بحران محیط‌بانی در ایران؛ ۶۰ درصد پست‌ها خالیست | فرهادی فعال محیط‌زیست: سازمان اجازه خرید پهپاد و تجهیزات فناورانه نمی‌دهد

رویداد۲۴ | منیره چگینی: هر چند وقت یکبار خبر مجروح یا کشته شدن یک محیط‌بان در رسانه‌ها بازتاب پیدا می‌کند. خردادماه امسال خبر درگذشت هدایت الله دیده‌بان، محیط بان بهبهانی منتشر شد. برخی خبرها حاکی از آن است که سازمان حفاظت محیط زیست برای رسیدگی به پرونده قتل این محیط بان حتی یک وکیل هم برای خانواده او نگرفته است. 

گزارش ها نشان می دهد ایران به ۷۰۰۰ محیط بان نیاز دارد؛  شینا انصاری رئیس سازمان محیط زیست اعلام کرده ۶۰درصد پست‌های محیطبانی خالی است. جمشید محبت رییس سابق یگان حفاظت سازمان محیط زیست بار‌ها از جذب محیطبانان و شرایط بد شغلی آنها گفته است. او اشاره کرده بود در استان هرمزگان جوانان علاقه‌ای به محیط بان شدن ندارند. رییس کل اداره محیط زیست استان هرمزگان یک بار آمار اسفناکی داده و گفته بود فقط ۲محیطبان در عرصه محیط زیست این استان مشغول به کارهستند.

چرا جوانان علاقه‌ای به محیط بانی ندارند؟

بر اساس آمار ۱۴۵ محیط‌بان در ۴۰ سال گذشته جان خود را در این راه از دست داده اند. یکی از علت‌های مرگ و مجروح شدن محیط‌‌ بانان، درگیری آنها  با شکارچیان غیرقانونی است. یکی از چالش‌های محیط زیست کشور کمبود تعداد پاسگاه‌های محیط‌بانی است که حدود یک ششم استاندارد جهانی است.

از سوی دیگر، بر اساس آمار تعداد محیط‌بانان فعال در کشور کمتر از استاندارد جهانی است؛ بر اساس استاندارد‌های جهانی، در هر هزار هکتار باید یک محیط‌بان فعالیت کند، اما در ایران این نسبت به حدود یک محیط‌بان در هر ۱۲ هزار هکتار می‌رسد. این کمبود نیروی انسانی باعث افزایش فشار کاری بر محیط‌بانان و کاهش اثربخشی حفاظت از منابع طبیعی می‌شود.

یوسف فرهادی بابادی فعال زیست محیطی در این باره به رویداد۲۴ گفته: در کشور‌های پیشرفته، محیط‌بانان از حمایت‌های قانونی و تجهیزاتی مناسبی برخوردارند که باعث شده امنیت شغلی و جانی آنان تضمین شود.

او می‌گوید: به طور مثال در آفریقای جنوبی و کنیا محیط‌بانان علاوه بر تسلیحات مناسب، به فناوری‌های نوین مانند پهپادها، دوربین‌های حرارتی و سامانه‌های رصد هوشمند مجهز هستند و از حمایت قضایی قوی بهره‌مندند. در این کشورها، برنامه‌های آموزشی پیشرفته و حمایت‌های بیمه‌ای و حقوقی برای محیط‌بانان فراهم شده است. ضمن اینکه در اروپا (آلمان و سوئد) قوانین سختگیرانه حفاظتی و امکانات پیشرفته برای محیط‌بانان وجود دارد که اجازه استفاده از سلاح‌های مناسب و فناوری‌های نوین را فراهم می‌کند.

به گفته این فعال محیط زیست، حمایت قضایی، بیمه درمانی و امنیت شغلی محیط‌بانان در اولویت است.

فرهادی با اشاره به قوانین در ایالات متحده آمریکا و کانادا ادامه داد: در این کشورهامحیط‌بانان تحت قوانین سختگیرانه و با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته مانند پهپاد‌ها و سامانه‌های ناوبری فعالیت می‌کنند. حمایت قضایی گسترده و امکانات رفاهی ویژه برای آنان فراهم است.

نقد عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست ایران

او می گوید: با وجود اینکه پیش‌تر از رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خواسته بودیم محبطبان‌ها را به تجهیزات فناورانه و پهپاد مجهز کند و بر ضرورت اصلاح قوانین حمل سلاح و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین تاکید داشتیم، تاکنون اقدام عملی و مؤثری در زمینه تأمین تجهیزات مناسب، افزایش نیروی انسانی و اصلاح قوانین صورت نگرفته است. این بی‌توجهی باعث شده محیط‌بانان در شرایط پرخطر و کم‌دفاع به کار خود ادامه دهند.

علاوه بر این، ادعای رییس سازمان مبنی بر خالی بودن بیش از ۶۰ درصد از پست‌های محیط‌بانی، ضعف ساختاری و کم‌توجهی به جذب و حفظ نیروی انسانی متخصص را نشان می‌دهد که بر کیفیت حفاظت از محیط زیست اثر منفی گذاشته است.

با توجه به وضعیت موجود، ضروری است سازمان حفاظت محیط زیست هرچه سریع‌تر اقدامات عملی در جهت اصلاح قوانین حمل سلاح برای محیط‌بانان، تأمین تجهیزات پیشرفته شامل پهپاد‌ها و سامانه‌های رصد، افزایش نیروی انسانی و تکمیل پست‌های محیط‌بانی، ارتقاء حمایت‌های قضایی و انسانی، را انجام دهد تا امنیت و اثربخشی محیط‌بانان کشور تضمین شود و حفاظت از منابع طبیعی به طور واقعی تحقق یابد.