مروری بر برندگان توپ طلا؛ از نخستین‌ها تا مسی و رونالدو

رویداد۲۴ | توپ طلا یکی از معتبرترین جوایز فردی دنیای فوتبال است که از سال ۱۹۵۶ توسط مجله فرانس فوتبال پایه‌گذاری شد. این جایزه در ابتدا به بهترین بازیکن اروپایی تعلق می‌گرفت، اما با گذر زمان و تغییر قوانین، به تمام فوتبالیست‌های جهان تعلق گرفت. برنده توپ طلا همواره بازیکنی است که در یک سال بهترین عملکرد فردی و تیمی را داشته باشد. تاریخ این جایزه سرشار از نام‌های بزرگ و خاطرات ماندگار است.

نخستین برندگان توپ طلا

اولین برنده توپ طلا، استنلی متیوز از انگلستان بود که در سال ۱۹۵۶ این افتخار را به دست آورد. او به خاطر تکنیک و سرعتش در دوران بازیگری شناخته می‌شد. پس از او، آلفردو دی‌استفانو، ستاره آرژانتینی-اسپانیایی رئال مادرید، چند بار این جایزه را از آن خود کرد و آغازگر سنتی شد که در آن ستاره‌های باشگاه مادرید به طور مداوم در میان نامزد‌های نهایی قرار گرفتند. در دهه‌های ۵۰ و ۶۰، نام‌هایی، چون رییموند کوپا، لوییس سوآرس (بازیکن اسپانیایی) و بابی چارلتون نیز در فهرست برندگان قرار گرفتند.

دهه ۱۹۷۰ و درخشش بازیکنان بزرگ اروپا

دهه ۷۰ دوران شکوفایی فوتبال اروپا بود. یوهان کرایف، نابغه هلندی و چهره ماندگار فوتبال جهان، سه بار توپ طلا را تصاحب کرد. او نماد فوتبال کل‌نگر هلند بود و انقلابی در سبک بازی ایجاد کرد. در همین دهه، فرانتس بکن‌باوئر، مدافع افسانه‌ای آلمان، دو بار این جایزه را برد و نشان داد که توپ طلا صرفاً برای مهاجمان نیست. در این دوره، ستاره‌های دیگری مانند کوین کیگان از انگلیس نیز به افتخارات فردی دست یافتند.

بیشتر بخوانید:  پیرو هینکاپیه کیست؟ | انتقال ستاره لورکوزن به آرسنال

دهه ۱۹۸۰ و دوران مارادونا

دهه ۸۰ میلادی با نام دیه‌گو مارادونا گره خورده است. با این حال، نکته مهم این است که تا سال ۱۹۹۵ تنها بازیکنان اروپایی شانس بردن توپ طلا را داشتند، و همین موضوع باعث شد مارادونا با وجود درخشش بی‌نظیر در جام جهانی ۱۹۸۶ و ناپولی، هرگز برنده این جایزه نشود. در عوض، میشل پلاتینی فرانسوی سه بار پیاپی توپ طلا را برد و به اسطوره‌ای فراموش‌نشدنی در تاریخ فرانسه بدل شد. ایگور بلانوف و مارکو فان باستن نیز در همین دهه به فهرست طلایی پیوستند.

دهه ۱۹۹۰ و گسترش دامنه جایزه توپ طلا

از سال ۱۹۹۵، قوانین تغییر کرد و بازیکنان غیراروپایی شاغل در اروپا هم اجازه حضور در رقابت توپ طلا را یافتند. این تغییر راه را برای اسطوره‌هایی مانند جورج وه‌آ، ستاره لیبریایی میلان، باز کرد تا به عنوان اولین و تنها بازیکن آفریقایی، این جایزه را کسب کند. در ادامه، زین‌الدین زیدان با درخشش در یوونتوس و تیم ملی فرانسه در سال ۱۹۹۸ توپ طلا گرفت. رونالدو نازاریو از برزیل دو بار (۱۹۹۷ و ۲۰۰۲) برنده شد و به نماد نسل جدید مهاجمان بدل گشت.

دهه ۲۰۰۰ و شروع عصر جدید

دهه نخست قرن ۲۱ با نام‌های بزرگی مانند لوئیز فیگو، مایکل اوون، پائولو مالدینی در فهرست نامزد‌ها همراه بود، اما رونالدینیو، جادوی برزیلی بارسلونا، در سال ۲۰۰۵ در اوج محبوبیت خود توپ طلا را تصاحب کرد. در همین دهه، کاکا از میلان نیز به عنوان آخرین بازیکنی پیش از دوران سلطه مسی و رونالدو، در سال ۲۰۰۷ این جایزه را به خانه برد. این دهه همچنین آغازگر رقابتی شد که فوتبال جهان را برای بیش از یک دهه تحت تأثیر قرار داد.

عصر مسی و رونالدو در کسب توپ طلا

از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷، تقریباً هیچ نام دیگری جز لیونل مسی و کریستیانو رونالدو در فهرست برندگان توپ طلا دیده نشد. مسی با تکنیک و دید بازی منحصر‌به‌فرد خود هشت بار توپ طلا را تصاحب کرد و به رکوردی بی‌نظیر رسید. رونالدو نیز با قدرت بدنی، گلزنی فوق‌العاده و جاه‌طلبی مثال‌زدنی پنج بار این جایزه را از آن خود کرد. رقابت این دو ستاره نه تنها به فوتبال اروپا بلکه به تمام جهان شور و هیجان بخشید و دوره‌ای طلایی را رقم زد.

پس از سلطه دو اسطوره

در سال‌های اخیر، بازیکنانی مانند لوکا مودریچ، هافبک کروات رئال مادرید، توانستند انحصار مسی و رونالدو را بشکنند. مودریچ در سال ۲۰۱۸ با عملکرد درخشان در جام جهانی روسیه و قهرمانی با رئال مادرید در لیگ قهرمانان، توپ طلا را از آن خود کرد. پس از او، کریم بنزما در سال ۲۰۲۲ با فصل رؤیایی‌اش در رئال مادرید جایزه را دریافت کرد. در سال ۲۰۲۳ نیز لیونل مسی با قهرمانی در جام جهانی قطر توانست بار دیگر بر قله فوتبال جهان بایستد.

اهمیت توپ طلا در فوتبال

توپ طلا تنها یک جایزه فردی نیست، بلکه نماد برتری و تلاش در بالاترین سطح فوتبال است. این جایزه نشان می‌دهد که یک بازیکن در میان صد‌ها ستاره دیگر توانسته بالاترین کیفیت ممکن را ارائه دهد. بسیاری از بازیکنان بزرگ تاریخ، همچون پائولو مالدینی، ژاوی و آندرس اینیستا، هرگز موفق به کسب آن نشدند، اما در حافظه هواداران ماندگار هستند. به همین دلیل توپ طلا علاوه بر ارزش نمادین، بخشی از روایت بزرگ تاریخ فوتبال است.

از دوران افسانه‌هایی، چون کرایف و بکن‌باوئر گرفته تا سلطه بی‌پایان مسی و رونالدو، هر دوره از فوتبال جهان رنگ و بوی خاص خود را در این جایزه یافته است.