وفاق نامبارک | علی آبادی چگونه کشور را به مرز ورشکستگی کشاند؟

رویداد۲۴| سیما پروانه‌گهر- وقتی نام عباس علی آبادی، وزیر صمت دولت سیزدهم در لیست وزرای معرفی شده دولت مسعود پزشکیان قرار گرفت، بسیاری آن را نماد پایبندی پزشکیان به شعار وفاق ملی خواندند. هرچند باجی که پزشکیان به نیرو‌های سیاسی رقیب خود داد و با سهمیه بندی کابینه، نیرو‌های جناح مقابل از نزدیکان قالیباف و جلیلی گرفته تا وزرای دولت قبل را به کار گرفت، ذره‌ای از طمع جریان رقیب کم نکرد. با این وجود به کارگیری علی آبادی در دولت چهاردهم، آن هم در وزارتخانه‌ای حساس در شرایط ناترازی انرژی کشور نه تنها به کمکی به منافع ملی نکرد بلکه عملکرد این ارثیه معیوب دولت سیزدهم در دولت چهاردهم هم به ضرر دولت و هم ملت شده است.

عملکرد علی آبادی در وزارت نیرو این روز‌ها صدای همه را در آورده است. نمایندگان مجلسی در حال جمع آوری امضا زیر نامه استیضاح او هستند. کار به جایی رسیده که هفته گذشته در جلسات علنی مکررا نام علی آبادی از جانب نمایندگان تکرار شد؛ یکی با کنایه می‌گفت «بجای اینکه به مدیران‌کل‌تان دستور بدهید که با نمایندگان لابی‌کنند که استیضاح امضا نشود، بر روی عملکردتان تمرکز کنید» و دیگری تاکید می‌کرد که تا پایان استیضاح علی آبادی نمایندگان پای کار هستند.

اعضای شورای شهر که چشم به راه علی آبادی برای حضور در جلسه شورا بودند، هم با جای خالی وزیر رو به رو شدند و هم با برق رفته محل جلسات شورا. مهدی پیرهادی، عضو شورای شهر تهران در واکنش به عدم حضور وزیر نیرو در صحن علنی پارلمان شهری پایتخت به طعنه گفت که برق شورا رفته و برای ایشان سخت بود در این شرایط به شورا بیاید.

کار به جایی رسیده که حتی حامیان دولت خواستار برکناری بدون استیضاح و بی سروصدای علی آبادی از دولت شدند. اما عجیب‌تر از عملکرد ضعیف وزیر نیرو که کشور را به مرز ورشکستگی کشانده، ادبیات اوست. وزیر نیروی دولت چهاردهم در وقاحت دست محمود احمدی نژاد را از پشت بسته و مقابل دوربین صدا و سیما خطاب به مردمی که روزانه با قطعی‌های مکرر و چند ساعته برق دست و پنجه نرم می‌کنند اعلام کرد که «می‌توانیم در حال حاضر تولید برق را افزایش بدهیم، اما آن را نگه داشته‌ایم برای تابستان سخت». عجیب‌تر این که روی آنتن زنده تلویزیونی گفت ما نسبت به خیلی از کشور‌ها وضعیت بهتری داریم؟!

اما اظهارات عجیب وزیر نیرو به همینجا ختم نشد. ۲۳ اردیبهشت ماه علی آبادی در سی‌وسومین کنفرانس بین‌المللی انجمن مهندسان مکانیک در دانشگاه علم و صنعت اظهار نظر عجیب تری مطرح کرد و گفت: «در بعضی مناطق ۱۹ درصد رشد مصرف برق داشتیم و این اصلاً باورکردنی نیست. در اردیبهشت ماه چهار و نیم درجه متوسط دمای کشور افزایش پیدا کرده؛ کسی باور می‌کرد؟ چرا گرم شده است؟ کسی فکر می‌کند چرا باران نمی‌آید؛ سد لتیان و سد کرج را ببینید؛ سد‌ها خالیست؛ چرا علما برای این فکری نمی‌کنند؟» 

البته این دست اظهارات مخصوص علی‌آبادی نیست. تابستان سال ۱۴۰۰ نیز وزارت نیرو در دولت ابراهیم رئیسی در نامه‌ای که در فضای مجازی منتشر شده بود، دستور داده بود نوع خاصی از دعا در نمازخانه‌های وزارت نیرو و ادارات آن خوانده شود. اگرچه با وجود انتشار تصویر این نامه، در شهریور ۱۴۰۰، وزارت نیرو این دستور را تکذیب کرد.

سال گذشته آیت الله خامنه‌ای در خلال بازدید از نمایشگاه «پیشگامان پیشرفت، رویداد ملی توانمندی‌ها و دستاورد‌های بخش خصوصی» تذکری جدی در ارتباط با صنعت برق کشور به وزیر نیرو داد. وقتی علی آبادی مطابق رویه همیشگی شروع به ارائه آمار‌های عجیب و غریب کرد، ایشان خطاب به وزیر نیرو تاکید کرد: «شما می‌گویید می‌خواهیم انجام دهیم؛ بروید عمل کنید». علی آبادی بی توجه به این تذکر به ارائه گزارش خود ادامه داد و زمانی که مدعی شد «ناترازی را امسال حل می‌کنیم»، با سوال جدی و کنایه دار رهبری مواجه شد که گفت «با ۳۰ هزار مگاوات؟».

تنها یک ماه تا تابستان ۱۴۰۴ باقی مانده و بحران کمبود برق در کشور ابعاد تازه‌ای یافته است. صدای صنایع از فشاری که زیر بی برقی متحمل می‌شوند بلند شده و آقای وزیر در این شرایط می‌گوید که «ایران جزو کشور‌های پیشتاز در حوزه برق منطقه است.»

علی آبادی؛ مردی که قیافه اش به وزارت نیرو نمی‌خورد

علی آبادی در مسند‌های مدیریتی طالع بلندی داشته، اما همواره در هر مجموعه و وزارتخانه‌ای با انتقاد‌هایی مبنی بر ناکارآمدی مجموعه تحت مدیریتش مواجه بوده است. او فعالیت‌های اجرائی و مدیریتی خود را از جهادسازندگی شروع و سپس به وزارت نیرو آمد و در بخش پروژه‌های برق آبی وزارت نیرو ادامه فعالیت داد. در بخش مدیریتی پروژه‌های سد و نیروگاه کرخه و کارون ۳ حضور داشت و به همین دلیل توانست به مدیریت شرکت مدیریت منابع آب و نیروی ایران (آب نیرو) برسد. بعد از چند سال حضور در آب نیرو، سوم شهریور ۱۳۸۷ و در انتهای وزرات پرویز فتاح در دولت محمود احمدی نژاد به عنوان معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی بعد از مرحوم محمد احمدیان منصوب شد. علی آبادی نتوانست با مجید نامجو وزیر نیروی وقت ایران کار کند و بعد از یک سال و پنج ماه در ۲۹ دی ماه ۱۳۸۸ از وزارت نیرو رفت و به گروه مپنا پیوست و ۱۲ سال آینده را در همین شرکت به فعالیت و مدیریت مشغول بود.

مپنا در دهه ۷۰ در زمان وزارت بیژن زنگه بر وزارت نیرو و توسط افرادی نظیر صفایی فراهانی و بهزاد نبوی تاسیس شده. این شرکت با حداقل امکانات (۳ اتاق و چهار نفر) آغاز به کار کرد. در زمان علی آبادی بود موضوع واگذاری سهام مپنا به آستان قدس رضوی مطرح شد و در اقدامی عجیب قرار شد این شرکت مانند مهاب قدس، بابت بدهی‌های دولت به آستان قدس واگذار شود. همان زمان رسانه برق نیوز گزارشی با عنوان «تولیت مپنا به آستان قدس می‌رسد» منتشر کرد. نارضایتی‌ها از این واگذاری موجب شد حمید چیت چیان وزیر نیروی پیشین ایران با آن مخالفت کند. در نهایت با حکم دادگاه در تیرماه ۹۵، ۴۹ درصد از سهام مهاب قدس و ۴۷ درصد از سهام مپنا که یک سال پیشتر به آستان قدس رضوی واگذار شده بود، دوباره به وزارت نیرو بازگشت و وزارت نیرو از سهامداران عمده این دو شرکت شد. در همان سال‌ها بود که علی آبادی در یک مصاحبه گفته بود «قیافه من به وزارت نیرو نمی‌خورد»

میراث از دست رفته مپنا

در سال ۹۸، در اتفاقی نادر تنها برای یک روز عباس علی آبادی مدیرعامل ایران خودرو شد، ولی نتوانست بیش از یک روز با سیستم مدیریتی و شرایط کار آنجا کنار بیاید و دوباره به مپنا برگشت. علی آبادی بعد از موسی رفان مدیرعامل موفق مپنا به این شرکت آمد. چهره‌ای که به دستور احمدی نژاد برکنار شده بود. عملکرد علی آبادی با رفان مقایسه می‌شد که البته هیچ گاه نتوانست به پای دوران مدیریت درخشان او برسد.

برخی گزارش‌ها از کارنامه عملکردی علی آبادی در مپنا می‌گوید که او بیشتر وقت و انرژی خود در این مجموعه را صرف فعالیت‌های سیاسی و لابی کرده بود و کمتر به مسائل فنی علاقه داشت و این بخش را مدیرانش سپرده بود. علی آبادی همانطور که در زمان معاونت وزیر بر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تاکید داشت، در مپنا هم به تکنولوژی‌های جدید ورود کرد و نیروگاه‌های بادی و خورشیدی احداث کرد. او قصد داشت مپنا را به بزرگترین سازنده توربین‌های بادی در ایران تبدیل کند. اما منتقدانش بر این باورند این توربین‌ها بیشتر مونتاژی بوده و عمق تکنولوژی آن در مپنا هرگز به حد خودکفایی نرسید. وقتی نام علی آبادی برای وزارت صمت در دولت سیزدهم مطرح شد برخی رسانه‌ها و چهره‌ها مدرک تحصیلی او را هم زیر سوال بردند و جعلی خواندند. موضوعی که هیچ وقت نه به صورت شفاف تایید شد و نه تکذیب.

آزموده‌ای که پزشکیان دوباره آزمود

خاموشی‌های امروز کشور ریشه در دو دهه گذشته دارد، اما نمی‌توان منکر نقش دولت سیزدهم در وضعیت امروز و ضعف دولت چهاردهم در مدیریت شرایط فعلی شد. مرداد ماه سال گذشته وقتی علی آبادی به عنوان وزیر نیرو برای دولت پزشکیان معرفی شد، حتی روزنامه کیهان که در عمل روابط عمومی دولت سیزدهم بود هم به این انتخاب انتقاد کرد و نوشت: «وزارت صمت در دوران علی آبادی، با وجود هزینه کرد بسیار بالای منابع ارزی کشور، شاهد افت کیفیت خودروها، لوازم خانگی و لاستیک تولید داخلی، واردات قطره‌چکانی خودرو، نابسامانی سامانه عرضه خودرو، تحمیل خودروی غیر به جای محصول ثبت‌نامی و... بود که آسیب زیادی به چهره دولت خدوم شهید رئیسی، نزد افکار عمومی زد»

با این وجود پزشکیان تصمیم گرفت آزموده دولت قبل را دوباره بیازماید و خطا کند. عملکرد وزیر نیروی پزشکیان به حدی ضعیف بوده که در نیمه دوم سال گذشته صدای خود پزشکیان را هم در آورد که گفت: ««دلمان نمی‌خواست مازوت بسوزانیم و وزیر نیرو گفته بود اگر دو ساعت خاموشی بدهیم مشکل حل می‌شود، اما محاسبه درست نبود و متوجه شدیم که حتی اگر یک روز هم خاموشی می‌دادیم مشکل حل نمی‌شد.»

علی آبادی، اما نه کنایه رییس دولت را به خود می‌گیرد، نه تذکر رهبری را. او حتی برای جبران ضعف‌های خود حاضر است در داخل دولت هم دودستگی ایجاد کند و در بحث انرژی در سال گذشته با وزارت نفت درگیری جدی پیدا کرد. مردی که بیش از یک دهه پیش خودش هم می‌دانست که قیافه هم به وزارت نیرو نمی‌خورد، حالا سکاندار این وزارتخانه است. به نظر می‌رسد علما بیش از آب سد‌ها باید برای سرنوشت این مردم زیر سایه وزیرانی، چون علی آبادی دعا کنند که هیچ «زبان» بگیرند تا این بلا از سر این ملک و ملت دور شود.