یک جنگ‌طلب رفت، یک جنگ‌طلب‌تر آمد | به تاریخ سرنوشت ساز نزدیک می‌شویم
رویداد ۲۴| «مایک والتز» از شخصیت‌های «نومحافظه‌کار و از نظامیان سابق آمریکایی است که بعد از دوره کوتاه حدود ۱۰۰ روزه، در فرایندی اصطکاکی با جریان اصلی سیاست خارجی ترامپ به رهبری «استیو ویتکاف» در نهایت مجبور به استعفا از جایگاه مشاور امنیت ملی آمریکا و قبول مسئولیت سفیر ایالات متحده در «سازمان ملل متحد» شد. هر چند برخی کارشناسان این تغییر را به دلیل خروج یک جنگ طلب از کابینه ترامپ برای ایران مثبت ارزیابی می‌کنند، اما کارشناسانی هم هستند که معتقدند این اتفاق تأثیر چندان مثبتی روی مذاکرات ایران نخواهد گذاشت؛ به خصوص آنکه مارکو روبیو وزیر خارجه آمریکا نیز نگاه جنگ طلبانه دارد و حالا با تصدی همزمان مسئولیت مشاور امنیت ملی موقعیتش در کابینه تقویت هم شده است.
در کنار تغییر و تحولات کابینه ترامپ، شاهد تند شدن لحن فرانسه در قبال فعالیت‌های هسته‌ای ایران هستیم. مکرون و وزیر خارجه او اصرار دارند نسبت به ایران آلارم قرمز دهند این در حالی است که مسیر گفت‌و‌گو‌های ایران و آمریکا در سه نشست قبلی مثبت و رو به جلو بوده است، اما تعویق مرحله چهارم فرصتی را برای عناصری به وجود آورده که یا مخالف حصول توافق بین تهران و واشنگتن هستند یا می‌خواهند از این اتفاق به نفع خود ماهیگیری کنند.
بیشتر بخوانید: توییت انگلیسی عراقچی در واکنش به مواضع طرف آمریکایی
امیرعلی ابوالفتح در گفت‌و‌گو با «رویداد ۲۴» درباره تأثیر تغییرات کابینه ترامپ بر معادلات مذاکرات هسته‌ای گفت: «رفتن مایک والتز از کابینه تأثیر چندانی بر روند گفت‌و‌گو‌های تهران و واشنگتن نخواهد گذاشت، چون یک جنگ طلب رفت و یک جنگ طلب‌تر از او در جایگاه مشاور امنیت ملی آمریکا قرار گرفت.»
وی افزود: «دیدگاه والتز و روبیو درباره ایران و توافق هسته‌ای تقریبا مشابه هم است. نکته دیگر آنکه الان قدرت وزیر خارجه بیشتر هم شده است بنابراین شخصا با کسانی که معتقدند این تغییر در کابینه ترامپ برای ایران مثبت بوده است، موافق نیستم. البته درباره بدتر شدن اوضاع نیز الان نمی‌توانم قضاوت کنم. باید قدری زمان بگذرد تا مشخص شود مواضع مارکو روبیو درباره مذاکرات به چه سمت و سویی می‌رود. ۴۸ ساعت پیش که او اتخاذ موضع کرد، نظرات تندی را بیان کرد حالا باید دید مواضع او در پای میز مذاکرات چه خواهد بود.»
این کارشناس مسائل سیاست خارجی با اشاره به تعلیق دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا اظهار کرد: «مذاکرات بالا و پایین دارد، چون طرف‌ها گفت‌و‌گو می‌کنند تا اختلافات شان رفع شود بنابراین روند گفت‌و‌گو‌ها شاید در مقطعی سرعت بگیرد و در مقطعی کُند شود. از قبل نیز مشخص بود مذاکرات ایران و آمریکا دشوار خواهد بود مخصوصا وقتی دو طرف وارد جزئیات شوند، اختلافات بیشتر خود را نشان خواهد داد. اروپایی‌ها ضرب المثلی دارند که می‌گوید «شیطان در جزئیات است».
بیشتر بخوانید: روبیو: ایران برای برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز باید اورانیوم غنی‌شده وارد کند
وی افزود: «در نشست‌های کارشناسی قرار است دو طرف به مباحث جزئی ورود کنند که، چون نشست دور چهارم به تعویق افتاد، می‌توان حدس زد که در جزئیات اختلافات خیلی زیاد است، البته بروز چنین حالتی قابل پیش بینی هم بود که قرار نیست خیلی راحت اختلافات ایران و آمریکا حل و فصل شوند، اما این تعویق گفت‌و‌گو‌ها به آن معنا هم نیست که مذاکرات شکست می‌خورد».
ابوالفتح یادآور شد: «دو طرف دارند از این وقفه مذاکراتی استفاده می‌کنند تا خواسته‌های یکدیگر را بررسی و امتیاز‌های مدنظر را بالا و پایین کنند و ببینند واکنش طرف مقابل چه خواهد بود. این خودش می‌تواند بخشی از تکنیک مذاکراتی باشد تا وقتی مذاکرات از سرگرفته می‌شود بتوان امتیازات بیشتری را بدست آورد».
وی درباره تند شدن مواضع فرانسه در قبال فعالیت هسته‌ای ایران بیان کرد: «اروپا پیرو آمریکا است و نمی‌تواند تعیین تکلیف کند. حداکثر کاری که اروپا می‌تواند انجام دهد این است که در مواضع اعلامی شان انتقاد کنند، اما در مواضع اعمالی شان از خواسته آمریکا پیروی کنند. اگر مذاکرات بین ایران و آمریکا خوب پیش رود قطعا اروپایی‌ها تبعیت خواهند کرد، اما اگر عکس آن اتفاق بیفتد، مواضع شان علیه ایران تندتر می‌شود».
این کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: «الان که روند گفت‌و‌گو‌های ایران و آمریکا کمی به دست انداز خورده، اروپایی‌ها مواضعش را نسبت به ایران تندتر کرده است. این طور نیست که، چون لحن اروپا نسبت به فعالیت هسته‌ای ایران تند شده، آمریکا در روند مذاکرات خود با تهران تجدیدنظر کرده باشد. اروپایی‌ها حتی درباره اوکراین هم نتوانستند روی سیاست دولت ترامپ اثر بگذارند، چه رسد به برجام.»
بیشتر بخوانید: روبیو موقتا مشاور امنیت ملی ترامپ شد
وی ادامه داد: «در حال نزدیک شدن به تاریخ سرنوشت سازی هستیم و اگر قرار است مکانیزم ماشه فعال شود اروپایی‌ها می‌خواهند این کار را از اواسط ژوئن انجام دهند بنابراین هرچه به آن تاریخ نزدیکتر می‌شویم باید انتظار داشت مواضع اروپایی‌ها تندتر شود، مخصوصا آنکه هنوز چشم اندازی هم درباره توافق ایران و آمریکا وجود ندارد».
به نظر می‌رسد تا یک ماه آینده روند تحولات در مسیر گفت‌و‌گو‌های ایران و آمریکا سرعت بیشتری بگیرد و عناصری در خارج از این گود مذاکراتی دنبال فرصتی برای عرضه اندام باشند. اینکه در نهایت چه نتیجه‌ای رقم خواهد خورد، به مولفه‌های متعدد مستقیم و غیرمستقیم بستگی دارد.
اگر تروئیکای اروپایی مکانیزم ماشه را فعال کنند آمریکا و اسرائیل راحت تر به این هدف خواهند رسید چرا که اروپاییان بدون تمهیدات نظامی قادر به اجرای آن نخواهند بود.
ممکن است در مواضع سیاسی و کمک های مالی تظاهر به همراهی با اروپا کنند ولی در مقام عملیات نظامی بیشتر سعی خواهند کرد یک حضور نمایشی داشته باشند. در نهایت زمانی که اروپا تمام توان خود را بکار گرفت و در جنگ فرسایشی با ایران به ته خط رسید آنگاه با کمترین هزینه و در هیبت قهرمان وارد شوند و باصطلاح کار ایران را یکسره کنند.
اما اروپایی ها که این استراتژی آمریکا را خوانده اند حاضر نمیشوند نقش خط شکن را بازی کنند بخصوص که هنوز از ناحیه اکراین در گل گیر کرده اند و دنبال مفری برای خلاص شدن از چنگال روسیه میگردنند و لذا به بازی آمریکا تن نخواهند داد و قبل از اطمینان از درگیری مستقیم اسرائیل و آمریکا مکانیسم ماشه را فعال نخواهند کرد. آنها نمیخواهند وارد منازعه ای شوند که بخاطر بدعهدی آمریکا در برجام اتفاق می افتد.
بنابرین مکانیزم ماشه یک نیغه دو لبه است که اروپا در فعال سازی آن باید خیلی مراقب باشند که به خودشان ضربه نزند.