سعید روستایی در مسیر موفقیت | آیا زن و بچه میتواند موفقیت فرهادی در جشنواره کن را تکرار کند؟
رویداد ۲۴| مازیار وکیلی: سعید روستایی زن و بچه را بعد از حوادث عجیب و غریبی که برای فیلم برادران لیلا پیش آمد ساخت. برادران لیلا سعید روستایی را تا مرز محکومیت قضایی هم پیش برد و فضا را چنان برای این کارگردان جوان سینمای ایران تنگ کرد که کمتر کسی فکر میکرد روستایی بتواند مجدداً در سینمای ایران فیلم بسازد.
اما با تغییر دولت و گشایشهایی که صورت گرفت روستایی توانست آماده ساخت فیلم بعدی خود شود. فیلمی که همه منتقدان و تماشاگران سینمای ایران منتظر آن بودند تا ببینند این کارگردان جوان و آینده دار این بار چه کرده است. زن و بچه البته از همان ابتدای مراحل ساخت دچار حواشی زیادی شد. گروهی از تماشاگران سینمای ایران که بعد از حوادث سال ۱۴۰۱ کاملاً از سینمای ایران قطع اُمید کرده بودند به روستایی معترض شدند که چرا فیلمی با مجوز وزارت ارشاد ساخته و سعی دارد تصویری هماهنگ با آن چه مدنظر حاکمیت است را پیش چشم جهانیان به نمایش بگذارد.
این فشارها به قدری گسترده شد که روستایی را وادار کرد تا ضمن نوشتن مقالهای به این نکته اشاره کند حجاب انتخاب او نیست، اما یک واقعیت جامعه ایران است که نمیتوان به سادگی از کنار آن گذشت. با تمام حواشی که برای فیلم به وجود آمد فیلم سرانجام آماده نمایش شد و در جشنواره کن ۲۰۲۵ به نمایش درآمد. تا به این لحظه منتقدان نظرات ضد و نقیضی درباره فیلم داشتهاند و شانس پریناز ایزدیار را برای کسب جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره کن بالا دانستهاند.
داستان زن و بچه درباره یک پرستار بیوه ۴۰ ساله بنام مهناز است که با پسر یاغیاش که به تازگی از مدرسه اخراج شده دائماً درگیر است. در طول مراسم نامزدی مهناز و حمید تنشهای خانوادگی به اوج میرسد و حادثه تراژیکی رخ میدهد. با حادثه تراژیکی که رخ میدهد مهناز با یک فقدان بزرگ دست و پنجه نرم میکند. او علاوه بر تجربه این احساس باید تلاش کند در مسیر عدالت قدم بردارد.
مراحل پیش تولید و فیلمبرداری زن و بچه
در تاریخ ۷ شهریور سال ۱۴۰۳ اعلام شد روستایی قرار است چهارمین فیلم خود یعنی زن و بچه را بسازد. در ابتدا اعلام شد که پریناز ایزدیار و لیلا حاتمی دو بازیگر اصلی آخرین فیلم سعید روستایی هستند. این خبر خیلی زود تکذیب شد. در ۱۱ شهریور سال ۱۴۰۳ سعید روستایی در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرد که فیلمنامه زن و بچه مراحل پایانی نگارش را طی میکند. چند روز بعد سید جمال ساداتیان درخواست اخذ پروانه ساخت را در سازمان سینمایی ثبت کرد و سرانجام در تاریخ ۴ آذر ۱۴۰۳ پروانه ساخت فیلم توسط سازمان سینمایی صادر شد. پیش بینیها حاکی از این بود که زن و بچه یک درام اجتماعی متفاوت است و با فیلمهای پیشین سعید روستایی تفاوت اساسی دارد.
فیلمبرداری زن و بچه در دی ماه سال ۱۴۰۳ آغاز شد و اعلام شد پریناز ایزدیار، پیمان معادی، فرشته صدرعرفایی، حسن پورشیرازی و سها نیاستی از بازیگران این فیلم هستند. هالیوود ریپورتر در مقالهای از ۶۰ کارگردانی که احتمال حضور آنها در جشنواره کن ۲۰۲۵ وجود دارد نام برد و سعید روستایی را هم یکی از شانسهای اصلی حضور در این جشنواره دانست. سعید روستایی در تاریخ ۳۰ اسفند ۱۴۰۳ با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود پایان فیلمبرداری این فیلم را اعلام کرد.
حضور در جشنواره کن ۲۰۲۵
در فروردین سال ۱۴۰۴ اعلام شد که مراحل پس از تولید زن و بچه به صورت فشرده در حال انجام است و قرار است تا فیلم به جشنواره کن ۲۰۲۵ برسد. در همین ایام بود که تیری فرمو دبیر جشنواره فیلم کن اعلام کرد یک هفته تا زمان اعلام فیلمهای بخش مسابقه جشنواره فیلم کن زمان باقی است. زمانی که لیست اولیه فیلمهای بخش مسابقه جشنواره فیلم کن اعلام شد نام زن و بچه در این لیست به چشم نمیخورد، اما بعد از این که نسخه کامل فیلم در تاریخ ۲۲ فروردین ۱۴۰۴ تحویل جشنواره کن شد، دست اندرکاران برگزاری این جشنواره نام روستایی را به لیست فیلمهای بخش مسابقه جشنواره کن اضافه کردند. فیلم زن و بچه در تاریخ ۲۲ مه سال ۲۰۲۵ در جشنواره کن به نمایش درآمد و پس از اتمام نمایش با تشویق ده دقیقهای تماشاگران رو به رو شد. شرکت فرانسوی گود فِلَس مسئولیت پخش جهانی فیلم را بر عهده دارد.
نظر منتقدان درباره فیلم زن و بچه سعید روستایی
پیتر دبروژ از ورایتی فیلم را اثری ناامیدکننده میداند که با وجود نیت خیر کارگردان در به تصویر کشیدن مبارزه یک زن علیه مردسالاری، به دلیل شخصیتپردازی غیرمنطقی و فقدان ارتباط فرهنگی با مخاطب جهانی، از تأثیرگذاری لازم برخوردار نیست. پیتر بردشاو از گاردین سه ستاره از پنج ستاره داد و در نقدش به سبک روایی ساده، اجرای خوب معادی و اجرای پرشور ایزدیار و تمرکز بر نابرابریهای جنسیتی، اشاره کرد، اما برخی جنبههای داستان، مانند گنگ ماندن برخی رویدادها را گیجکننده یافت. دیمون وایز از ددلاین فیلم را مطالعه شخصیتی و در عین حال نقدی به ساختار مردسالار ایران و نظام قضایی تبعیضآمیز آن میداند و اجرای بازیگران اصلی و سبک بصری روستایی را تحسین کرد. چیس هاچینسون از درپ به وجود برخی ضعفها در ساختار و شدت غمانگیز بودن بیش از حد اشاره کرد، اما افزود که اجرای ایزدیار و توانایی روستایی در خلق فضا فیلم را نجات میدهد.
سوفی مانکس کافمن در ایندیوایر هم نمرۀ B+ داد و مینویسد که برخی مشکلات ساختاری، به ویژه انباشت مصیبتها، فیلم را در مرز تبدیل شدن به سریال آبکی قرار میدهد، اما بازی قدرتمند ایزدیار و کارگردانی روستایی مانع از آن میشوند او ضمن تحسین بازی ایزدیار وی را یکی از شانسهای اصلی جایزه بازیگر زن کن دانست.
اگر بنا باشد نظر منتقدان را برای موفقیت فیلم روستایی در جشنواره فیلم کن ملاک قرار دهیم به نظر میرسد فیلم برخلاف برادارن لیلا شانس کسب جایزه در یکی از بخشهای اصلی (به احتمال زیاد بهترین بازیگر زن) را دارد. بازی پریناز ایزدیار مورد ستایش یک پارچه منتقدان جشنواره کن قرار گرفته است و از همین الان میتوان او را یکی از بختهای اصلی کسب جایزه از این جشنواره معتبر سینمایی دانست.
