چماق بمبافکن و هویج دیپلماسی؛ آمریکا در آستانه جنگ یا در حال مذاکره؟
رویداد۲۴| رسانهها از پرواز بمبافکنهای رادارگریز B-۲ آمریکا به سوی خاورمیانه خبر میدهند و این میتواند سطح تنشها در بحران ایران و اسرائیل را وارد فاز تازهای کند. با این حال دونالد ترامپ هنوز از اعلام تصمیم نهایی خود درباره ورود مستقیم به جنگ با ایران طفره میرود و یک فرصت دو هفتهای خریده است. سوال اینجاست که این نمایش قدرت، زمینهچینی برای عملیات نظامی است یا اهرمی برای فشار بیشتر به ایران و کشاندنش پای میز مذاکره؟
نمایش قدرت هوایی؛ آمادهسازی یا تهدید دیپلماتیک؟
در شرایطی که نبرد لفظی و عملی میان ایران و اسرائیل وارد هفته دوم شده، آمریکا تصمیم گرفته تجهیزات راهبردی خود را به خاورمیانه منتقل کند! به گزارش والاستریت ژورنال، شش فروند بمبافکن پیشرفته B-۲ از پایگاه نیروی هوایی وایتمن در ایالت میسوری، به جزیره دیهگو گارسیا در اقیانوس هند اعزام شدهاند. این بمبافکنها که توان حمل بمبهای سنگرشکن GBU-۵۷ را دارند، برای حمله به تأسیسات زیرزمینی مانند سایت هستهای فردو طراحی شدهاند.
همزمان آسوشیتدپرس و رویترز گزارش دادهاند که ناوهای هواپیمابر آمریکا از جمله ناو USS Truman به آبهای اطراف منتقل شدهاند و سیستمهای پدافند موشکی در منطقه مستقر شدهاند. این سطح از آمادهسازی نظامی، از زمان حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ بیسابقه است.
فرصتسازی ترامپ در سایه تهدید نظامی
اما در حالی که پنتاگون آمادهسازیهایش را تکمیل میکند، ترامپ همچنان در مواضع خود احتیاط به خرج میدهد. رئیسجمهور آمریکا به صراحت اعلام کرده که تصمیم نهایی درباره ورود به جنگ را «حداقل دو هفته» به تعویق میاندازد. به نوشته تایمز لندن، این تعویق دو هفتهای دو هدف را دنبال میکند: نخست فراهمسازی امکان گفتوگوی دیپلماتیک با میانجیگری فرانسه و چین، و دوم کاستن از فشارهای داخلی مخالفان جنگ در آمریکا.
در واقع، ترامپ به دنبال حفظ وجهه قاطعیت نظامی در خارج و محبوبیت انتخاباتی در داخل است. تحلیلگران معتقدند او تلاش میکند فشار حداکثری را حفظ کند، اما بدون آنکه وارد یک درگیری پرهزینه شود.
هشدارهای داخلی در واشنگتن؛ بنن: به فردو حمله نکنید
در داخل آمریکا نیز مخالفتها با اقدام نظامی گستردهتر شده است. به گزارشایبیسی نیوز، استیو بنن مشاور پیشین ترامپ به رئیسجمهور هشدار داده که حمله به سایت فردو میتواند نتایج فاجعهباری داشته باشد، حتی در صورت استفاده از بمبهای سنگرشکن. بنن گفته است که «حمله به تأسیسات هستهای ایران میتواند یک واکنش زنجیرهای منطقهای به راه بیندازد» که نهتنها اسرائیل، بلکه ناوگان و پایگاههای آمریکا در خلیج فارس را درگیر خواهد کرد.
این در حالی است که تحلیلگران مرکز مطالعات راهبردی بینالمللی (CSIS) هشدار دادهاند که هرگونه حمله به سایتهای حساس ایران ممکن است باعث واکنش تلافیجویانه شدید تهران و فعال شدن جبهههای همپیمانان ایران در عراق، سوریه، لبنان و یمن شود.
پیام بمبافکنها؛ ابزار جنگ یا اهرم مذاکره؟
در فضای کنونی، اعزام بمبافکنهای B-۲ بیشتر به عنوان ابزار بازدارنده و تهدید حسابشده ارزیابی میشود تا نشانه قطعی عملیات. فارنپالیسی نوشته است که ترامپ تمایل دارد «چماق نظامی را بالا نگه دارد»، اما فعلاً تمایلی به استفاده از آن ندارد، بهویژه که تیم امنیت ملی او درگیر اختلافاتی درباره اولویت جنگ یا دیپلماسی هستند.
در سوی مقابل، ایران نیز با واکنشهای سنجیده سعی کرده ضمن نمایش توان بازدارندگی، از ورود مستقیم به یک جنگ گسترده با آمریکا اجتناب کند.
در آستانه جنگ یا در مسیر توافق؟
حضور B-۲ها و تجهیزات سنگین نظامی آمریکا در منطقه، هرچند نشانه جدی از سطح بالای آمادهباش است، اما لزوماً به معنای تصمیم نهایی برای جنگ نیست. ترامپ همچنان مایل است از گزینه نظامی به عنوان اهرم چانهزنی استفاده کند. با این حال، در صورتی که تنشها تشدید شود یا اسرائیل وارد عملیات جدیدی شود، احتمال ورود آمریکا نیز افزایش خواهد یافت، حتی اگر ناخواسته باشد.
در این میان، سرنوشت بحران در خاورمیانه در گرو تصمیمگیری نهایی کاخ سفید و ظرفیت دیپلماسی بینالمللی باقی مانده است؛ دیپلماسیای که فعلاً زیر سایه بمبافکنها، سخت شنیده میشود.
یعنی اگر مذاکره نشد چی؟ جنگ شد چی؟ هیچ