مشخصات هواپیمای مک دانل داگلاس دی سی ۱۰
رویداد۲۴| حسین فلاحی: مکدانل داگلاس دیسی-۱۰، با موتور سوم متمایز خود که در قسمت دم هواپیما نصب شده بود و کابین راحتش به یکی از شناختهشدهترین هواپیماهای مسافربری عصر جت تبدیل شد. این هواپیما میلیونها مسافر را بر فراز اقیانوسها و قارهها جابجا کرد و نماد نوآوری و جاهطلبی در هوانوردی تجاری بود.
مکدانل داگلاس دیسی-۱۰؛ پیوند عصر طلایی سفرهای جت به دنیای مدرنِ
مکدانل داگلاس دیسی-۱۰ یک هواپیمای مسافربری پهنپیکر سهموتوره بود که در اواخر دهه ۱۹۶۰ برای پاسخگویی به تقاضای رو به رشد خطوط هوایی به جتهای کارآمد دوربرد ساخته شد. دیسی-۱۰ که به عنوان رقیبی برای لاکهید ال-۱۰۱۱ تریاستار و مکملی برای بوئینگ ۷۴۷ طراحی شده بود، جایگاه جدیدی را به عنوان یک هواپیمای پهنپیکر مناسب برای مسیرهای بین قارهای و داخلی بدست آورد.
دیسی-۱۰ اولین بار در آگوست ۱۹۷۰ به پرواز درآمد و در سال ۱۹۷۱ وارد خدمت در خطوط هوایی آمریکا شد. دو موتور زیر بال و یک موتور سوم نصب شده روی قسمت دم، قدرت و برد یک جت بزرگ را به آن میداد. این ساختار، همراه با یک کابین جادار دو راهروئه، دیسی-۱۰ را به گزینهای محبوب برای مسافران و خلبانان تبدیل کرد.
مکدانل داگلاس در طول عمر تولید خود، ۴۴۶ فروند دی سی-۱۰ را در چندین نوع مسافربری و باری ساخت. مدلهای اولیه به شرکتهای هواپیمایی بزرگی مانند یونایتد، کیالام، سوئیسایر و نورثوست خدمترسانی کردند، در حالی که نسخههای بعدی برای پروازهای بینالمللی با برد طولانیتر تطبیق داده شدند. این هواپیما همچنین به پایه و اساس ایکستندر کِی سی-۱۰، پلتفرم پیشرفته سوخترسانی هوایی و حمل و نقل نیروی هوایی ایالات متحده تبدیل شد.
بیشتر بخوانید: مشخصات هواپیمای دی هاویلند سی ویکسن
اگرچه دی سی-۱۰ در ابتدا با چالشهایی از جمله حوادث بسیار جنجالی که منجر به بهبود طراحی آن شد مواجه شد، اما به دلیل قابلیت اطمینان و طول عمر بالا شهرت یافت. بسیاری از آنها بعداً به هواپیماهای باری تبدیل شدند و دوران حرفهای خود را تا قرن بیست و یکم ادامه دادند. دیسی-۱۰ امروزه به عنوان یک هواپیمای شاخص در دوران خود شناخته میشود که ترکیبی از طراحی جسورانه و مهندسی پایدار بود که عصر طلایی سفرهای جت را به دنیای مدرنِ متمرکز پیوند داد.
دی سی-۱۰-۱۰؛ نوع اصلی کوتاهبرد تا میانبرد
هواپیمای دی سی-۱۰-۱۰ اولین نسخه تولیدی از سری هواپیماهای مکدانل داگلاس دی سی-۱۰ بود که برای مسیرهای کوتاه تا میانبرد در آمریکای شمالی و بازارهای مشابه طراحی شده بود. این هواپیما که در سال ۱۹۷۱ وارد خدمت خطوط هوایی آمریکا شد، همان ساختار نمادین سهموتوره مدلهای بعدی را داشت، اما برای پروازهای داخلی با موتورهای کوتاهبرد و ظرفیت سوخت سبکتر بهینه شده بود.
دی سی-۱۰-۱۰ که به موتورهای توربوفن جنرال الکتریک CF۶-۶D مجهز بود، میتوانست از مراکز اصلی مانند شیکاگو و لسآنجلس به طور مؤثر پرواز کند و شهرهای پرجمعیت را با محدودیتهای کمتر در برخاستن و فرود به هم متصل کند. خطوط هوایی مانند یونایتد ایرلاینز، دلتا و نشنال ایرلاینز نیز به اپراتورهای اصلی تبدیل شدند.
دی سی-۱۰-۱۰ حدود ۲۵۰ مسافر را در یک طرح دو کلاسه معمولی حمل میکرد و پایه و اساس تکامل خانواده هواپیماها را بنا نهاد. قابلیت اطمینان و طراحی جادار آن، آن را به یک هواپیمای محبوب در بین خدمه و مسافران تبدیل کرد و راه را برای انواع برد بلند مانند دی سی-۱۰-۳۰ که پس از آن عرضه شدند، هموار کرد.
دی سی-۱۰-۳۰ — اسب بارکش دوربرد
دی سی-۱۰-۳۰ نسخه دوربرد خانواده مکدانل داگلاس دی سی-۱۰ و پرکاربردترین نوع تولید شده بود. این هواپیما که در سال ۱۹۷۲ معرفی شد، دارای موتورهای قدرتمندتر جنرال الکتریک CF۶-۵۰C، ساختار تقویتشده و مخازن سوخت اضافی بود که برد آن را به طرز چشمگیری افزایش میداد و سفرهای بین قارهای را ممکن میساخت.
دی سی-۱۰-۳۰ که برای رقابت مستقیم با مسیرهای لاکهید تری استار ال-۱۰۱۱ و بوئینگ ۷۴۷ اولیه طراحی شده بود، به یکی از هواپیماهای محبوب در بین خطوط هوایی بینالمللی بزرگ، از جمله کی الام، سوئیسایر، لوفتهانزا و ایرفرانس تبدیل شد. این هواپیما میتوانست به راحتی مسیرهای اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام را با حمل حدود ۲۷۰ تا ۳۰۰ مسافر از نوع دو کلاسه طی کند.
عملکرد، انعطافپذیری و قابلیت اطمینان آن، عمر طولانی آن را به ارمغان آورد - بسیاری از هواپیماهای دی سی-۱۰-۳۰ بعداً به هواپیماهای باری تبدیل شدند و تا قرن بیست و یکم به عملیات خود ادامه دادند. مدل -۳۰ همچنان مدل معیار خط دی سی-۱۰ است و تعادل ظرفیت، برد و برتری مهندسی این هواپیما را به نمایش میگذارد.
دی سی-۱۰-۳۰ئی آر؛ برد ارتقا یافته برای دسترسی جهانی
هواپیمای دی سی-۱۰-۳۰ ئی آر (برد توسعهیافته) نسخهای بهبودیافته از مدل موفق دی سی-۱۰-۳۰ بود که برای پاسخگویی به تقاضای رو به رشد خطوط هوایی برای مسیرهای بدون توقف طولانیتر در دهه ۱۹۸۰ طراحی شده بود. این هواپیما که در سال ۱۹۸۱ معرفی شد، عملکرد اثباتشده مدل -۳۰ را با اصلاحاتی ترکیب کرد که برد عملیاتی و ظرفیت بار آن را به طور قابل توجهی افزایش داد.
مدل -۳۰ئی آر دارای یک مخزن سوخت مرکزی اضافی در محفظه بار پایینی بود که ظرفیت کل سوخت را افزایش داده و برد آن را در مقایسه با مدل استاندارد تقریباً ۱۰۰۰ مایل (۱۶۰۰ کیلومتر) افزایش داد. همچنین دارای حداکثر وزن برخاست (MTOW) بالاتر و موتورهای جنرال الکتریک CF۶-۵۰C۲B کارآمدتر بود که به آن امکان میداد بدون کاهش بار مفید به مقاصد دوردست برسد.
خطوط هوایی مانند مارتینایر، فینایر و سوئیسایر، مدل -۳۰ ئی آر را برای مسیرهای بین قارهای طولانی که اروپا، آسیا و آمریکای شمالی را به هم متصل میکنند، به کار گرفتند. این مدل، اوج تکامل خدمات مسافربری دیسی-۱۰ را نشان میداد و شکاف بین مدل سهموتوره اصلی و جانشین نسل بعدی آن،امدی-۱۱ را پر میکرد.
دی سی-۱۰-۴۰ — مدل مجهز به موتور پرتاند ویتنی
دی سی-۱۰-۴۰ آخرین مدل مسافربری اصلی خانواده دی سی-۱۰ و تنها مدلی بود که از موتورهای پرات اند ویتنی JT۹D استفاده میکرد. این همان پیشرانهای بود که در بوئینگهای ۷۴۷ اولیه استفاده میشد. در ابتدا با نام دی سی-۱۰-۲۰ نامگذاری شد، اما قبل از ورود به خدمت تغییر نام داد تا عملکرد قابل مقایسه با دی سی-۱۰-۳۰ دوربرد را منعکس کند.
دی سی-۱۰-۴۰ در سال ۱۹۷۲ در درجه اول برای خطوط هوایی نورثوست اورینت و خطوط هوایی ژاپن ساخته شد، که هر دو به یک موتور سه موتوره نیاز داشتند که بتواند مسیرهای طولانی را از باندهای کوتاهتر و در شرایط دمای بالا طی کند. این هواپیما دارای ارابه فرود تقویتشده، حداکثر وزن برخاست افزایشیافته و ظرفیت سوخت اضافی برای عملیات با برد بیشتر بود.
اگرچه تعداد کمتری از دی سی-۱۰-۴۰ در مقایسه با مدل -۳۰ ساخته شد، اما قابل اعتماد و مناسب برای پروازهای بین اقیانوس آرام و بین قارهای بود. این مدل در طول دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ با خدمات بین قارهای نورثوست ارتباط نزدیکی پیدا کرد و به دلیل دوام و عملکرد پایدار در طول دههها استفاده، شهرت یافت.
مشخصات فنی کلی مکدانل داگلاس دیسی-۱۰
- کشور طراح: ایالات متحده
- شرکت سازنده: مکدانل داگلاس
- تولید: ۱۹۷۰ تا: ۱۹۸۸
- موتور: ۳ موتور توربوفن GE CF ۶-۶ D
- قدرت: ۴۰۰۰۰ پوند-نیرو
- حداکثر سرعت کروز: ۹۳۹ کیلومتر بر ساعت
- برد پرواز: ۶۴۸۲ کیلومتر
- سقف پرواز: ۴۲۰۰۰ فوت
- نرخ اوجگیری: ۲۰۰۰ فوت بر دقیقه/ ۱۰.۱۶ متر بر ثانیه
- مسافت برخاست: ۳۰۰۰ متر - ۹۸۴۲.۴۰ فوت
- مسافت فرود: ۱۸۰۰ متر - ۵۹۰۵.۴۴ فوت
