واکنش‌ها به ادعای جنجالی ظهره‌وند درباره Su-35 و S-400 | جنگنده‌های روسی واقعا در راه ایران‌اند؟

رویداد۲۴| ابوالفضل ظهره‌وند، نماینده مجلس اخیرا در اظهاراتی گفته که تهران به زودی جنگنده‌های Su-۳۵ روسی خود را دریافت خواهد کرد و در حال حاضر نیز MiG-۲۹‌های جدید به عنوان راه‌حل موقت در اختیار دارد. او چنین گفته که ایران سیستم‌های پدافند هوایی راهبردی روسی S-۴۰۰ و چینی HQ-۹ را دریافت می‌کند. این اظهارات با واکنش‌ها مواجه شده و برخی رسانه‌های جهان، تحلیلگران و کارشناسان نظامی به شدت نسبت به صحت این ادعا‌ها تردید کرده‌اند. آنها می‌گویند چنین ادعا‌هایی احتمالا بیش از آنکه واقعی باشند، نشان‌دهنده تلاش تهران برای نمایش قدرت و بازداشتن فشار‌های بین‌المللی است.

در همین راستا، رسانه آمریکایی فوربز در گزارشی نوشت: یکی از اعضای مجلس ایران روز سه‌شنبه و در یک ادعای بسیار مهم، اعلام کرد که ایران نه تنها به زودی جنگنده‌های Su- ۳۵ Flanker که مدت‌ها انتظارشان را می‌کشید از روسیه دریافت خواهد کرد، بلکه در حال حاضر نیز MiG-۲۹ Fulcrum‌های جدید را به عنوان راه‌حل موقت در اختیار دارد. علاوه بر این، او ادعا کرد که ایران در حال دریافت هر دو سیستم موشکی پدافند هوایی راهبردی روسی S-۴۰۰ و چینی HQ-۹ است. تحلیلگران ایرانی نیز نسبت به این ادعا، بسیار تردید دارند.

از این رو ابوالفضل ظهره‌وند، عضو کمیته امنیت ملی مجلس ایران، به رسانه‌های ایرانی گفته است که جنگنده‌های روسی MiG-۲۹ وارد ایران شده و در شیراز مستقر هستند، در حالی که جنگنده‌های Sukhoi Su-۳۵ نیز در راه هستند.

بیشتر بخوانید: ظهره‌وند: جنگنده‌های میگ ۲۹ روسی به ایران رسیدند

این رسانه افزوده است: اگر حتی بخشی از این ادعا نیز صحت داشته باشد، بیان ظهره‌وند نشان می‌دهد که تهران در حال تقویت سریع پدافند هوایی آسیب‌دیده خود پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل در ژوئن است.

فرزین نادمی، تحلیلگر دفاع و امنیت و پژوهشگر ارشد ایرانی‌تبار در موسسه Washington Institute for Near East Policy است که در زمینه تحولات نظامی و سیاست خاورمیانه فعالیت می‌کند، او در این باره اظهار کرده است: من اعتقادی به صحت ادعا‌های مطرح شده توسط ظهره‌وند ندارم! در بهترین حالت، ممکن است این یک خواسته یا درخواست از سوی ایرانیان بسیار نگران به روس‌ها بوده باشد، اما احتمال تحقق آن، یا تحویل HQ-۹B توسط چین در آینده تقریبا نزدیک به صفر است.

آرش عزیزی، پژوهشگر مهمان در دانشگاه بوستون و نویسنده کتاب «The Shadow Commander: Soleimani, the US, and Iran’s Global Ambitions»، نیز در این باره می‌گوید: تقریبا و مطمئنا هیچ حقیقتی در این ادعا‌ها وجود ندارد. هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که روسیه در مورد S-۴۰۰ نظرش را تغییر دهد. ایران اکنون حتی انکار می‌کند که علاقه‌ای به آن داشته باشد.

فوربز یادآور شده که گزارش‌های سال‌های اخیر نشان داده‌اند که ایران در چارچوب همکاری بی‌سابقه نظامی-فنی با روسیه، که طی آن ایران هزاران پهپاد به روسیه تحویل داد، به دنبال سیستم‌های دفاع موشکی پیشرفته S-۴۰۰ بوده است. جالب اینکه سفیر ایران در روسیه اخیرا این موضوع را رد کرده است، او در اواسط ماه سپتامبر طی مصاحبه‌ای با رسانه‌های داخلی ایران اعلام کرد که باید کسی مدرکی ارائه دهد که جمهوری اسلامی ایران درخواست S-۴۰۰ از روسیه کرده باشد!

علاوه بر این، اوایل ژوئیه، چین رسما گزارش‌هایی مبنی بر تحویل موشک‌های پدافند هوایی به ایران پس از جنگ ژوئن را رد کرد؛ و این حتی به دفعات متعدد اعلام‌های زودهنگام مقامات ایرانی درباره تحویل قریب‌الوقوع Su-۳۵‌ها اشاره‌ای ندارد که اگر درست بود، برای اولین بار در حدود ۳۵ سال گذشته تهران جنگنده‌ای وارد می‌کرد. گزارش شده است که ایران تا سال ۲۰۲۱، ۵۰ فروند Su-۳۵ سفارش داده و هزینه آن را پرداخت کرده، است، اما تایید نشده که حتی یک فروند دریافت کرده باشد، به جز یک گزارش تایید نشده در نوامبر ۲۰۲۴ که ادعا کرده بود مسکو ۲ فروند Su-۳۵SE تحویل داده است.

در میانه سال ۲۰۲۳، رسانه‌های ایرانی پیش‌بینی کرده بودند که اولین Su-۳۵‌ها ظرف چند هفته وارد ایران خواهد شد. البته، این اتفاق نیفتاد. گزارش دیگری در آوریل ۲۰۲۴، از شبکه‌ای وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ادعا کرد که اولین Su-۳۵‌ها ظرف یک هفته می‌رسند، ادعایی که ظرف چند ساعت به طور رسمی تکذیب شد.

بنابراین، هرگونه ادعایی درباره ورود قریب‌الوقوع این جنگنده‌های روسی باید با شک و تردید شدید تلقی شود.

این گزارش افزوده است: ادعای ظهره‌وند درباره تحویل موقت MiG-۲۹‌ها جالب است. تهران در ماه‌های پایانی شوروی، یک ناوگان MiG-۲۹، مدل‌های اصلی MiG-۲۹A، از مسکو خریداری کرده بود. ظهره‌‎وند ادعا کرد که MiG‌های جدید که ظاهرا مسکو تحویل داده است، راه حل موقت تا زمان دریافت Su-۳۵‌ها هستند.

ایران در سپتامبر ۲۰۲۳ جنگنده‌های آموزشی Yak-۱۳۰ روسی را دریافت کرد، که نشان می‌داد Su-۳۵‌ها ممکن است به زودی وارد شوند. از آن زمان تاکنون هیچ تاییدی بر دریافت حتی یک فروند Flanker یا Fulcrum نشان داده نشده است.

عزیزی در ادامه ظهره‌وند را اینگونه توصیف کرد: ظهره‌وند که در دوران احمدی‌نژاد سفیر ایران در ایتالیا و افغانستان بود، شخصیتی مورد سوال است و به دلیل ادعا‌های عجیب مانند رییس‌جمهور سابقش شناخته شده است.

او ادامه داد: این بخشی از حالت اضطراری در تهران است که با بازگشت تحریم‌های هسته‌ای (UN snapback) مواجه شده و آنها امیدوارند که بتوانند به روابط خود با روسیه و چین (و حتی کشور‌های غیرغربی مانند هند) افتخار کنند.

وی در پاسخ به اینکه چرا این عضو مجلس ممکن است درباره تحویل جدید MiG-۲۹ دروغ گفته باشد، گفت: هیچ «منطق مشخصی» پشت چنین اظهاراتی وجود ندارد؛ او فقط آنها را ابراز می‌کند و امیدوار است که بتواند با آنها کنار بیاید.