شیرین عبادی کیست؟

رویداد۲۴  نازیلا معروفیان: نخستین قاضی زن در ایران و تنها ایرانی‌ است که جایزه صلح نوبل را از آن خود کرده است. شیرین عبادی زمانی طرفدار انقلاب بود و حالا به یکی از اصلی‌ترین مخالفان جمهوری اسلامی تبدیل شده است.

زندگینامه شیرین عبادی

شیرین عبادی ۳۰ خردادماه ۱۳۲۶ در روستای قایش از توابع شهرستان رزن استان همدان به دنیا آمد. یکی از دلایل علاقمندی عبادی به رشته حقوق، پدرش محمدعلی عبادی از استادان حقوق تجارت بود.

گفته شده قرار بوده محمدعلی عبادی در یک دوره به عنوان معاون وزیر کشاورزی انتخاب شود اما پس از کودتای ۲۸ مرداد از شغل سابقش یعنی ریاست اداره ثبت شهر همدان برکنار شد.

یکسال پس از تولد شیرین، خانواده عبادی تصمیم گرفتند به تهران مهاجرت کنند. عبادی دوران دبیرستانش را در مدارس «انوشیروان دادگر» و «رضاشاه» که از مدارس به‌نام آن دوره بود، گذراند.

عبادی سال ۱۳۴۴ وارد دانشگاه حقوق شد و چهار سال بعد در دادگستری رسما «قاضی» شد و عنوان اولین قاضی زن ایران را به خود اختصاص داد.

شیرین عبادی همزمان با قضاوت، در دانشگاه تهران فوق لیسانس حقوق خصوصی را اخذ کرد و توانست در سال ۱۳۵۴ ریاست شعبه ۲۴ دادگاه را به‌دست آورد که البته یکماه پس از انقلاب از ریاست دادگاه بر کنار شد.

شیرین عبادی در همان سال‌های آغاز فعالیتش در دادگاه با جواد توسلیان آشنا شد و با او ازدواج کرد. حاصل این ازدواج دو دختر به نام‌های نگار و نرگس بود. شیرین عبادی پس از مدتی از همسرش جدا شد.

اتهامات جواد توسلیان علیه شیرین عبادی

زمانی که در برنامه  ۲۰:۳۰ تلویزیون ایران فیلمی درباره شیرین عبادی پخش شد، جواد توسلیان همسرش توسط شیرین عبادی صحبت کرد و گفت پیشرفت‌های عبادی به خاطر حمایت‌های اشرف پهلوی بوده است.

توسلیان در این برنامه گفته «علت دادن جایزه صلح نوبل به شیرین ایجاد کردن نوعی مصونیت جانی برای او در مقابل جمهوری اسلامی و از طرفی مخارج فعالیت‌های سیاسی که رقمی نزدیک به میلیون دلار بود، پرداخت شود تا بیشتر علیه جمهوری اسلامی فعالیت کند.»

توسلیان در همان برنامه گفته «شیرین عبادی نقش پررنگی در شعله‌ور کردن اعتراضات پس از انتخابات ۸۸ موسوم به جنبش سبز داشته است. دقیقا دو روز پس از انتخابات همسر من به مسافرت رفتند و دیگر هیچوقت به کشور بازنگشتند. بعدها مشخص شد که او وظیفه شعله‌ورتر کردن اغتشاشات را بر عهده داشت! بنده از همینجا اعلام می‌کنم که می‌خواهم راهم را از او جدا کنم.»

خود شیرین عبادی درباره این سخنان چنین گفته است: «من برای سخنرانی در یک کنفرانس که درباره اعتراضات به نتایج انتخابات سال ۸۸ به اسپانیا سفر کردم. پس از بازداشت تعداد بسیاری از همکارانم تصمیم گرفتم که مدتی در اسپانیا بمانم و بعد به ایران بازگردم. جمهوری اسلامی دو تن از همکارانم را برای بازجویی احضار کرد. آنها به من پیغام دادند که اگر ساکت بمانم کاری با من نخواهند داشت و حتی به من اجازه خواهند داد که دفتر کانون را باز کنم اما با پاسخ منفی من مواجهه شدند.» شیرین عبادی مدعی است که حرف‌های جواد متوسلیان به خاطر فشار امنیتی و پرونده‌سازی برای او بوده است.

مقاله شیرین عبادی درباره دیه زنان

پس از انقلاب و با تصویب قانون مجازات اسلامی، دیه زن نصف مرد تعیین شد. با تصویب این قانون، عبادی مقاله‌ای در اعتراض به آن منتشر کرد. مرضیه وحید دستجردی در واکنش به مقاله انتقادی عبادی در مجلس خطاب به مسئولان نوشت: «این زن را ساکت کنید.»

شیرین عبادی گفته پس از انتشار این مقاله به مدت هشت سال پروانه وکالتش لغو شد اما در نهایت در سال ۱۳۶۹ توانسته دوباره مشغول به وکالت شود.

پرونده‌های جنجالی وکالت شیرین عبادی

عبادی پس از عضویت دوباره‌اش در کانون وکالت، پرونده بسیاری از فعالان سیاسی به ویژه زنان و کودکان را بر عهده گرفت. یکی از پرونده‌های جنجالی او مربوط به پرونده تجاوز گروهی به دختری ۱۱ ساله به نام لیلا فتحی است. پرونده‌ای که به گفته خود عبادی، یکی از متجاوزگران از زندان فرار می‌کند.

به گزارش رویداد۲۴ عبادی مدعی است این فرد با یکی از مقامات ارتباط داشته و به همین دلیل از حکم نجات پیدا می‌کند. نکته عجیب این ادعا آنجا بود که این فرد دستگیر و محکوم به قصاص شد و با ماجرا آنچه عبادی گفته، تفاوت دارد.

دو سال بعد یعنی سال ۱۳۷۶ شیرین عبادی پرونده آرین گلشنی، دختر بچه ۹ ساله تهرانی که به دلیل شکنجه توسط پدر، نامادری و برادر ناتنی‌اش جان خود را از دست داد. خانم عبادی در آن زمان پرونده شکایت مادر آرین را قبول کرد. پرونده‌ای که روند رسیدگی به آن تا سال ۱۳۷۹ ادامه داشت که به سبب همین اتفاق سه سال پس از این اتفاق یعنی سال ۱۳۸۱ قانونی در جهت حمایت از حقوق کودکان تصویب و کودک‌آزاری جرم محسوب شد.

تعلیق دوباره پرونده وکالت عبادی

شیرین عبادی پس از حادثه کوی دانشگاه در ۱۸ تیرماه ۱۳۷۸ پرونده عزت ابراهیم‌نژاد از جان‌باختگان حادثه را بر عهده گرفت. خودش می‌گوید: «تمام تلاش خود را می‌کردم تا سر نخی به‌دست آورده و بتوانم عاملین و آمرین آن حمله شبانه را معرفی و به پای میز محاکمه بکشانیم. در جریان این تلاش بودم که جوانی به نام امیرفرشاد ابراهیمی به دفتر من مراجعه و عنوان کرد اطلاعات ذی‌قیمتی از عاملین و آمرین داشت.» پروانه وکالت شیرین عبادی در ماجرای این پرونده به خاطر انتشار فایل صوتی به برخی افراد و نهادها لغو شد.

پرونده وکالت زهرا کاظمی

یکی از جنجالی‌ترین پرونده‌های وکالت شیرین عبادی پرونده زهرا کاظمی خبرنگار دو تابعیتی بود که مقابل زندان اوین به دلیل عکسبرداری از تجمع خانواده دانشجویان بازداشت شده بود.

شیرین عبادی و دریافت جایزه صلح نوبل

شیرین عبادی آذرماه ۱۳۸۲ برنده جایزه صلح نوبل شد. کمیته جایزه نوبل این جایزه را به دلیل فعالیت‌های حقوق بشری شیرین عبادی به او اعطا کرد. محمد خانمی رئیس جمهور وقت در واکنش به دادن جایزه صلح نوبل به خانم عبادی گفت که «برندگان جایزه علمی نوبل برجسته هستند اما جایزه صلح نوبل، سیاسی‌ترین جایزه نوبل است. امیدوارم خانم عبادی که از یک خانواده مذهبی هستند منافع جهان اسلام را مورد توجه قرار دهد.»

بیشتر بخوانید: رضا پهلوی کیست؟ مردی در رویای پادشاهی!

شیرین عبادی در سال ۱۴۰۱

با پررنگ‌شدن جنبش زن زندگی آزادی و تداوم اعتراضات در ایران، گروه‌های و افراد مخالف جمهوری اسلامی در خارج از ایران فعالیت خود را بیش از پیش افزایش دادند. شیرین عبادی یکی از همین افراد بود که همراه با گلشیفته فراهانی، نازنین بنیادی، عبدالله مهتدی، رضا پهلوی و حامد اسماعیلیون به عنوان اپوزیسیون ایران ائتلاف کردند.

آنها در جریان نشست‌های مختلفی که داشتند، منشور همبستگی به عنوان منشور اپوزیسیون تهیه کردند که البته جزییات منشور نشان می‌داد انها هیچ اطلاعی از وضعیت داخلی ایران ندارند.