آنژیوگرافی قلب چیست؛ آیا شما هم باید آنژیوگرافی انجام دهید؟

رویداد۲۴ براساس آخرین اخبار سلامت آنژیوگرافی نام روشی تشخیصی است که در آن با استفاده از پرتو‌های اشعه‌ی X و تزریق ماده‌ای حاجب عروق قلبی شما (عروق کرونری) توسط پزشک مشاهده می‌شوند. این روش برای بررسی وجود و تعیین میزان گرفتگی عروق کرونری استفاده می‌شود.

چه زمانی آنژیوگرافی لازم است؟

زمانی که پزشک متخصص قلب شما بر اساس سوالاتی که از شما می‌پرسد و معاینه‌ی فیزیکی و یافته‌های سایر تست‌های تشخیصی (مثل نوارقلب˛ اکوکاردیوگرافی˛ تست ورزش و یا اسکن هسته‌ای و …) به این نتیجه برسد که برای شما احتمال انسداد عروق کرونری مطرح می‌باشد به شما توصیه خواهد کرد تا آنژیوگرافی برای شما انجام شود. علائمی که می‌تواند مطرح کننده‌ی گرفتگی عروق کرونری باشد شامل درد‌های فشارنده‌ی قفسه‌ی سینه حین فعالیت که به فک یا دست ممکن است تیر بکشند و یا احساس تنگی نفس حین فعالیت می‌باشند. البته بیمارانی که دچار سکته‌های قلبی حاد شده باشند و یا به دلیل مشکلات دریچه‌ای کاندید جراحی قلب باز باشند نیز تحت آنژیوگرافی قرار خواهند گرفت.

آنژیوگرافی چگونه انجام میشود؟

برای انجام آنژیوگرافی لازم است تا لوله‌ای (به نام کاتتر) از طریق یکی از سرخرگ‌های پا (فمورال) یا دست (رادیال) وارد سرخرگ اصلی بدن شما (آئورت) شده و سپس پزشک زیر تابش اشعه‌ی X این لوله را به سمت قلب شما و عروق کرونری هدایت می‌کند تا بتواند آن‌ها را در مرحله‌ی بعدی مشاهده کند. پس از رسیدن این لوله به عروق کرونری پزشک ماده‌ای حاجب را در عروق شما تزریق می‌کند و شکل این عروق و وجود یا عدم وجود و درصد شدت تنگی را در این عروق ارزیابی می‌کند.

خطرات آنژیوگرافی قلب

در دنیای طب هر اقدام تشخیصی و درمانی می‌تواند با خطراتی همراه باشد و آنژیوگرافی نیز از این موضوع مستثنی نیست. البته نباید فراموش کرد که احتمال بروز هر یک از عوارض زیر اندک است و در دستان پزشک توانمند و با تجربه احتمال اینکه این عوارض مشاهده شوند بسیار پایین می‌باشد. از جمله‌ی این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آسیب به سرخرگ‌هایی که از آن‌ها برای وارد کردن کاتتر استفاده می‌شود (پارگی رگ/تجمع خون/خونریزی)

سکته‌ی قلبی

ریتم‌های نامنظم قلبی (آریتمی ها)

حساسیت به ماده‌ی حاجبی که داخل عروق کرونری تزریق می‌شوند و بروز واکنش‌های حساسیتی نظیر کهیر و ضایعات پوستی و خارش

 

منبع: نبض ما

آسیب کلیوی به دنبال تزریق ماده‌ی حاجب

به دلیل احتمال بروز – هر چند اندک – هر یک از این عوارض است که معمولا پزشکان متخصص قلب پیش از اینکه توصیه به انجام آنژیوگرافی کنند از روش‌های تشخیصی مثل تست ورزش و اسکن هسته‌ای استفاده می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که احتمال انسداد کرونری بالا می‌باشد و انجام آنژیوگرافی برای شما با تحمیل خطر بیهوده همراه نخواهد بود.

اقدامات قبل از آنژیوگرافی

حتما قبل از آنژیوگرافی به پزشک خود در مورد تمامی دارو‌هایی که استفاده می‌کنید و تمامی بیماری‌های همراه خود اطلاع دهید.

بیمارانی که سابقه‌ی بیماری‌های کلیوی دارند به دلیل سمیت ماده‌ی حاجب برای کلیه شان ممکن است در معرض خطر بیش تری از این نظر باشند و حتما نیازمند مراقبت‌های خاص قبل از انجام آنژیوگرافی هستند.

برخی دارو‌ها نظیر متفورمین که برای کنترل قند خون استفاده می‌شود باید از ۲۴ ساعت قبل از انجام آنژیوگرافی قطع شده باشند.

دارو‌های مسکن نظیر دیکلوفناک˛ ایندومتاسین و ایبوپروفن (ژلوفن) باید از ۲۴ ساعت قبل از انجام آنژیوگرافی استفاده نشوند.

بیمارانی که وارفارین برای رقیق کردن خون استفاده می‌کنند حتما پزشک خود را در جریان قرار دهند، زیرا عدم کنترل آزمایش PT/INR این افراد می‌تواند با احتمال خونریزی بالا در حین آنژیوگرافی همراهی داشته باشد.
اگر سابقه‌ی حساسیت قبلی دارید نیز برای پیش گیری از بروز واکنش‌های حساسیتی به پزشک خود اطلاع دهید.

 

سعی کنید شب قبل استراحت کافی داشته باشید. روز قبل آب و مایعات به میزان کافی استفاده کرده و روز انجام آنژیوگرافی باید ناشتا باشید. سعی کنید از ساعت ۱۲ شب قبل از انجام آنژیوگرافی دیگر ماده‌ی خوراکی استفاده نکنید. اگر مبتلا به دیابت هستید به پزشک خود اطلاع دهید تا در مورد مصرف انسولین شما را راهنمایی کنید.

اگر دچار استرس و اضطراب بالا هستید حتما به پزشک خود اطلاع دهید در صورت نیاز برای شما داروی آرام بخش تجویز شود که حین انجام آنژیوگرافی قلب تجربه‌ی آرام و بدون نگرانی داشته باشید.

روز انجام آنژیوگرافی تمامی مدارک قبلی و دارو‌های مصرفی خود را به همراه داشته باشید.

در زمان انجام این عمل شما روی تخت مخصوص در اتاق مخصوص این کار که “کت لب” نامیده می‌شود دراز می‌کشید. بر اساس اینکه آنژیوگرافی به صلاح پزشک شما از طریق دست یا پا انجام خواهد شد ابتدا با اندکی ماده‌ی بی حس کننده آن ناحیه به صورت موضعی بی حس می‌شود. سپس پزشک شما ابتدا دسترسی به شریان‌های شما را فراهم خواهد کرد و پس از آن کاتتر وارد عروق شما خواهد شد و تصویربرداری از عروق قلبی شما صورت خواهد گرفت. طول دقیق انجام این عمل را نمی‌توان از پیش مشخص کرد، ولی معمولا بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه ممکن است به طول بیانجامد. در طول انجام این عمل شما هوشیار هستید و در صورت بروز هر گونه مشکلی می‌توانید با ایشان صحبت کنید.

بعد از آنژیوگرافی چه باید کرد؟

پس از اینکه آنژیوگرافی قلب به اتمام می‌رسد پزشک شما تصاویر به دست آمده را مرور می‌کند تا بتواند بر اساس یافته‌های آن بهترین تصمیم را بگیرد. ممکن است شما گرفتگی اندکی داشته باشید یا اینکه شدت گرفتگی‌ها در حدی باشد که نیاز به درمان دارویی باشد. در برخی بیماران نیز تنگی‌ها ممکن است در حدی شدت داشته باشند که نیاز به انجام آنژیوپلاستی باشد که بر اساس صلاح دید پزشک شما در همان جلسه یا روز دیگری می‌تواند انجام شود.

پس از پایان آنژیوگرافی در قدم اول باید کاتتر وارد شده به بدن شما خارج شود. چون خروج این کاتتر با خونریزی همراهی دارد بر اساس روش انجام آنژیوگرافی از دو راه برای کنترل این خونریزی استفاده می‌شود:

– اگر این عمل بر روی شما از راه پا (فمورال) انجام شده باشد کیسه‌ی شنی بر روی آن ناحیه قرار داده می‌شود و این کیسه بین ۴ تا ۶ ساعت روی پای شما خواهد بود.

– اگر آنژیوگرافی از راه دست (رادیال) انجام شده باشد دستبندی پلاستیکی که با هوا پر می‌شود به دور دست شما بسته خواهد شد. معمولا این دستبند بعد از یک تا دو ساعت باز می‌شود.

در مورد اینکه چه زمانی می‌توانید از تخت پایین آمده و راه بروید پزشک شما بر اساس جواب آنژیوگرافی شما تصمیم خواهد گرفت. هم چنین در مورد شروع مصرف دارو‌ها پس از این عمل نیز با پزشک خود مشورت کنید و از مصرف بدون اطلاع پزشک خودداری کنید.

پس از انجام این روش زمان ترخیص شما بر اساس نتیجه‌ی آن مشخص خواهد شد. در مواردی همان روز و در موارد دیگری فردای آن روز شما پس از ویزیت پزشک از بیمارستان ترخیص خواهید شد. زمان ویزیت بعدی شما در زمان ترخیص به شما اطلاع داده خواهد شد. سعی کنید تا ۲۴ ساعت پس از ترخیص مایعات زیادی مصرف کنید.

محل آنژیوگرافی شما ممکن است حتی تا چند روز مقداری دردناک باشد و کبود شده باشد که در اکثر مواقع بدون مشکل خاصی خود به خود برطرف می‌شود. هم چنین شما می‌توانید فردای روز آنژیوگرافی پانسمان روی آن را بردارید و استحمام کنید.