دلیل نگرانی سردار جلالی از یکی شدن کارت‌های بانکی با کارت سوخت چیست؟

رویداد۲۴| سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور اخیرا در گفت و گویی درباره حملات سایبری به دستگاه‌های مختلف کشور توضیحاتی ارائه کرد. او در بخشی از اظهاراتش از طرح یکی شدن کارت‌های بانکی با کارت‌های سوخت انتقاد کرد.  

سردار جلالی ضمن اشاره به برخی حملات سایبری به پمپ بنزین‌ها در سال‌های گذشته گفت: سال گذشته ما معماری متمرکزی در حوزه سوخت انجام دادیم و با وزیر نفت نیز برای اجرا توافق کردیم، قرار شد یک الگو امن که همان منطقه‌ای کردن بود را در پیش بگیریم، اما مجلس طرحی را به تصویب رساند که به موجب آن کارت‌های بانکی و کارت‌های سوخت یکی می‌شدند.

او گفت مجلس آنقدر سریع این طرح  را به تصویب رسانده که سارمان پدافند غیرعامل حتی فرصت اظهار نظر هم پیدا نکرده است به همین خاطر موضع مخالف خود را به شورای نگهبان اعلام کردیم ولی شورای نگهبان طرح را تائید کرد.

 براساس اظهارات جلالی این قانون مجلس می‌تواند ریسک نفوذ و یا خرابکاری در سیستم توزیع سوخت کشور را افزایش دهد. البته او توضیح دقیقی درباره ریسک‌های احتمالی نداده است، اما به طور کلی حرف‌های او می‌توان این برداشت را کرد که معتقد است یکپارچه سازی احتمال نفوذ و خرابکاری را تقویت می‌کند.  

سوال مهم این است که چرا مجلس شورای اسلامی پیش از تصویب طرح و تبدیل آن به قانون ملاحظات امنیتی آن را بررسی نکرده است و آیا سازمان پدافند غیرعامل در این مورد یه موقع عمل کرده است یا خیر.

این اظهارات سردار جلالی حالا مورد توجه قرار گرفته است، چرا که در سال‌های گذشته حداقل در دو نوبت سیستم انتقال سوخت و به ویژه سامانه کارت سوخت به طرق مختلف مورد حمله سایبری قرار گرفت.  

ابتدا در آبان ۱۴۰۰، اولین حمله سایبری به جایگاه‌های سوخت رخ داد که باعث اختلال جدی در سیستم کارت هوشمند سوخت شد. در این دوره، تنها بخش کوچکی از جایگاه‌ها قادر به ارائه خدمات به صورت دستی و آفلاین و آن هم با نرخ آزاد بودند. این اتفاق تا چند روز کشور را مختل کرد، صف‌های بنزین  تشکیل شد و حواشی زیادی را ایجاد کرد.  

نکته جالب این بود که ابتدا وزارت نفت حمله سایبری را تائید نکرد و اختلال را ناشی از مشکلات فنی دانست، اما نهایتا مشخص شد حمله سایری سنگینی به سیستم توزیع سوخت صورت گرفته است. در ابتدای بروز بحران، وزارت نفت وعده داد که مشکل را یک‌روزه حل می‌کند، اما اختلال هشت روز ادامه پیدا کرد و در این مدت بسیاری از دارندگان کارت هوشمند مجبور به استفاده از بنزین آزاد شدند.

با وجود اینکه انتظار می‌رفت با تمهیدات نهاد‌های مسئول از جمله وزارت نقت و سازمان پدافند غیرعامل دیگر این اتفاق تکرار نشود، اما در آذر ۱۴۰۲، حمله سایبری دیگری به سامانه IPC (سامانه مدیریت کارت هوشمند سوخت) صورت گرفت که حدود ۳۸۰۰ جایگاه سوخت را در سراسر کشور از کار انداخت و امکان سوخت‌گیری با کارت سوخت را مختل کرد و چند روزی کشور با بحران سوخت و مشکلات حمل و نقل کالا روبه رو شد.  

 گروه هکری «گنجشک درنده» مسئولیت این حملات سایبری را پذیرفت. این گروه در سال ۱۴۰۱ حمله سایبری به کارخانه فولاد را انجام داده بود. گفته می‌شود این گروه وابسته به اسرائیل است و در مقاطع مختلف توانسته عملیات نفوذ و تخریب را در سامانه‌های حساس ایران انجام دهد.  

بیشتر بخوانید: 

فرآیند هک سامانه سوخت ایران چگونه انجام شده است؟

گنجشک درنده چگونه بر بام فضای سایبری کشور نشست؟ | توضیحات یک هکر سابق درباره حملات سایبری در ایران

انتقال کارت سوخت به کارت‌های بانکی 

موضوع اتصال کارت سوخت به کارت بانکی از دولت سیزدهم مطرح و در دولت چهاردهم نیز ادامه یافت. هدف اصلی این طرح، عدالت‌محوری در توزیع یارانه سوخت و کاهش هزینه‌های صدور کارت‌های مجزا عنوان شده است. بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۴، وزارت نفت مکلف شده بود با همکاری بانک مرکزی ظرف چهار ماه از ابتدای سال امکان انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی را فراهم کند و آیین‌نامه اجرایی آن نیز تا پایان اردیبهشت به تصویب برسد.

 با وجود این الزام قانونی، مسئولان می‌گویند اجرای طرح به آماده‌سازی زیرساخت‌ها و رفع ملاحظات امنیتی وابسته است.  

قرار بود زیرساخت‌های این طرح تا شهریور آماده شود، اما به نظر می‌رسد با توجه به وضعیت جنگی کشور تردید‌ها در مورد اجرای این قانون افزایش یافته است. وزارت نفت نیز در این باره فعلا سکوت کرده است. به این ترتیب از وعده اعلام شده یعنی پایان شهریور ماه دو ماه هم گذشته و هیچ خبری از اتصال کارت سوخت به کارت‌های بانکی نیست. با اظهارات جدید سردار جلالی هم به نظر می‌رسد تردید‌ها درباره اجرای آن بیشتر شده است.