یک جنگ ایرانی-عربستانی چگونه خواهد بود؟

رویداد۲۴- توماس ریکس، تحلیلگر ارشد فارن پالسی طی یادداشتی برای این نشریه نوشت: زمانی که این پرسش مطرح می‌شود که جنگ ایران-عربستان به چه شکل خواهد بود، نخستین پاسخ من به خوانندگان این است که نگاهی به اطراف بیندازند چراکه این جنگ همین حالا در حال رخ دادن است.

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از فارن پالسی، ریکس در ادامه می‌نویسد: همان‌طور که ویلیام گیبسون، آینده‌پژوه متذکر می‌شود «آینده همین‌جا است- فقط به‌طور دقیق تعمیم داده نشده است.» ایران و عربستان همین حال در حال کشتن نیروهای نیابتی یکدیگر و به‌طور غیرمستقیم در حال کشتن مشاوران و نظامیان یکدیگر در یمن، سوریه، بحرین و استان شرقیه شیعه‌نشین عربستان هستند.

آینده احتمالاً مشابه همین امروز خواهد بود. الگوی موجود تشدید خواهد شد و در نهایت به یک درگیری کوتاه و سخت خواهد رسید و بعد بار دیگر به سطح جنگ‌های نیابتی در دیگر سرزمین‌ها خواهد رسید.

در ادامه این یادداشت آمده: الگوی ارجح درگیری میان این دو کشور برای مدت مدیدی جنگ نیابتی بوده است. با توجه به هشت سال جنگ ویرانگر علیه عراق، ایران نشان داده که اقدام از طریق نیروهای نیابتی مانند حزب‌الله لبنان، نیروهای شیعه عراق و حماس را به‌شدت ترجیح می‌دهد. عربستان نیز به دلیل کمبود ارتش مستحکم، در مقابل از جنگ نیابتی استفاده کرده تا به دشمنان خود ضربات سخت وارد کند.

حمایت پرقدرت ایران از نظامیان شیعه کاملاً آشکار است. حزب‌الله لبنان یک‌قطب مرکزی قابلیت تلافی‌جویی ایران در قبال اسرائیل است. حزب‌الله لبنان نیروی نظامی نیست: بلکه دارای موشک‌های زلزال یک است که قادر به هدف قرار دادن تل‌آویو هستند. حزب‌الله دارای ذخایر عظیمی از موشک‌های هدایت‌شونده ضدتانک و بمب‌های جاده‌ای انفجاری پرتاب‌شونده است که هرگونه تانک اسرائیلی را شناسایی کند.  

در عراق نیز شبه‌نظامیان از حمایت هوایی، توپخانه، تجهیزات الکترونیک جنگی و حمایت پزشکی ایران برخوردار هستند. بدر، نیروی شیعه اصلی در عراق، در طول جنگ ایران-عراق، به‌عنوان بخش نظامی به دستور ایران عمل می‌کرد. بدر حال بزرگ‌ترین نهاد امنیتی عراق را رهبری می‌کند.

نگران‌کننده‌ترین مسئله برای عربستان این است که بلوک ایران برای مدت مدیدی است که نسبت به «خطوط قرمز» مربوط به بحرین و استان شرقیه نفتی عربستان که دارای اکثریت شیعه است، بی‌توجه بوده است. طی سال گذشته به نظر می‌رسد ایران به شکلی بی‌پروا در بحرین و استان شرقیه عربستان عمل کرده است. 

این در حالی است که مدت‌ها پیش از سروصدای فعلی، عربستان و دیگر کشورهای سنی حوزه خلیج‌فارس به‌صورت تدریجی شبکه نیروهای نیابتی نظامی خود را پرورش داده‌اند. نخستین دریافت‌کننده اصلی حمایت نظامی کشورهای حوزه خلیج‌فارس، دولت لبنانی موردحمایت عربستان بود. در سال 2009 یک سال پس‌ازآنکه ملک عبدالله، پادشاه عربستان از آمریکا خواست که با بمباران ایران، سر ما را بزند، ریاض کمپین نظامی 9 هفته‌ای را علیه نیروهای حوثی در شمال یمن آغاز کرد و طی آن 137 نیروی خود را از دست داد. همین مسئله باعث تشدید تأمین مالی، نظامی و تسلیحاتی نیروهای ضدحوثی توسط عربستان، اردن و امارات شد. حال کشورهای حوزه خلیج‌فارس و دیگر متحدان مانند پاکستان و سومالی در حال ایجاد نیروهای نیابتی جدید در یمن برای کمک به عربستان علیه نیروهای حوثی یمن هستند.

پس‌ازاین چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ ایران و عربستان خواستار آزمایش و آسیب به یکدیگر، و محدودیت سیگنال‌ها خواهند بود، اما متحمل تخریب متقابل نخواهند شد.

ایران خشونت در استان شرقیه عربستان و بحرین را افزایش خواهد داد و ممکن است تلاش بیشتری برای تقویت سامانه دفاع موشکی ساحلی حوثی‌ها داشته باشد.

مرحله بعدی در جنگ عربستان با ایران، تشدید جنگ نیابتی در سوریه خواهد بود. این همان‌جایی است که ریاض قصد دارد جنگ اصلی خود علیه ایران را داشته باشد. سعود الفیصل، وزیر خارجه وقت عربستان مدت‌ها پیش در مارس 2012 اشاره کرد که «تجهیز تسلیحاتی تروریست‌ها در سوریه یک وظیفه است.» در حال حاضر حمایت عربستان، قطر و امارات به تروریست‌ها در شمال غرب سوریه اجازه داده به نیروهای حامی اسد که از موشک‌های هدایت‌شونده ضدتانک استفاده می‌کنند، ضربات سختی وارد کنند. ارائه موشک‌های ضدهوایی می‌تواند گام بعدی باشد.

در سال‌های آتی این احتمال وجود دارد که شاهد محاسبات اشتباه و درگیری کوتاه و شدید نیروهای نظامی دو طرف علیه یکدیگر باشیم. این می‌تواند یک بیدارباش باشد.