نقد و بررسی فیلم زمین سوخته ۲۰۲۴| داستانی جنایی و پرتنش در قلب برلین مدرن

رویداد۲۴ | فیلم آلمانی «زمین سوخته» (Scorched Earth) به کارگردانی توماس ارسلان، در سال ۲۰۲۴ به عنوان دومین قسمت از سه‌گانهٔ «تروجان» ساخته شد. این فیلم در ژانر جنایی-هیجانی، با بهره‌گیری از سبک واقع‌گرایانه و مینیمالیستی، داستانی پرتنش و درگیرکننده را روایت می‌کند که در فضای شهری برلین مدرن جریان دارد.

خلاصه داستان فیلم زمین سوخته

تروجان (با بازی میشل ماتیچویچ)، یک خلافکار حرفه‌ای، پس از دوازده سال دوری از برلین به این شهر بازمی‌گردد. او که از نظر مالی در مضیقه است، تصمیم می‌گیرد در یک سرقت هنری شرکت کند: دزدیدن تابلویی از کاسپار داوید فریدریش از یک موزه. این مأموریت توسط واسطه‌ای به نام ربکا (ماری-لو سِلِم) به او پیشنهاد می‌شود. تیم سرقت شامل راننده فرار دیانا (ماری لونبرگر)، همکار قدیمی لوکا (تیم سیفی) و هکر جوان کریس (بیلگه بینگول) است. اما مشتری مرموز و خطرناک این سرقت، ویکتور (الکساندر فلینگ)، نقشه‌های دیگری در سر دارد. به‌زودی، عملیات پیچیده و به‌دقت برنامه‌ریزی‌شده به هرج‌ومرج کشیده می‌شود و تروجان باید برای زنده ماندن بجنگد.

کارگردان و سبک فیلم زمین سوخته

توماس ارسلان، یکی از چهره‌های برجستهٔ «مکتب برلین»، با فیلم‌هایی، چون «دلال» (۱۹۹۹) و «در سایه‌ها» (۲۰۱۰) شناخته می‌شود. در «زمین سوخته»، او با بهره‌گیری از سبک مینیمالیستی، تمرکز خود را بر روی شخصیت‌پردازی دقیق و روایت آرام، اما پرتنش قرار داده است. فیلم با استفاده از نورپردازی تاریک، موسیقی ملایم و فضا‌های شهری سرد، حس انزوای شخصیت‌ها و فضای ناامن دنیای زیرزمینی برلین را به‌خوبی منتقل می‌کند.

بازیگران فیلم زمین سوخته

یکی از نقاط قوت فیلم «زمین سوخته»، تیم بازیگری آن است که با حضور بازیگران باتجربه و چهره‌های شناخته‌شده سینمای آلمان، موفق شده‌اند فضایی باورپذیر، سرد و درعین‌حال پرتنش خلق کنند.

بیشتر بخوانید: نقد و بررسی سریال بلایای کوچک با بازی درخشان دایان کروگر | مادرانگی فراتر از قالب کلیشه‌‌ها

میشل ماتیچویچ (Misel Maticevic) در نقش اصلی فیلم یعنی «تروجان» ایفای نقش می‌کند؛ مردی با گذشته‌ای تاریک و آینده‌ای نامعلوم. او یک خلافکار قدیمی‌ست که پس از سال‌ها دوری از دنیای زیرزمینی، دوباره به آن کشیده می‌شود. ماتیچویچ با چهره‌ای سنگی، کم‌حرفی حساب‌شده و نگاهی سرد، به‌خوبی موفق شده تصویری از انسانی فرسوده، اما همچنان خطرناک ارائه دهد. بازی او ترکیبی از سکوت، خشم فروخورده و وقاری پنهان است که کاملاً با فضای فیلم هماهنگ است.

ماری لونبرگر (Marie Leuenberger) نقش «دیانا» را بازی می‌کند؛ زنی که به‌عنوان رانندهٔ فرار در عملیات سرقت حضور دارد. او شخصیتی آرام، اما مصمم دارد که در دل دنیای بی‌رحم جنایت، تلاش می‌کند هویت و کنترل خود را حفظ کند. لونبرگر با ظرافت، لایه‌های درونی شخصیت دیانا را آشکار می‌کند و حضورش در قاب‌ها، نوعی آرامش پرتنش به همراه دارد.

الکساندر فلینگ (Alexander Fehling) بازیگر نام‌آشنای آلمانی، در نقش «ویکتور» ظاهر شده است؛ کارفرمای اصلی عملیات که شخصیتش ترکیبی از کاریزما، خشونت پنهان و بی‌رحمی سرد است. فلینگ که پیش‌تر نیز در نقش‌هایی با بار روانی سنگین دیده شده بود (از جمله در فیلم «حرامزاده‌های لعنتی» تارانتینو)، در این فیلم نیز درخشان ظاهر می‌شود. شخصیت ویکتور از آن دسته کاراکترهایی‌ست که با حداقل دیالوگ، بیشترین تأثیر را می‌گذارد.

تیم سیفی (Tim Seyfi)، بازیگر ترک‌تبار آلمانی، در نقش «لوکا»، یکی از اعضای قدیمی و معتمد گروه سرقت، حضور دارد. شخصیت او هم‌زمان شوخ‌طبع، پرخطر و شکننده است. تیم سیفی با حضور گرم و رفتار‌های غیرقابل‌پیش‌بینی، تعادل خوبی میان طنز تلخ و جدیت مأموریت ایجاد می‌کند.

بیلگه بینگول (Bilge Bingül) بازیگر جوان و بااستعداد آلمانی-ترکیه‌ای، در نقش «کریس» ظاهر شده است؛ یک هکر جوان و کم‌تجربه که در این سرقت پیچیده گیر افتاده. شخصیت کریس نمادی از نسلی است که میان تکنولوژی، اخلاق و ناامیدی سرگردان است. بازی او باعث شده بعد انسانی‌تری به تیم جنایت‌کاران افزوده شود.

در کنار بازیگران اصلی، ماری-لو سلم (Marie-Lou Sellem) نیز نقش واسطه‌ای مرموز را برعهده دارد که نقطه اتصال تروجان با دنیای جدید جنایت است. حضور کوتاه، اما موثر او در پیشبرد داستان بسیار مؤثر است و فضای بی‌اعتمادی را تشدید می‌کند.

این ترکیب بازیگران، به‌ویژه با هدایت دقیق توماس ارسلان، موفق شده‌اند فیلمی بسازند که بیش از هر چیز بر شخصیت‌محوری و تحول درونی آنها تأکید دارد. بازی‌ها کم‌اغراق، کنترل‌شده و در عین حال انسانی هستند؛ در نتیجه، بیننده بیش از آنکه با یک داستان سرقت ساده مواجه باشد، با درامی روان‌شناختی در دل ژانر جنایی رو‌به‌رو می‌شود.

تولید و اکران زمین سوخته

فیلم‌برداری «زمین سوخته» از ۲۵ اکتبر تا ۳۰ نوامبر ۲۰۲۲ در شهر‌های اسن و برلین انجام شد. این فیلم در ۲۰ فوریه ۲۰۲۴ در بخش پانورامای جشنواره بین‌المللی فیلم برلین به نمایش درآمد و در ۱۸ ژوئیه ۲۰۲۴ در سینما‌های آلمان اکران شد. همچنین، در جشنواره‌هایی مانند Lichter Filmfest Frankfurt و Seminci Valladolid نیز به نمایش درآمد.

نقد فیلم زمین سوخته

فیلم «زمین سوخته» با استقبال منتقدان مواجه شد. آندریاس کونمان از Kino Zeit این فیلم را «سینمای ژانری با ساختاری دقیق و تنش بالا» توصیف کرد. سوزان گاتلیب از Cineuropa نیز نوشت: «ارسلان با مهارت، عناصر دوستی، اعتماد، تنهایی و خیانت را در داستانی پرکشش به‌تصویر می‌کشد». در Rotten Tomatoes، فیلم امتیاز ۸ از ۱۰ را از منتقدان دریافت کرده است.

«زمین سوخته» با ترکیب داستانی پرتنش، بازی‌های قوی و کارگردانی دقیق، تجربه‌ای متفاوت از سینمای جنایی ارائه می‌دهد. این فیلم با تمرکز بر شخصیت‌پردازی و فضای واقع‌گرایانه، تماشاگر را به دنیای تاریک و پیچیدهٔ زیرزمینی برلین می‌برد و نشان می‌دهد که در دنیای جرم و جنایت، اعتماد و بقا ارزشی بالاتر از پول دارند. برای علاقه‌مندان به سینمای جنایی و واقع‌گرایانه، «زمین سوخته» یک انتخاب عالی است.