گره باز شد ؛ پس لرزه ها باقی است
رویداد۲۴-اقتصاد ملی ایران و خانوارهای ایرانی همچنان تحت تأثیر مؤسسات غیرمجاز مالی و اعتباری روزهای دشواری را سپری میکند. با وجود اینکه هماکنون تکلیف بسیاری از این مؤسسات که ریشه آنها بهدهه 70 بازمی گردد، روشن شده است و دولتهای یازدهم و دوازدهم تلاش زیادی برای حل این مشکل دیرینه انجام دادهاند اما همچنان مؤسسات در شرف ساماندهی با مشکل مواجه هستند. در این زمینه مسئولان دولتی از جمله شخص رئیس جمهور تمهیدات ویژهای برای سپردهگذاران مالباخته اتخاذ کردند.پس از بسته شدن پرونده مؤسسات غیرمجاز مشهوری همچون میزان و ثامن الحجج، صفحات پایانی پرونده ساماندهی غیرمجازها به چهارتعاونی بزرگ اختصاص دارد. درابتدا تعاونی منحله فرشتگان بهعنوان یکی از بزرگترین و پرحاشیهترین غیرمجازها همراه با هفت تعاونی دیگر در قالب مؤسسه کاسپین ساماندهی شد که همچنان صدای اعتراض برخی از سپردهگذاران آن به گوش میرسد. بانک مرکزی برای مختومه کردن پرونده غیرمجازها سه تعاونی اعتبار بدون مجوز دیگر یعنی افضل توس، آرمان و البرزایرانیان را تعیین تکلیف کرد. بنابرتصمیم بانک مرکزی تعاونی افضلتوس به بانک آینده، آرمان (وحدت) به مؤسسه ملل و در نهایت البرز ایرانیان به بانک تجارت واگذار شد، اما ساماندهی این تعاونیها نیز با مشکلات زیادی همراه است. براساس آخرین آمارها این چهار تعاونی غیرمجاز بیش از یک میلیون سپردهگذار دارند.
تعداد سپردهگذاران تعاونی فرشتگان 240 هزار نفر، افضل توس 360 هزار نفر، آرمان 390 هزار نفر و البرز ایرانیان40 هزار نفر است که در مجموع به یک میلیون و 30 هزار نفر میرسد. البته با پرداخت بخشی از سپردهها مشکل عدهای از مالباختگان حل شده است. برای مثال 98 درصد سپردهگذاران تعاونی فرشتگان تعیین تکلیف شدهاند. این درحالی است که 120هزار مالباخته دیگر که سهام شرکت پدیده شاندیز را در دهه 80 خریداری کردهاند نیز همچنان بلاتکلیف ماندهاند که با افزودن آنها به این سپردهگذاران چهارتعاونی گفته شده، یک میلیون و 150 هزار نفر درگیر این مؤسسات غیرمجاز و مشکلدار هستند که با محاسبه بعد چهار نفره خانوار، بیش از 4.6میلیون نفر از ایرانیان به صورت مستقیم درگیر پرونده غیرمجازها هستند و تمام یا بخشی از سرمایه آنها درخطر است.
آخرین تدابیر انجام شده
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مسائل معیشتی و اقتصادی با تجمع حل نمیشود، گفت: تسویه سپرده کسانی که در مؤسسههای مالی متخلف سپردهگذاری کردهاند توسط مجلس، قوهقضائیه و دولت در دست پیگیری است. مسعود پزشکیان پنجشنبه شب در مورد تجمع عدهای از مردم مشهد در اعتراض به مسائل معیشتی و تخلفات مؤسسههای مالی غیرقانونی، در گفتوگو با ایرنا افزود: این مسائل با تجمع حل نمیشود و باید از مسیر قانونی اقدام شود. وی با بیان اینکه سپردههای کمتر از 2میلیارد ریال سپردهگذاران این مؤسسهها پرداخت شده است، اظهارکرد: پیگیر تسویه حساب سپردهگذاران با مبالغ بالا هستیم. تاکنون 3هزار میلیارد تومان بهسپردهگذاران مؤسسه کاسپین پرداخت و برای پرداخت سپردههای 10 هزار نفر صاحب مبالغ بالای 200 میلیون تومان نیز چاره اندیشی شده است. پزشکیان در تشریح آخرین نشست نمایندگان سران سه قوه برای بررسی آخرین وضعیت سپردهگذاران کاسپین، گفت: آخرین نشست برای بررسی وضعیت سپردهگذاران روز چهارشنبه با حضور وزیر اطلاعات، وزیر کشور، رئیس کل بانک مرکزی و نهاوندیان برگزار شد. ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی درپایان این جلسه از حل مشکل سپرده گذاران و تامین اعتبار برای پرداخت سپرده ها خبر داد.
ماجرای جنجالی پدیده شاندیز
پس از تأسیس، مهمترین نقطه عطف در پرونده جنجالی پدیده شاندیز در هشتم آبان 1388 رقم خورد که نخستین تبلیغات تلویزیونی این شرکت پخش شد. پدیده شاندیز مشهد در دولت گذشته پروژه خود را در شاندیز کلید زد و با تبلیغات گسترده و بعضاً اغواکننده توانست خیل عظیمی از مردم را به سمت خود بکشاند، اما در ادامه کار به جایی رسید که سهامدار و مالک اصلی پروژه در پرداخت سود و پیشبرد طرح با مشکل مواجه شد.
در نهایت این پروژه متوقف شد و پس از سالها پیگیری در دولت یازدهم بالاخره این پروژه به نتیجه رسید. از سال ۱۳۹۱ پرونده برای پیگیری تخلفات صورت گرفته در طرح پدیده شاندیز تشکیل شد اما متأسفانه با گزارشهای غیرواقعی شهردار و مدیرکل مسکن و شهرسازی وقت شهرستان شاندیز که مبنای تصمیم قضایی نیز شد، قرار منع تعقیب از سوی دستگاه قضایی صادر شد و این قرار در دادگاه تجدیدنظر نیز به تأیید رسید اما در ادامه براساس ماده ۱۸ قانون از ریاست قوهقضائیه درخواست اعاده دادرسی کردیم که ایشان با آن موافقت کردند و در سال ۱۳۹۵ و در دولت یازدهم مجدداً این پرونده مورد پیگیری قرار گرفت و نتیجه آن بازداشت سهامدار و مالک اصلی پدیده شاندیز و صلح همه سهام او به نفع مردم و سهامداران بود. در طول پنج سال، ارزش سهام پدیده از 2 هزار ریال به 100 هزار ریال افزایش پیدا کرد.زمانی که خبر قرض و بدهی پدیده منتشر شد، ارزش سهام این شرکت سقوط کرد.