فستیوال کوچه بوشهر چیست؟|جادوی موسیقی فولک جنوبی در دل بافت قدیمی شهر
رویداد۲۴ | فستیوال کوچه بوشهر، یک رویداد فرهنگی با محوریت موسیقی است که معمولاً پنجم تا دهم اردیبهشت ماه هر ساله برگزار می‌شود و گردشگران زیادی از سراسر ایران به بوشهر سفر می‌کنند تا در این رویداد فرهنگی شرکت کنند. این فستیوال که در کوچه‌های بافت قدیمی بوشهر برگزار می‌شود نماد فرهنگ و هنر مردم بومی جنوب کشور است که ارزش فرهنگی زیادی دارد و این سال‌ها تبدیل به نماد فرهنگی ایران شده است. با این رویداد که شامل اجرا‌های خیبانی و آیین‌های محلی مردمی بوشهر است، برنامه‌های متنوعی را شامل می‌شود. فضای عمومی کوچه‌های بوشهر در این روزها سرزنده است و همواره جمعیت زیادی برای شرکت در این رویداد زیبای فرهنگی حاضر می‌شوند. از متن بنر فستیوال:
«غروبای گَنج و کنارِی تو بوشهر
می‌نشینیم نَخِ او
به یه آواز دور دستی گوش می‌دیم
بعد تو تاریکی با یکی که درست معلوم نی‌کیَن
رازترین قصه زندگی‌مون در میون می‌ذاریم
بعد می‌پریم تو اُو وُ سحرگاه
برمی‌گردیم تو تنِ زندگی.»
و جمله‌ای از بندری‌ش آیطوری:
غـم از دل بـه در کـردن، مدل‌ها دارن، بندری‌ش ایطوری‌ن. بیا.»
صدای موسیقی زنده و نسیم خنگ بهاری این روز‌های جنوب، صحنه‌های جمعی جشن و شادی و سزندگی کوچه شهر که با سنت‌های جنوبی ایران زمین درآمیخته است، این رویداد را تبدیل به یکی از اصیل‌ترین نماد‌های ایران ما تبدیل کرده است.
ماجرای لغو فستیوال کوچه ۱۴۰۴
معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چندی پیش از برگزاری فستیوال کوچه خبر از لغو فستیوال «کوچه» در بوشهر داد. خبرگزاری فارس ضمن تایید این خبر نوشت که علت لغو این فستیوال، «بی‌حجابی، اختلاط و رقص» بوده است. با اینحال کیوان مهرگان مستندساز ساعاتی پیش خبر داد که مجوز این فستیوال با تلاش معاونت هنری و به دستور رئیس جمهور صادر شد و قرار است چهارمین فستیوال موسیقی «کوچه» بوشهر پنجم اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ مطابق سال‌های قبل برگزار شود.
بیشتر بخوانید: از ضعف مدیران دولتی تا انباشت نارضایتی | وزارت ارشاد به داد این وضعیت ملوک الطوایفی در استان‌ها برسد
مکان‌های برگزاری فستیوال کوچه در بوشهر
در روز‌های برگزاری جشنواره کوچه، خیابان‌ها و کوچه‌های قدیمی بوشهر به صحنه‌هایی پرشور از هنر و زندگی تبدیل می‌شوند. هر گوشه از شهر میزبان اجرایی تازه است؛ از موسیقی زنده گرفته تا نمایش‌های خیابانی و آیین‌های بومی که جان تازه‌ای به فضای شهر می‌دهند.
کافه حاج رئیس، در قلب خیابان کلیسا، یکی از نقاط پررنگ این رویداد است؛ مکانی قدیمی با حال‌وهوای خاص که در ایام فستیوال به پاتوقی برای هنرمندان، نوازندگان و دوستداران موسیقی تبدیل می‌شود. این کافه نه‌فقط به‌عنوان یک مکان فرهنگی، بلکه به‌مثابه پلی میان گذشته و حال موسیقی فولک جنوبی است.
محله دهدشتی با خانه‌های تاریخی‌اش و معماری سنتی‌ای که هنوز پابرجاست، یکی از مهم‌ترین فضا‌های این جشنواره است. در کنار آن، محله‌هایی مثل شنبدی، کوی بهبهانی و سبزآباد با کوچه‌های باریک و بافت بومی، بستر ایده‌آلی برای ارتباط بی‌واسطه هنرمندان با مخاطبان فراهم کرده‌اند.
آنچه فستیوال کوچه را منحصر‌به‌فرد می‌کند، نه فقط برنامه‌های هنری آن، بلکه جغرافیایی است که این اتفاقات در دل آن رخ می‌دهد؛ بافت تاریخی بوشهر با دیوار‌های کاهگلی، در‌های رنگی چوبی و بادگیر‌هایی که هنوز نفس می‌کشند، همه و همه تبدیل به یک گالری زنده در دل شهر شده‌اند.
فستیوال کوچه شامل چه برنامه‌هایی است؟
فستیوال کوچه بوشهر شامل برنامه‌های متنوعی است که مخاطبان زیادی را به خود جلب می‌کند؛ اگرچه محوریت این برنامه موسیقی جنوبی همراه با ساز‌های رایج مردم جنوب کشور و نوا‌های زیبایی که فقط در این موسیقی دل انگیز یافت می‌شود، است.
در این فستیوال، موسیقی نقش پررنگی دارد. گروه‌هایی از نقاط مختلف ایران با سبک‌ها و صدا‌های متفاوت گرد هم می‌آیند تا در فضای باز و بدون محدودیت، صدای ساز و آواز خود را با مردم سهیم شوند. آواز‌های محلی جنوب در کوچه‌ها و میدان‌ها طنین‌انداز می‌شوند. این اجرا‌ها معمولاً با حضور پرشور مخاطبانی همراه است.
علاوه بر موسیقی، هنر‌های خیابانی بخش مهم دیگری از فستیوال را تشکیل می‌دهند. نمایش‌های زنده، تئاتر‌های خیابانی و اجرا‌های تعاملی، حس زنده بودن و پویایی را به شهر می‌آورند. بازیگران و اجراکنندگان در دل جمعیت حرکت می‌کنند، گاهی مخاطب را وارد نمایش می‌کنند و گاهی صحنه‌ای خلق می‌کنند که همگان به تماشا می‌ایستند.
در کنار اینها، کارگاه‌های هنری نیز در طول فستیوال برگزار می‌شود. این کارگاه‌ها از آموزش سفال و نقاشی دیواری گرفته تا ساخت صنایع‌دستی و آشنایی با شیوه‌های سنتی هنر در بوشهر را شامل می‌شوند. هدف از این بخش، نه‌فقط آموزش، بلکه احیای هنر‌های در حال فراموشی و ارتباط بیشتر مردم با ریشه‌های فرهنگی است.
تجربه حضور در فستیوال بدون طعم غذا‌های محلی بوشهر کامل نمی‌شود. در طول این روزها، در گوشه‌وکنار محله‌ها، غذا‌هایی مانند قلیه‌ماهی، تموشی، و نان‌های سنتی عرضه می‌شود که نه‌فقط روح آدم را هم گرم می‌کند بلکه یکی از جذاب‌ترین نمونه‌های گردشگری غذا در ایران است. این طعم‌ها، در کنار صدا و رنگ، تجربه‌ای عالی از فرهنگ جنوبی ایران به وجود می‌آورند که به‌سختی از یاد می‌رود.
چگونه در فستیوال کوچه بوشهر شرکت کنیم؟
حضور در فستیوال کوچه بوشهر نیاز به تهی بلیت دارد. شما میتوانید این بلیط را از طریق صفحات اجتماعی و رسمی فستیوال بوشهر تهیه کنید. همچنین آزانس‌های مسافرتی نیز این بلیت‌ها را همراه با تور بوشهر، در اختیار مردم می‌گذارند. برخی از این تور‌ها محل اقامت و حمل و نقل را هم هماهنگ می‌کنند.
اگر بدون تور به این فستیوال‌ها می‌روید، میتوانید در اقامتگاه بومگردی منطقه هتل‌ها و مهمان پذیر‌ها از قبل اقامتگاه رزرو کنید. این اقامتگاه‌ها را از قبل میتوانید از سایت‌های آنلاین گردشگری رزرو کنید. در این ایام برخی از خانه‌های محلی نیز فضایی را برای اجاره کوتاه مدت به مخاطبان عرضه می‌کنند.
سعی کنید از قبل برنامه ریزی داشته باشید و عینک آفتابی و کرم ضدآفتاب همراه خود ببرید. برای شب‌ها که سرد می‌شود میتوانید لباس گرم همراه خود ببرید. سعی کنید زودتر از زمان تعیین شده به محل اجرا‌ها برسید تا جای بهتری برای مشاهده برنامه داشته باشید. از شب گردی و کافه گردی و رستوران گردی در بوشهر غافل نشوید. این شهر زیبا جاذبه‌های گردشگری زیادی دارد که میتوانید از قبل برنامه گردش خود را هم بچینید.
