چرا «جلیلی» با «جمنا» همراه نشد؟

رویداد۲۴- برخی از چهره‌های موردنظر اصولگرایان برای حضور در انتخابات رياست جمهوري از امضای میثاق نامه جبهه مردمی انقلاب اسلامی خودداری کرده‌اند؛ سعيد جليلي از جمله آنها  است.

سعید جلیلی دبیر سابق شورای عالي امنيت ملي، رایزن ارشد سابق مذاکرات هسته‌ای و البته کاندیدای ریاست جمهوری سال 92 است.

 نکته مهم در این زمینه این است که جلیلی که در سال 92 به موفقیت خاصی نرسید چرا و به چه دلیلی و به چه استراتژی قصد دارد در انتخابات ریاست جمهوری آینده حضور پیدا کند.

مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای کشورمان همواره نشان داده در فضای سیاسی کشور به‌صورت چراغ خاموش حرکت می‌کند و همواره روی توده‌ای کردن فضای انتخابات و اقدامات جریان ساز برنامه‌ریزی می‌کند.

بااین‌وجود جلیلی به سه دلیل مهم قصد دارد در انتخابات آینده حضور پیدا کند و سه سناریو برای حضور خود تدوین کرده است.

دلیل نخست حضور جلیلی در انتخابات آینده این است که وی احساس می‌کند اگر در انتخابات ریاست جمهوری 92 اندکی با برنامه‌تر حضور پیداکرده بود می‌توانست با حسن روحانی به دور دوم انتخابات برسد و در آنجا حسن روحانی را شکست دهد.

این احساس همواره و در طول چهار سال گذشته همراه جلیلی بوده و هیچ‌گاه از ساحت فکری وی دور نشده است. به همین دلیل وی با علم به اینکه راه بسیار دشواری برای رسیدن به ریاست جمهوری در پیش دارد تلاش می‌کند با اعلام کاندیداتوری مستقل خود زمینه توده‌ای کردن فضای انتخابات را از هم‌اکنون مهیا کند.

دلیل دوم حضور جلیلی در انتخابات آینده موفقیت تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای دولت حسن روحانی به رهبری محمدجواد ظریف بوده است. شاید هیچ‌کس به‌اندازه جلیلی از اینکه محمدجواد ظریف مشکل لاینحل هسته‌ای را یک‌شبه حل کرد نگران و ناراحت نیست.

بدون شک سیاست‌های جلیلی در حین مذاکرات هسته‌ای سبب کش‌دار شدن مذاکرات درگذشته شده بود. نکته‌ای که در مناظرات انتخاباتی سال 92 نیز از سوی رقبای جلیلی علیه وی به‌کاربرده شد.

محسن رضایی در مناظرات انتخابات ریاست جمهوری در پیشگاه میلیون‌ها ایرانی به‌صراحت عنوان کرد که زمینه توافق در «مذاکرات بغداد» مهیا شده بود اما عدم توانایی جلیلی در مدیریت مذاکرات مانع از این مهم شده بود.

از سوی دیگر علی‌اکبر ولایتی با انتقاد از مشی جلیلی در مذاکرات عنوان کرد وی به‌جای استفاده از حربه‌های سیاسی در مذاکرات صرفاً به سخنرانی و نطق می‌پرداخته است.

همین انتقادات کافی بود که افکار عمومی، سعید جلیلی را یکی از موانع مهم به توافق نرسیدن ایران و قدرت‌های جهانی در پرونده هسته‌ای قلمداد کنند.

این در حالی است که سیاست‌های هنرمندانه محمدجواد ظریف در به نتیجه رساندن مذاکرات جلیلی را بیشتر تحت‌فشار قرار داده بود.

درنتیجه یکی از دلایل حضور جلیلی در انتخابات ریاست جمهوری آینده دفاع از عملکرد خود در مذاکرات هسته‌ای و سیاه نمایی سیاست‌های قدرت‌های جهانی در این زمینه خواهد بود.

جلیلی هیچ‌گاه دوست نداشته تحت‌الشعاع محمدجواد ظریف قرار بگیرد.

دلیل سوم حضور جلیلی در انتخابات به فقدان کاندیدای تأثیرگذار در اردوگاه اصولگرایی بازمی‌گردد.

اصولگرایان که به‌هیچ‌عنوان از حسن روحانی و برخی سیاست‌هایش مانند درهای باز جهانی دل‌خوشی ندارند به دنبال به صحنه کشاندن یک شخصیت هم‌وزن سیاسی در مقابل روحانی هستند.

به همین دلیل جلیلی از چند جنبه گزینه خوبی برای اصولگرایان به شمار می‌رود. نخست اینکه وی محاسن احمدی‌نژاد را برای اصولگرایان دارد اما معایب احمدی‌نژاد را ندارد.

دوم اینکه جلیلی نیز به‌مانند احمدی‌نژاد هیچ دل‌خوشی از اصلاح‌طلبان ندارد و به همین دلیل اصولگرایان برای پاک‌سازی فضای سیاسی کشور از اصلاح‌طلبان تلاش می‌کنند از جلیلی حمایت کنند؛ و سوم اینکه جلیلی نیز مانند دلواپسان برجام را برخلاف منافع ملی تلقی می‌کند و در صورت موفقیت در انتخابات ریاست جمهوری به‌احتمال‌زیاد علیه آن اقدام خواهد کرد.

همه این مسائل باعث می‌شود جلیلی یکی از بهترین گزینه‌های اصولگرایان برای انتخابات پیش رو باشد. بااین‌وجود جلیلی برای حضور در انتخابات آینده دو سناریو پیش روی خود می‌بیند.

نخست اینکه وی با دوقطبی کردن فضای انتخابات حسن روحانی را به‌صورت جدی به چالش بکشد. در چنین شرایطی اصطکاک سیاسی بین دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا به بالاترین میزان خود در ده‌های اخیر خواهد رسید.

از یک‌سو اصلاح‌طلبان و طیف‌های میانه‌رو از تمام تلاش خود را عدم موفقیت جلیلی استفاده خواهند کرد و از سوی دیگر طرفداران جلیلی به‌صورت همه‌جانبه به انتقاد از سیاست‌های دولت حسن روحانی و اصلاح‌طلبان خواهند پرداخت.

سناریو دوم جلیلی که سناریو پیچیده‌ای خواهد بود شبیه‌سازی احمدی‌نژاد است.

جلیلی به‌احتمال‌زیاد تلاش خواهد کرد خاطره جریان سازی احمدی‌نژاد در سال 84 را برای مردم ایران زنده کند. جلیلی به دنبال این است که خود را فردی مردم‌دوست و وطن‌پرست جلوه بدهد و به شکلی رفتار کند که مردم احساس کنند یک قهرمان ملی جدید ظهور کرده که هیچ‌گونه خصوصیات منفی احمدی‌نژاد در او وجود ندارد اما می‌تواند به آرمان‌های احمدی‌نژاد که خود موفق به اجرایی کردن آن نشد جامه عمل بپوشاند.

مسئله در این زمینه هنگامی پیچیده می‌شود که جلیلی برای پیشبرد برنامه‌های خود در انتخابات آینده از احمدی‌نژاد نیز کمک می‌گیرد. بدون شک حضور هم‌زمان جلیلی و احمدی‌نژاد و یا فرد منتسب به وی در انتخابات درنهایت به سود جلیلی تمام خواهد شد.

 دلیل این مسئله نیز این است که افکار عمومی در چنین شرایطی دست به مقایسه می‌زند و درنتیجه اقدامات منفی گذشته احمدی‌نژاد سبب تطهیر سیاسی جلیلی برای ریاست جمهوری می‌شود.