قرص مترونیدازول چیست و طریقه مصرف آن چگونه است؟
رویداد۲۴ | مترونیدازول (Metronidazole) یکی از دارو‌های پرکاربرد در دنیای پزشکی است که برای درمان انواع مختلفی از عفونت‌ها تجویز می‌شود. این دارو در دسته‌ی آنتی‌بیوتیک‌ها و آنتی‌پروتوزوآ‌ها قرار می‌گیرد و به‌طور خاص برای مقابله با باکتری‌ها و انگل‌هایی که در محیط بدون اکسیژن (anaerobic) رشد می‌کنند، مؤثر است. در این مطلب، نگاهی دقیق می‌اندازیم به این دارو، موارد مصرف آن، نحوه استفاده، عوارض جانبی و نکاتی که هر فردی باید در مورد آن بداند.
قرص مترونیدازول چیست؟
مترونیدازول یک داروی ضدباکتری و ضدانگل است که ابتدا در دهه ۱۹۵۰ کشف شد. این دارو به‌ویژه در درمان عفونت‌هایی که ناشی از باکتری‌های بی‌هوازی هستند، مؤثر است. باکتری‌های بی‌هوازی معمولاً در دستگاه گوارش، لگن، واژن و لثه‌ها زندگی می‌کنند و در صورت ایجاد عفونت، درمان آنها دشوار خواهد بود. مترونیدازول یکی از دارو‌هایی است که توانایی نفوذ به این نواحی را دارد.
موارد مصرف مترونیدازول
مترونیدازول در اشکال مختلفی مانند قرص، کپسول، ژل، کرم، شیاف و تزریقی عرضه می‌شود. پزشک بسته به نوع عفونت، شدت بیماری و وضعیت کلی بدن بیمار، نوع و دوز دارو را مشخص می‌کند. از مهم‌ترین موارد مصرف این دارو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عفونت‌های دستگاه گوارش: از جمله عفونت ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل (C. difficile)، آمیبیاز (عفونت انگلی روده) و ژیاردیازیس.
عفونت‌های زنان: مترونیدازول به طور گسترده برای درمان عفونت‌های واژینال مانند واژینوز باکتریال و تریکومونیازیس استفاده می‌شود.
عفونت‌های دندانی: این دارو برای مقابله با عفونت‌های لثه و دندان، خصوصاً قبل یا بعد از جراحی‌های دندانی تجویز می‌شود.
عفونت‌های پوستی و زخم‌های عفونی: در برخی موارد، مترونیدازول به صورت موضعی استفاده می‌شود.
پیشگیری از عفونت‌های جراحی: به عنوان بخشی از پروتکل پیشگیری در برخی جراحی‌ها، خصوصاً در روده یا لگن تجویز می‌شود.
طریقه مصرف مترونیدازول
نحوه مصرف مترونیدازول به نوع بیماری، شدت آن، سن بیمار و نظر پزشک بستگی دارد. اما به‌طور کلی، نکات زیر برای مصرف این دارو ضروری هستند:
قرص و کپسول: معمولاً باید آن را با یک لیوان پر آب، ترجیحاً بعد از غذا مصرف کنید تا احتمال ناراحتی معده کمتر شود.
دوز معمول بزرگسالان: در درمان واژینوز یا تریکومونیازیس، اغلب ۵۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز به مدت ۵ تا ۷ روز تجویز می‌شود. برای سایر عفونت‌ها ممکن است دوز و مدت متفاوت باشد.
استفاده موضعی: ژل یا کرم مترونیدازول را باید طبق دستور پزشک روزی یک یا دو بار روی ناحیه عفونی بمالید.
شیاف واژینال: برای عفونت‌های واژن، معمولاً یک شیاف شب‌ها پیش از خواب استفاده می‌شود.
تزریق وریدی: در بیمارستان و در شرایط حاد و اورژانسی توسط پرسنل درمانی انجام می‌شود.
هشدار: هرگز دارو را بدون تجویز پزشک یا بیشتر از زمان توصیه شده مصرف نکنید، چون ممکن است باعث مقاومت دارویی یا عوارض ناخواسته شود.
تداخل دارویی قرص مترونیدازول و مصرف همراه الکل
یکی از نکات بسیار مهم در مورد مترونیدازول، تداخل جدی آن با الکل است. مصرف همزمان الکل با این دارو می‌تواند باعث بروز واکنش شدیدی به نام "واکنش شبه‌دی‌سولفیرام" شود که علائم آن شامل تهوع، استفراغ، سرگیجه، گرگرفتگی و تپش قلب است. توصیه می‌شود تا ۷۲ ساعت پس از آخرین دوز مترونیدازول از مصرف الکل پرهیز کنید.
همچنین این دارو می‌تواند با دارو‌های رقیق‌کننده خون (مثل وارفارین)، لیتیوم، فنی‌توئین، و برخی دارو‌های ضدصرع یا ضدافسردگی تداخل داشته باشد. حتماً فهرست دارو‌هایی که مصرف می‌کنید را به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی احتمالی قرص مترونیدازول
مثل هر داروی دیگری، مترونیدازول هم می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند. البته بیشتر افراد آن را بدون مشکل تحمل می‌کنند، اما برخی از عوارض رایج و نادر عبارتند از:
عوارض شایع قرص مترونیدازول:
تهوع یا استفراغ
طعم فلزی در دهان
درد شکم یا اسهال
سردرد و سرگیجه
عوارض نادر ولی جدی:
بی‌حسی یا گزگز در دست و پا (نشان‌دهنده آسیب عصبی)
تشنج
تغییر رنگ ادرار (قهوه‌ای یا قرمز رنگ)
واکنش‌های آلرژیک مانند خارش، کهیر یا ورم صورت
در صورت مشاهده علائم جدی، مصرف دارو را قطع کرده و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
مصرف قرص مترونیدازول در بارداری و شیردهی
مترونیدازول معمولاً در سه‌ماهه اول بارداری توصیه نمی‌شود، مگر در مواردی که فایده آن بیشتر از خطر آن باشد. در دوران شیردهی نیز ممکن است بخشی از دارو وارد شیر مادر شود؛ بنابراین لازم است قبل از مصرف دارو در این دوره‌ها، با پزشک مشورت کنید.
کلام آخر
توجه به تداخلات دارویی، پرهیز از مصرف الکل، و شناخت علائم هشداردهنده از جمله نکاتی هستند که می‌توانند مانع بروز خطرات احتمالی مصرف قرص مترونیدازولشوند. اگر علائم غیرمعمولی پس از مصرف این دارو مشاهده کردید، بهتر است بلافاصله با پزشک یا داروساز تماس بگیرید.
