رمزگشایی از دیدار پوتین و ترامپ؛ پیام‌هایی برای کی‌یف، پکن و تهران؟

رویداد۲۴| مقامات دولت روسیه اعلام کردند که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به زودی با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، دیدار خواهد کرد. سخنگوی کاخ کرملین این دیدار را در پاسخ به «درخواست رسمی دولت ترامپ» عنوان کرد و گفت: «جزئیات مکان و زمان دقیق آن به زودی منتشر خواهد شد.»

این دیدار در حالی انجام می‌شود که از زمان بازگشت ترامپ به قدرت، بسیاری از تحلیلگران درباره احیای رویکرد‌های انزواطلبانه در سیاست خارجی آمریکا هشدار داده‌اند. ترامپ در ماه‌های گذشته بار‌ها از کمک‌های نظامی و مالی آمریکا به اوکراین انتقاد کرده و سیاست‌های دولت بایدن در قبال ناتو و روسیه را «غیرمنطقی و پرهزینه» توصیف کرده است.

بحران‌ها و سیگنال‌ها

دیدار احتمالی پوتین–ترامپ در فضایی انجام می‌شود که جنگ در اوکراین وارد سومین سال خود شده و هنوز چشم‌انداز روشنی برای پایان آن وجود ندارد. از طرف دیگر، آمریکا با چالش‌های داخلی اقتصادی و سیاسی از جمله شکاف حزبی شدید روبه‌روست.

ضمن این که روابط روسیه و اروپا همچنان سرد و بی‌اعتماد است. افزون بر این، روابط پکن–واشنگتن همزمان با مانور‌های نظامی چین در تنگه تایوان، بار دیگر متشنج شده است.

در چنین فضایی، دیدار ترامپ و پوتین می‌تواند حامل پیام‌های استراتژیک برای بازیگران مختلف از جمله ناتو، چین، اوکراین و حتی ایران باشد.

تحلیلگران چه می‌گویند؟

رسانه‌های بین‌المللی این دیدار را نشانه‌ای از تغییر احتمالی مسیر دیپلماسی ایالات متحده تعبیر کرده‌اند. واشنگتن‌پست نوشته «این دیدار می‌تواند زمینه‌ساز تغییر در موضع آمریکا نسبت به جنگ اوکراین باشد.»

اشپیگل نیز با تیتر «پوتین در کمین معامله‌ای با ترامپ؟» از احتمال معامله پشت پرده درباره اوکراین یا تحریم‌ها سخن گفته است.

برخی رسانه‌های چپ‌گرا در آمریکا نیز هشدار دادند که ترامپ ممکن است دوباره به پوتین امتیازاتی بدهد، مشابه آنچه در دیدار هلسینکی ۲۰۱۸ رخ داد.

از سوی دیگر، تحلیلگران روس نیز دیدار را فرصتی برای شکستن انزوای بین‌المللی کرملین می‌دانند. روزنامه کامرسانت روسیه به نقل از منابعی در وزارت خارجه نوشته که «برای روسیه مهم است که نشان دهد هنوز کانال‌هایی برای گفت‌و‌گو با قدرت‌های غربی دارد.»

پیام‌های دیدار برای ایران

اگرچه ایران مستقیماً موضوع این دیدار نیست، اما تقویت مجدد مناسبات واشنگتن–مسکو می‌تواند بر موقعیت منطقه‌ای تهران تأثیر بگذارد. در سال‌های اخیر، نزدیکی ایران و روسیه در قالب همکاری‌های نظامی در سوریه و مواضع ایران در جنگ روسیه و اوکراین و ادعا‌های مبنی بر فروش پهپاد به مسکو، حساسیت غرب را برانگیخته است.

در این شرایط، اگر ترامپ تصمیم بگیرد مسیر تنش‌زدایی با روسیه را طی کند، ممکن است فشار‌های بیشتری از سوی غرب متوجه ایران شود یا در مواردی ایران در مذاکراتی غایب باشد که منافعش را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

دیپلماسی یا کارزار سیاسی؟

در نهایت، دیدار پوتین و ترامپ را می‌توان هم نشانه‌ای از تلاش برای بازتعریف روابط جهانی دانست، و هم بخشی از کارزار سیاسی ترامپ برای تحکیم جایگاه خود به‌عنوان رهبر قدرتمند در صحنه جهانی. اینکه نتیجه این دیدار به دیپلماسی منجر شود یا صرفاً تکرار شوی سیاسی هلسینکی باشد، موضوعی است که در روز‌های آینده روشن خواهد شد.