شوک روانی انفجار چیست و چه بر سر بازماندگان می‌آید؟
رویداد ۲۴| گروه جامعه: در پی بروز انفجار و آتش سوزی گسترده اخیر در بندرعباس، فضای روانی این شهر به‌شدت متأثر شده است. مردم در بهت و غم فرو رفته‌اند و بسیاری از خانواده‌ها داغدار عزیزان‌شان هستند. هرچند در چنین شرایطی توجه به امداد‌های فیزیکی و خدمات اولیه ضروریست، اما آن‌چه معمولاً کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، "آسیب‌های روانی و ترومای روحیست" که می‌تواند برای سال‌ها در جان جامعه باقی بماند.
خسارات انفجار بندر شهید رجایی آنچنان گسترده است که تا سال‌ها آثار خرابی‌هایش بر جامعه باقی می‌ماند، انفجاری که نه تنها ویرانی‌های فراوانی برای مهمترین بندر تجاری ایران به دنبال داشت، بلکه آسیب‌هایش دامنگیر جامعه و خانواده‌های هرمزگان نیز شده است. برخی شنیده‌ها حاکی از آن است که در یک خانواده چند تن فوت شده‌اند، برخی از خانواده‌ها نان آورانشان را از دست داده‌اند و اکنون زن و فرزندشان بدون سرپرست و یا حتی نقص عضو شده‌اند، علاوه بر اینکه خسارت سنگینی به منازل و خودروهایشان وارده شده است.
بیشتر بخوانید: ببینید| روایت تکان دهنده یکی از مصدومان انفجار بندر شهید رجایی از روز حادثه
در همین رابطه، فرزانه طهماسبی، مدرس دانشگاه و عضو انجمن روانشناسی ایران که تجربه حضور در مناطق بحران‌زده‌ای، چون سیل خرم‌آباد و زلزله سرپل ذهاب را در کارنامه خود دارد، در گفت‌و‌گو با خبرنگار «رویداد24» بر لزوم «اعزام فوری تیم‌های روانشناسی به بندرعباس» تأکید کرد. او با اشاره به خاطرات خود از موارد مشابه می‌گوید: «ما بدون هیچ چشم‌داشتی از دولت، خودمان چادر زدیم، کنار مردم بودیم و با جان و دل کار کردیم. هنوز هم خیلی از افرادی که آن روز‌ها را پشت سر گذاشتند، با ما در ارتباط‌اند و از حمایت روانی بهره می‌برند. متأسفانه تجربه ثابت کرده که مداخله دولت‌ها در این زمینه، ناکارآمد یا دیرهنگام است. اما روانشناسان، به‌ویژه نیرو‌های داوطلب، می‌توانند نقش مؤثری ایفا کنند.»
این عضو انجمن روانشناسی با اشاره به فضای سنگین اندوه بندرعباس پس از فاجعه اخیر، گفت:«لحظه‌ای که خبر منتشر شد، باید روانشناسان آماده ورود می‌بودند. ما با تروما‌هایی طرف هستیم که اگر در همان لحظات ابتدایی رسیدگی نشوند، مزمن می‌شوند. مردم نمی‌خواهند نصیحت بشنوند که 'صبور باشید'، مردم نیاز به همراهی، همدلی و بودن در کنارشان دارند.»
او همچنین به این نکته اشاره کرد که آسیب‌های روانی معمولاً در ابتدا دیده نمی‌شوند، اما عمیق‌ترین تأثیر را بر جامعه می‌گذارند.
طهماسبی معتقد است: «زخم جسمی شاید درمان شود، اما زخم روح اگر رسیدگی نشود، تا سال‌ها باقی می‌ماند. تنها راه التیام، همراهی‌ست؛ روانشناسان باید همان‌قدر که پزشکان و امدادگران حضور دارند، در میدان باشند.»
بیشتر بخوانید: ببینید| روایتی تلخ از جان باختن زوج مشهدی در انفجار بندر رجایی
علاوه بر اینکه، با توجه به این شرایط، ضروریست «وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی، سازمان نظام روانشناسی و هلال احمر» با هماهنگی سریع، زمینه اعزام تیم‌های روانشناسی و مددکاری را فراهم کنند. به‌کارگیری روانشناسان باتجربه و داوطلب، ایجاد کمپ‌های حمایت روانی، و ارائه مشاوره در محل می‌تواند نقش مهمی در کنترل پیامد‌های بلندمدت روانی این فاجعه داشته باشد.
طهماسبی تأکید کرد: ما از دولت انتظار معجزه نداریم، اما انتظار داریم حداقل گوش شنوایی برای درد مردم باشد. مردم ایران همیشه در سخت‌ترین شرایط، کنار هم بوده‌اند. حالا وقت آن است که جامعه روانشناسی، مثل همیشه، در کنار مردم بندرعباس بایستد.
بابا این مردم بدبخت گناه دارن به خدا چقد فلاکت بکشن تو این مملکت