد دارد.

وی افزود: برخی از این افراد نیز برای ادامه تحصیل در رشته‌هایی که دوست دارند در جای دیگری باشد و همزمان نیاز به اشتغال در آن کشور‌ها دارند مهاجرت کرده‌اند. این موضوع بیشتر در گروه‌های توانبخشی و علوم آزمایشگاهی مشهود‌تر است.

اسدی تأکید کرد: موضوع کیفیت آموزش پزشکی مورد توجه بسیاری از کشور‌های دیگر است و موضوع مهاجرت پزشکان و همزمان طرح‌هایی مانند افزایش ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی زنگ خطری برای آموزش پزشکی کشور است و نگاه جهانی به آموزش کشور تغییر پیدا کرده و همزمان در داخل کشور نیز استقبال خدمات گیرندگان یعنی مراجعان به پزشکان نیز کاهش پیدا می‌کند.

بیشتربخوانید: موج مهاجرت پزشکان و پرستاران ایرانی/ درخواست بیش از ۴ هزار پزشک در سال ۱۴۰۰

دلایل مهاجرت پزشکان

وی در ادامه در رابطه با دلایل افزایش مهاجرت پزشکان ایرانی نیز گفت: شرایط استخدامی و جذب مناسب برای این افراد وجود ندارد از سوی دیگر شرایط اقتصادی مناسبی در مورد فعالیت آن‌ها حاکم نیست. اعتقاد سازمان نظام پزشکی بر این است که ارتباط مالی پزشک و بیمار باید قطع شود و بیمه در این بین قرار گیرند. درحالی‌که بیمه‌ها در این وسط ضعف دارند آن‌ها به جای سودآوری خود در درجه نخست باید به فکر خدمت گیرندگان نظام سلامت و در درجه دوم به فکر خدمت دهندگان نظام سلامت باشند.

اسدی ادامه داد: نمونه دیگر موضوع تعرفه‌ها است، در هر شغلی طی دو سال اخیر تعرفه‌ها رشد پیدا کردند، اما در حوزه پزشکی خیر، این ظلم بسیار بزرگی به جامعه نخبه‌ای است که به مردم خدمت ارائه می‌دهند. نگاه جامعه به جامعه پزشکی ممکن است با توجه به درصدی از جامعه پزشکی که به لحاظ اقتصادی توانمند و متمکن هستند اینگونه باشد که آن‌ها به لحاظ مالی مشکلی ندارند، اما درصد کمی از پزشکان وضعیت اقتصادی خوبی دارند و مابقی به لحاظ مالی و معیشتی در شرایط بسیار بدی به سر می‌برند.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم جلوی این مهاجرت‌ها را بگیریم باید برای آن‌ها جاذبه ایجاد کنیم، پزشکی که به مناطق محروم می‌رود باید با یک حقوقی که در شأن یک پزشک باشد به آنجا اعزام شود.

عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی ادامه داد: بسیاری از پزشکانی که جذب شهر‌های بزرگ می‌شوند از تخصص خود می‌گذرند و جذب رشته‌هایی مانند زیبایی می‌شوند اما اگر با یک حقوق مکفی جذب شوند هم تمام نیاز‌های ما در مناطق محروم حل شده و هم اینکه پزشک هم به نیازی به مهاجرت در خود نمی‌بیند.

در مهاجرت پزشکان دست‌هایی در کار است؟

اسدی با بیان اینکه باید یک فکر اساسی برای استفاده از این نخبگان کرد، گفت: وقتی توانسته‌ایم با یک فکر خوب جهش بزرگی در آموزش علوم پزشکی کشور داشته باشیم چرا نمی‌توانیم فکر خوبی در جذب و به‌کارگیری این افراد داشته باشیم؟

وی تأکید کرد: باید ریشه یابی کنیم و ببینم موانع و خلل‌های جذب این پزشکان در داخل چیست؟ بر این باور هستم که شاید دست‌هایی در کار باشد که به نظام سلامت در این حوزه آسیب وارد شود. این موضوع نگران کننده است.