ادامه جدال همسایه‌ها/ چرا میانجیگری بین عربستان و ایران شکست خواهد خورد؟
رویداد۲۴ سارا ریاضی: سطح تنش‌ها میان ایران و عربستان، تلاش‌های بین المللی برای میانجیگری میان دو کشور را در سال ۲۰۱۹ بعد از حمله به نفتکش‌ها در خلیج فارس تسریع کرد.
در حالی همه نگاه‌ها به تحرکات بعدی و احتمال بروز یک جنگ جدید منطقه ایست، تهران و ریاض تلاش‌های دیگر کشور‌ها که با حسن نیت در پی از سر گیری مذاکرات هستند را مورد استقبال قرار داده‌اند. گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه احتمالا اختلافات به زودی برطرف شده و جلوی جنگ گرفته خواهد شد، تشدید شده است.
لازم به ذکر است که نه عربستان سعودی و نه ایران مشتاق از سر گیری مذاکرات نیستند. دو طرف هرگز با هم به طور مستقیم نجنگیده اند و اگر این اتفاق بیافتد جنگی بسیار پر هزینه و مخرب برای هر دو سو خواهد بود. از این گذشته ریاض و تهران حوزه‌های نفوذی در کشور‌های جنگ زده عراق، سوریه و یمن دارند.
بنفشه کینوش در نشریه آتلانتیک کانسیل نوشته حمله به تاسسیات نفتی عربستان در ماه سپتامبر زنگ خطر برای بروز یک درگیری مستقیم بین ایران و عربستان را به صدا درآورد و به نظر می‌رسد اگر حل اختلاف بین دو کشور صورت نگیرد آتش تهدید‌های امنیتی شعله‌ور خواهد شد.
بیشتر بخوانید: جنگ ایران و عربستان چه ابعادی خواهد داشت؟/ مقایسه توان نظامی دو رقیب +جدول
به گزارش رویداد۲۴ حمله به تاسسیات نفتی عربستان تاکنون همه اقدامات بین المللی برای میانجیگری بین دو کشور با شکست مواجه شده است. میانجی‌ها خودشان بازیگران مستقلی نیستند. آمریکا برای مثال ممکن است در این سال‌ها از نشست‌های دو طرفه بین تهران و ریاض حمایت کرده باشد، اما آمریکا یا هر سازمانی که حمایت‌های مالی آمریکا را داشته باشد نمی‌تواند یک ناظر بی طرف برای روابط ایران و عربستان باشد.
تحریکات تهران در خلیج فارس در سال ۲۰۱۹ نشان داد ایران در پی افزایش فشار‌ها به عربستان سعودی است، اما نه به قیمت از دست رفتن همه معاملات با این کشور.
اگر آرامش در منطقه حاکم شود ایران نیازمند یک راه میانبر برای رابطه با دولت ترامپ است. ازآنجایی که آمریکا و ایران با هم کنار نمی‌آیند، واشنگتن از متحدانش نظیر ژاپن و پاکستان برای کمک به میانجی گری بین تهران و ریاض حمایت می‌کند.
حسن روحانی تلاش‌های زیادی کرده تا امید به موفقیت این میانجی‌گری‌ها را بیشتر کند. روحانی در ماه دسامبر به ژاپن سفر کرده و عمران خان نخست وزیر پاکستان در ماه اکتبر سفر‌هایی به تهران و ریاض داشته تا مذاکره بین دو کشور را بعد از سفرش به آمریکا در ماه جولای تسهیل کند.
عمران خان خواستار بهبود روابط بین هر سه کشور برای تقویت روابط تجاری و اقتصادی و تحکیم پایگاه قدرت خود در اسلام آباد است. کینوش در آتلانتیک درباره میانجیگری پاکستان نوشته تهران هرگز با اسلام آباد رابطه نزدیکی نداشته و بین دو طرف اعتمادی وجود نداشته چرا که اسلام آباد منافع مشترک زیادی با آمریکا و روابط جدی‌ای با عربستان سعودی دارد. با این فرضیه میانجیگری خان به هیچ نتیجه‌ای نرسیده است.
افزایش تنش‌های منطقه‌ای در واقع به این معنی است که تلاش‌های پاکستان برای کاهش تنش بین دو کشور تنها به محدود کردن این تنش‌ها منجر شده تا میانجیگری بین آنها.
بعد از ترور سردار قاسم سلیمانی در سوم ژانویه، شاه محمود قریشی وزیر خارجه پیشین پاکستان به تهران سفر کرد تا پیامی را برای تهران مخابره کند و بگوید کشورش نمی‌خواهد درگیر آتش منطقه شود. بعد از این سفر، قریشی به عربستان و آمریکا سفر کرد تا طرح میانجی گری خود را برای کاهش تنش‌های منطقه‌ای کامل کند و به واشنگتن و ریاض اطمینان دهد که تهران نیز خواهان افزایش تنش‌ها نیست.
منافع آمریکا ممکن است نقش منطقه‌ای ایران و عربستان را دچار چالش کند. میانجی گری میان ایران و عربستان باید به معنای تغییر موازنه قدرت در مسیری باشد که هر دو کشور از آن استقبال کنند. اگر ریاض و تهران با منافع غالب آمریکا در مناطق درگیر جنگ در منطقه شوند، گزینه‌های اندکی برای آنها جهت حل منازعات دو جانبه و رسیدن به ثبات در منطقه وجود خواهد داشت.
هرگونه میانجیگری در این کانتکس بی معنی است به ویژه میانجی‌گری‌هایی که آمریکا یا سازمان‌های مرتبط با آمریکا یا متحدان سرسخت او این مسئولیت را بر عهده گرفته باشند.
کریستین کوتز اولریچسن در الجزیره نوشته چشم‌انداز توازن بیشتر به عنوان نتیجه قطعی بین المللی شدن خلیج فارس می‌تواند مشوق خوبی برای بازیگران منطقه برای حرکت به سمت از بین بردن بازی‌های با حاصل جمع صفر در امور منطقه‌ای باشد. از همه این‌ها مهمتر، تمایل عربستان و امارات برای تعامل با دشمنانشان می‌تواند به سلطان هیثم و دیگران این فضا را بدهد که بر روی میانجیگری در سال‌های پیش رو تمرکز بیشتری داشته باشند.
