فرمان استیضاح همتی از خارج از مجلس صادر شد؟
رویداد۲۴| «دولت زیر بار وفاق یکطرفه نرود»، «پیام استیضاح، تداوم رویکردهای جناحی مخالفان دولت است»، «ای کاش دولت از این استیضاح درس بگیرد»، «دولت با مردم وفاق کند»، «خروج یکی از مردان کارآمد کابینه» و... این عبارت بخشی از واکنشهایی است که فعالان سیاسی و تحلیلگران در واکنش به استیضاح همتی در مجلس دوازدهم مطرح کردهاند. استیضاحی که برخلاف برخی پیشبینیها با رای اکثریت مجلس به نتیجه رسید و باعث خروج همتی از کابینه شد.
به گزارش اعتماد، چهرهای که بنا به اظهارات جبار کوچکینژاد نماینده مردم رشت در مجلس دوازدهم حاضر نشده بود روند واگذاری اموال دولتی را مبتنی بر قیمتهای سال قبل به یکی از نزدیکان آقای نماینده تایید کند، یا با وام هزار میلیاردی همشهری یکی از نمایندگان مخالفت کرده بود و نهایتا با حذف ارز نیمایی زمینههای رانت ارزی را برای طیف وسیعی از سوداگران سد کرده بود با رای نمایندگان از قطار کابینه چهاردهم پیاده شد.
در نهایت پس از اظهارنظر نمایندگان موافق استیضاح، دفاع رییسجمهور و شخص وزیر اقتصاد و همچنین نمایندگان مخالف استیضاح، عدم اعتماد به رای نمایندگان مجلس گذاشته شد. در پایان شمارش آرا، نمایندگان با ۱۸۲ رأی موافق، ۸۹ رأی مخالف و ۱ رای ممتنع و ۱ رأی باطله از مجموع ۲۷۳ نماینده حاضر، به استیضاح عبدالناصر همتی رأی دادند. اما در زیر پوست آرای موافق و مخالف استیضاح واقعیتهایی نهفته است که لازم است از منظر تحلیلی مورد بررسی قرار بگیرد. با ارزیابی دقیق این آرا میتوان به اسرار مگوی بسیاری در خصوص این استیضاح رسید.
نشانههای میدانی و مستند حاکی از حضور ۳ جریان اصلی و اثرگذار در مجلس دوازدهم است. نخستین طیف تاثیرگذار مجلس مرتبط با نواصولگرایان به لیدری محمد باقر قالیباف است که حول و حوش ۹۸ نماینده را شامل میشود؛ جبهه پایداری دومین طیف تاثیرگذار در مجلس دوازدهم است که حول و حوش ۸۹ نماینده را در بر میگیرد. نهایتا مستقلین، اعتدالیون و اصلاحطلبان مجلس دوازدهم هستند که ۱۰۳ نماینده را در بر میگیرد. (غلامرضا نوری قزلجه و عبدالکریم حسینزاده دو نماینده از طیف اصلاحطلبان و مستقلین راهی دولت شدهاند) این ۳ طیف در واقع سه ضلع مثلثی هستند که شاکله مجلس را از منظر سیاسی و جناحی تشکیل میدهند. برای انجام پروژهها در مجلس باید ۲ ضلع از ۳ ضلع این مثلث ائتلاف کنند تا امکان تحقق اهداف از پیش تعیین شده محقق شود. در جریان معرفی کابینه چهاردهم به مجلس دوازدهم، این ائتلاف نواصولگرایان و اصلاحطلب و مستقلین بود که وزرای کابینه را از معبر رای اعتماد مجلس عبور داد و به سلامت راهی پاستور کرد. طبیعی است که برای شکلگیری رای عدم اعتماد به همتی، لازم است ۲ طیف از ۳ طیف اصلی این منشور با هم ائتلاف کنند. این نوع کنشگری سیاسی، باعث شکلگیری دامنه وسیعی از انتقادات از سوی فعالان سیاسی، استادان دانشگاهی و تحلیلگران شد. محمدعلی ابطحی فعال سیاسی اصلاحطلب یکی از همین فعالان سیاسی بود که در این زمینه نوشت: «استیضاح همتی بعد از ششماه از آغاز به کارش میتواند یک درس بزرگ برای اعضای کابینه داشته باشد: اینکه زیر بار وفاق یک طرفه نروند. سعی کنند با نمایندگان مجلس فقط براساس حقوق قانونی رفتار کنند.» او در ادامه تاکید کرد: «به اسم همراهی با مجلس این همه نیروی غیر همسو با شعارهای دولت را نیاورید. بپذیرید پزشکیان رای آورده. نگذارید دولت با دخالتهای غیرقانونی، جوری شود که اگر پزشکیان نمیآمد، آن میشد. دوستان مجلس تصمیم که بگیرند به همراهیهای شما توجه نمیکنند. سربسته گفتم ولی سخنم کاش مخاطب خودش را در دولت پیدا کند.».
علی باقری دیگر فعال سیاسی اصلاحطلب در این زمینه نوشت: «برکناری همتی توسط تندروهای پایداریچی، حاصل کینههای سیاسی و سوار شدن بر موج فشارهای مضاعف معیشتی ماههای اخیر بر مردم بود. دولت پزشکیان، برای افزایش تابآوری جامعه تا زمان رفع تحریمها، میبایست زودتر از این سیاستهای حمایتی و رفاهی موثری را به کار میبست.» واکنش بعدی از سوی فعالان سیاسی به احمد زیدآبادی اختصاص داشت. زیدآبادی در واکنش به استیضاح همتی گفت: «رأی عدماعتماد مجلس به عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد، در بهترین تفسیر، اتلاف وقت و نوعی سرگرمی است! تا هنگامی که تحریمها برقرار باشد و اعتماد جامعه جلب نشود، تورم و قیمت دلار رو به سوی قله خواهند داشت؛ حالا چه همتی وزیر اقتصاد باشد چه ریکاردو، چه آدام اسمیت و چه جان مینارد کینز! در این میان فقط اگر فرد مورد علاقه این مجلس وزیر اقتصاد شود، سرعت افزایش قیمت دلار و نرخ تورم و گرانی شدیدتر از این خواهد شد. فقط همین!»
جدای از اصلاحطلبان اعضای جبهه پایداری هم سرمست از فتحالفتوح بزرگشان برای رقیب به رجزخوانی پرداختند. علیخضریان کسی از اعضای جبهه پایداری است که بیشترین موانع را در مسیر فعالیتهای روتین دولت ایجاد کرده است. خضریان دقایقی پس از رای مثبت به استیضاح نوشت: «با عنایت به عملکرد ششماهه جناب عبدالناصرهمتی و جهتگیری اشتباه وی در وزارت اقتصاد که موجب گرانیهای افسارگسیخته و شرطی کردن اقتصاد کلان کشور در دوگانه مذاکره ـ عدم مذاکره و ندیدن ظرفیتهای بالای اقتصادی کشور به استیضاح ایشان رأی مثبت دادم.» یکی از عجیبترین واکنشها را در خصوص این استیضاح روحالله ایزدخواه نماینده موافق استیضاح و از اعضای جبهه پایداری داشت که با اعتماد به نفس خطاب به رییسجمهور و دولت اعلام کرد، «چرا امثال پروفسور مسعود درخشان به دولت راهی ندارند.»، اما در شرایطی که رای اکثریت مجلس به استیضاح برخی تحلیلگران را بهتزده کرده بود، زمزمههایی از درون بهارستان به بیرون درز کرد که فرمان استیضاح از نشستهایی بیرون از مجلس صادر شده بود و رخدادهای درونی مجلس تاثیر چندانی در شکلگیری استیضاح نداشت. اغلب تحلیلگران، اما از رییسجمهور و مردان اثرگذار دولت میخواستند به جای وفاق با جریانات سیاسی امتحان پس داده با مردم وفاق کرده و تحقق مطالبات مردم را در دستور کار قرار دهند.
همتی رفت چون راه های غارت تندروها رو بست