قطع روابط ترکیه و اسرائیل؛ فرصتی تازه یا تهدیدی پنهان برای ایران؟

رویداد۲۴| تصمیم ناگهانی ترکیه برای قطع روابط اقتصادی و تجاری با اسرائیل و بستن حریم هوایی به روی هواپیما‌های اسرائیلی، موجی از واکنش‌ها در منطقه ایجاد کرده است. این اقدام نه تنها موازنه‌های سیاسی خاورمیانه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه بر آینده جایگاه ایران در معادلات منطقه‌ای نیز اثرگذار خواهد بود.

آنکارا و تل‌آویو؛ از همکاری راهبردی تا قطع رابطه

ترکیه و اسرائیل طی دهه‌های گذشته فراز و فرود‌های زیادی در روابط خود تجربه کرده‌اند. از همکاری‌های امنیتی و اقتصادی در دهه ۹۰ میلادی تا تنش‌های پس از حمله اسرائیل به کاروان آزادی در ۲۰۱۰، همواره روابط این دو کشور تابع تحولات فلسطین و موازنه قدرت در منطقه بوده است. اکنون تصمیم آنکارا برای توقف کامل روابط، جدی‌ترین ضربه به این مناسبات در سال‌های اخیر تلقی می‌شود.

پیامد‌های منطقه‌ای؛ تضعیف اسرائیل در محور‌های همکاری

قطع روابط از سوی ترکیه می‌تواند مسیر‌های اقتصادی و تجاری اسرائیل در منطقه را محدود کند. حریم هوایی ترکیه که یکی از گذرگاه‌های مهم برای پرواز‌های اسرائیل به اروپا و شرق محسوب می‌شد، اکنون بسته شده و این مسأله هزینه‌های لجستیکی تل‌آویو را بالا می‌برد. افزون بر این، کاهش تعاملات تجاری می‌تواند اسرائیل را در تأمین برخی کالا‌های راهبردی با چالش مواجه کند.

جایگاه ایران؛ فرصت یا چالش؟

این تحول جدید برای ایران دو وجه دارد. از یک سو فرصتی دیپلماتیک است و از سوی دیگر یک چالش رقابتی. قطع رابطه ترکیه و اسرائیل می‌تواند موضع تهران در حمایت از فلسطین را تقویت کند و امکان شکل‌گیری ائتلاف‌های جدید منطقه‌ای علیه تل‌آویو را فراهم سازد.

در عین حال، ترکیه ممکن است با تکیه بر این تصمیم پر سر و صدا، رهبری بخشی از افکار عمومی جهان اسلام را به دست گیرد و خود را به عنوان بازیگر اصلی ضد اسرائیل معرفی کند؛ موضوعی که می‌تواند از نفوذ سنتی ایران در این عرصه بکاهد.

پیام ترکیه به غرب و افکار عمومی

این اقدام ترکیه در حالی رخ می‌دهد که روابط آنکارا با آمریکا و اروپا نیز پرتنش است. قطع رابطه با اسرائیل می‌تواند به نوعی پیام سیاسی به غرب تعبیر شود و نشان دهد ترکیه آماده است برای جلب افکار عمومی داخلی و منطقه‌ای، حتی منافع اقتصادی خود را فدا کند.