آینده روابط ایران و امارات در دوره محمد بن زاید چگونه خواهد بود؟

رویداد۲۴ روز جمعه شیخ خلیفه بن زاید رئیس دولت امارات به دلیل بیماری، درگذشت. یک روز بعد از فوت او، در نشستی در کاخ المشرف ابوظبی رسما «محمد بن زاید آل نهیان» برادر ناتنی خلیفه بن زاید و ولیعهد ابوظبی به عنوان رئیس جدید این کشور انتخاب شد. با این تغییر و تحولات یک سوال مهم ایجاد شده است و آن اینکه روابط ایران و امارات در دوران جدید، به چه سمت و سویی می‌رود. هانی زاه کارشناس خاورمیانه به این سوال پاسخ داده است. او به رویداد۲۴ می‌گوید: چون سیاستگذاری در امارات جمعی است و مبتنی بر فرد نیست و توسط یک مجموعه به رئیس دولت گفته می‌شود، بعید است روابط دستخوش تغییرات زیادی شود بنابراین نمی‌توان منتظر تغییر بود و در عین حال می‌توان به بهبود آن هم امیدوار بود. 

هانی‌زاده می‌گوید: تجربه ثابت کرده است که شیخ محمد بن زاید، شخصیت معتدلی است و در طول چند دهه گذشته پست‌های کلیدی در دولت امارات متحده عربی داشته است. او سیاست خارجی و داخلی را به خوبی می‌شناسد و در کنار پدر خود شیخ زاید آل نهیان، فعالیت داشته و سال‌ها تلاش کرد روابط خود را با ایران حفظ کند. اما به طور کلی به نظر می‌رسد سیاست جدید امارات با رئیس جدید، نسبت به ایران چندان تغییری نداشته باشد و اگر هم بنا به تغییر باشد، یک تغییر مثبت و متعادل خواهد بود. چرا که اکنون امارات به این نتیجه رسیده است که سیاست تهاجمی نسبت به ایران جوابگو نیست و باید شیوه‌های ملایم‌تری را اتخاذ کرد.

این کارشناس می‌گوید: شیخ محمد در گذشته اظهارات مثبتی نسبت به ایران داشته است، لذا رویکرد جدید، یک رویکرد مثبتی نسبت به ایران خواهد بود. ایران نیز در طول ۴ دهه گذشته همواره دست دوستی به سمت کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس دراز کرده است و همواره خواهان روابط محکم و دوسویه است.

او می‌گوید: به نفع ایران است که تنش‌ها میان کشور‌های دو طرف خلیج فارس، کاهش پیدا کند. در میان این کشورها، عربستان تاثیر بسیار زیادی در جهت‌دهی سیاست‌های شورای همکاری خلیج فارس دارد. در واقع بعد از عربستان، این قطر است که در تقابل با عربستان است. قطر همواره سیاست معتدل و تعریف‌شده‌ای نسبت به ایران داشته است، اما عربستان همیشه تلاش کرده به نیابت از آمریکا، سیاست تهاجمی در قبال ایران داشته باشد. اما با توجه به مذاکراتی که اخیرا میان ایران و عربستان در بغداد صورت گرفته و خروجی‌های قابل قبولی داشته، به نظر می‌رسد در آینده عربستان مجبور خواهد شد سیاست‌های معتدل‌تری نسبت به ایران اتخاذ کند، مخصوصا الان که عربستان با تیم جو بایدن مناسبات خوبی ندارد. از همین رو به نظر می‌رسد که یکسری تغییرات راهبردی در سیاست‌های ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس شاهد باشیم.

بیشتر بخوانید: مقایسه توان نظامی ایران و امارات است؟ +جدول

این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه می‌دهد: امارات یکی از هم‌پیمانان آمریکا است، اما اخیرا اختلاف‌نظر‌هایی هم میان این دو کشور ایجاد شده است. شما می‌دانید که امارات در دوره ترامپ قرارداد ۸۰ میلیارد دلاری برای خرید هواپیمای اف ۳۵ امضا کرده که قرار بود در اختیار امارات قرار بگیرد، اما تیم جو بایدن، این قرار داد را لغو کرده و همین موضوع اختلافاتی را میان آن‌ها ایجاد کرده است. البته این مسائل به نفع ایران است و احتمالا باعث متمایل شدن امارات به سمت ایران خواهد شد و تحت فشار‌های آمریکا قرار نخواهد گرفت.

هانی‌زاده با بیان اینکه دولت سیزدهم به برقراری ارتباط و همکاری با کشور‌های حوزه خلیج فارس تمایل دارد، تصریح کرد: برای ایران بسیار مهم است که کشور‌های عربی خلیج فارس به سمت اسرائیل متمایل نشوند. اکنون امارات و بحرین سازش و ارتباط‌هایی با اسرائیل برقرار کرده‌اند و اگر ایران به امارات و بحرین نزدیک شود، طبیعتا نفوذ اسرائیل در کشور‌های جنوب خلیج فارس کمتر می‌شود.

او می‌گوید: ایران در شرایط جدید و با حضور رئیس جدید امارات، باید تلاش کند با برقراری روابط خوب، جلوی نفوذ اسرائیل را بگیرد. در یک دهه گذشته روابط ایران و امارات تحت تاثیر لابی صهیونیستی بوده و روابط مثتبی نداشتیم. اکنون با توجه به اتفاقات رخ داده مانند حضور رئیس جدید امارات و از سوی دیگر درگیری امنیتی که اسرائیل در داخل دچار آن شده است، به نظر می‌رسد که امارات در ماه‌های آتی سیاست بهتری نسبت به ایران اتخاذ می‌کند و به سمت ایجاد روابط متوازن حرکت می‌کند. به ویژه اینکه سفر اخیر شیح تمیم بن‌حمد آل‌ثانی امیر قطر به تهران، می‌تواند در بهبود روابط ایران و کشور‌های عربی موثر باشد، چرا که قطر می‌تواند حلقه اتصال ایران و مجموعه شورای همکاری خلیج فارس باشد.