شبکه آب و فاضلاب تهران در وضعیت بحرانی است/ تهدید بزرگ تهران بعد از زلزله، آب و فاضلاب است

«با زلزله بالای ۷ ریشتر در تهران، سیستم آب‌رسانی شهر آسیب می‌بیند و می‌تواند حالت سیل گونه به خود بگیرد. وقتی‌که شبکه آب تهران شکسته شود آب بسیار زیادی از پشت سدها وارد خیابان‌ها می‌شود.» این‌ها بخشی از سخنان محسن هاشمی رفسنجانی است که پس از زلزله هفته گذشته تهران مطرح شد تا نشان دهد علاوه بر نبود مدیریت بحران در شرایط بحرانی مانند زلزله، مشکلات دیگری هم مانند وضعیت آب هم می‌توانند بحران‌زا و بحران‌ساز شوند.

وضعیت آب و فاضلاب تهران سال‌هاست که موردنقد و انتقاد بسیاری از کارشناسان این حوزه قرار دارد خصوصاً عدم نوسازی و فرسوده بودن شبکه آب‌رسانی.

محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران از بحران سیل در تهران پس از زلزله سخن گفته است. به نظر می‌رسید وضعیت شبکه آب و فاضلاب تهران در حال حاضر هم شرایط بحرانی قرار داشته باشد. این شرایط بحرانی را می‌توانید زمانی که تهران بارانی است به‌وضوح مشاهده کنید. پر شدن جوی‌ها و بیرون آمدن محتویات برخی از همین جوی‌ها به بیرون، پر شدن خیابان‌ها از آب، نمونه‌ کوچکی از سوء مدیریت و عدم وجود یک سیستم ساماندهی شده مناسب برای شبکه آب و فاضلاب است.

علیرضا رحیمی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با رویداد۲۴، با اشاره به انتقادات اخیر به وضعیت نامناسب آب و فاضلاب تهران، گفت: آب و فاضلاب تهران در شرایط عادی طرح‌های تکمیلی و توسعه‌ای را برنامه‌ریزی کرده‌ که نیاز و ضرورت زندگی شهری و تهران است. این طرح‌ها در حال انجام است و ما نیز نسبتاً از طرح‌های توسعه‌ای و اجرایی تا حدودی مطلع هستیم.

رحیمی با اشاره به اینکه نکته مهم این است که ما مطمئن شویم آیا در شرایط بحرانی وضعیت آب و فاضلاب ایمن هستند، یا خیر، تصریح کرد: در شرایط کنونی طبعاً طرح‌هایی در دست اجراشدن است اما باید وضعیت آب و فاضلاب و تسویه شبکه آبی را برای شرایط بحرانی موردبررسی قرار دهیم.

این نماینده مجلس بابیان اینکه مشکل تهران، مشکل کم‌آبی است، خاطرنشان کرد: عدم بهره‌وری، کمبود تامین منابع آب و محدودیت منابع مالی برای اجرای طرح‌های آبی از مشکلات پایتخت در بخش آب است، ولی همه این مشکلات متعلق به شرایط عادی است. در شرایط بحرانی اولویت‌ها به اطمینان از استحکام زیرساخت‌های شبکه آب و فاضلاب، تسویه خانه‌ها و ایستگاه‌ها تغییر پیدا می‌کند.

رحیمی بابیان اینکه تهران در وضعیت عادی هم برای تامین آب با مشکل روبه‌رو است، خاطرنشان کرد: معتقدم باید گزارش‌های اطمینان بخشی نسبت به مقاوم‌سازی زیرساخت‌های آب و فاضلاب ارائه شود. باوجوداینکه موضوع مقاوم‌سازی زیرساخت‌های شبکه آب و فاضلاب در دستور کار شرکت آب و فاضلاب تهران و وزارت نیرو است، اما هیچ گزارشی در خصوص اقداماتی که تاکنون انجام داده‌اند ارائه نشده است و در گزارش عملکرد مکتوبی که شرکت آب و فاضلاب تهران در 6 ماهه اول سال 96 آماده کرده‌، متأسفانه تاکنون حتی یک برگ هم در مورد مقاوم‌سازی زیرساخت‌ها ارائه نشده است.

این نماینده مجلس بابیان اینکه مجلس حتماً به موضوع مقاوم‌سازی ورود پیدا خواهد کرد، تصریح کرد: بحث مقاوم‌سازی موضوعی نیست که بخواهیم آن را به جلسات امروز و فردا موکول کنیم، معتقدم این موضوع حتماً باید از اولویت‌های برنامه وزارت نیرو باشد.

رحیمی ادامه داد: باوجود جلسات متعددی که تشکیل‌شده، اما به‌صورت بخشی و دستگاهی موضوع مدیریت بحران عملیاتی نشده است. به‌صورت مثال مانورهای لازم برای اطمینان از سلامت و کارایی دستگاه‌ها و استحکام زیرساخت‌ها و مانورهای لازم در شرایط عادی اتفاق نیفتاده است، درحالی‌که این مانورها از اقدامات اولیه و لازم شرکت‌های آب و فاضلاب است.

وی با اشاره به فرسوده بودن شبکه‌های آب و فاضلاب تهران که قدمت برخی از آن‌ها به 60 سال می‌رسد، خاطرنشان کرد: درواقع یکی از اولویت‌ها، بحث نوسازی و استحکام شبکه آب و فاضلاب تهران است زیرا در برخی از مناطق تهران قدمت شبکه‌‌ آب‌رسانی به بیش از 60 سال می‌رسد و لوله‌های زیرزمینی نه‌تنها تعویض نشده‌اند، بلکه تاکنون تعمیر هم نشده‌اند که بخش عظیمی از هدر رفت آب مربوط به همین بخش است و اگر زلزله و تخریب ساختمان‌ها را هم به این اضافه کنیم مشخص می‌شود که تهدید بزرگی از بخش آب و فاضلاب متوجه شهر تهران خواهد بود.

رحیمی ادامه داد: آقای پرورش و سایر دستگاه‌هایی که در این بخش متولی بودند مدتی قبل در کمیسیون اصل 90 حضور پیدا کردند و در این خصوص گفت‌وگوهایی صورت گرفت؛ اما در کل مجمع نمایندگان تهران حتماً جلساتی را با مسئولین شرکت‌ آب و فاضلاب تهران و وزارت نیرو برگزار خواهد کرد تا از روند طرح‌های که مربوط به استحکام و مقاوم‌سازی شبکه آب و فاضلاب تهران است، اطلاعاتی را کسب کنیم.

این نماینده مجلس، با اشاره به مهم بودن فرایند فرهنگ‌سازی در مصرف آب، گفت: نباید فراموش کنیم که درصد آب شرب به نسبت مصرف آب در بخش‌های صنعتی، بخش ناچیزی است. مصرف آب مردم اکنون نسبت به سال‌های گذشته شرایط نسبتاً خوبی را پیداکرده است؛ اما آن چیزی که اکنون برای ما مهم است، استحکام و مقاوم‌سازی زیرساخت‌ها برای شرایط بحرانی مانند زلزله است.

رحیمی ادامه داد: نگاه به بهینه‌سازی مصرف و ارتقاء بهره‌وری آب عملیاتی نشده است و طرح‌های کارشناسی شده‌ای که قرار بود برای جداسازی آب شرب از سایر آب‌های مصرفی صورت بگیرد، تنها بر روی کاغذ مانده است. احداث شهرهای جدید، احداث مسکن مهر و ... همه و همه فرصت‌هایی بود که می‌توانستیم طرح جداسازی آب شرب از دیگر آب‌های مصرفی را عملیانی کنیم که متأسفانه اجرایی نشد و حتی در نوع ساخت‌ این منازل و شهرک‌‌ها هم هیچ توجهی به این موضوع نشده است. لذا نیاز است که در ساخت خانه‌ها و شهرک‌های جدید این موضوع حتماً موردتوجه قرار بگیرد.