العربی الجدید: خواسته‌های ایران و آمریکا در مذاکرات وین کدامند؟
رویداد۲۴ العربی الجدید نوشت: روز سه شنبه گذشته، دور پنجم از مذاکرات هسته‌ای وین بین ایران و ایالات متحده، بواسطه طرف‌های دیگر حاضر در توافق هسته ای، یعنی آلمان، فرانسه، روسیه و چین، آغاز شد، تا توافق مذکور با بازگشت تهران و واشنگتن به تعهداتشان، احیا شود.
در ادامه این مطلب آمده است: تمام طرف‌ها از پیشرفت مهمی در این مذاکرات صحبت می‌کنند، ایران تاکید دارد که تفاهم‌های کلی برای حل اختلافات اصلی صورت گرفته، اما همزمان از وجود مسائل مورد اختلاف دیگری خبر می‌دهد. همانطور که نماینده روسیه در این مذاکرات، اولیانوف، با خوش بینی زیادی در مورد نتایج مذاکرات تا این لحظه سخن می‌گوید و پیش بینی می‌کند که به زودی توافق حاصل شود، ضمن اینکه این دور، دور آخر مذاکرات است. طرف اروپایی نیز با خوش بینی به مذاکرات نگاه می‌کند و اطمینان دارد مذاکرات وین به حصول توافقی منتهی خواهد شد.
اما طرف آمریکایی تا این اندازه خوش بین نیست و در حالی که از پیشرفت در مذاکرات و سازنده بودن آن می‌گوید، همزمان تاکید می‌کند که کار‌های زیادی است که باید انجام شود. در همین رابطه، بلینکن وزیر خارجه آمریکا در هفته گذشته اظهار داشت که هنوز کشورش هیچ پالسی مبنی بر انجام اقدامات لازم از سوی ایران برای انجام بند‌های توافق هسته‌ای در مقابل رفع تحریمها، مشاهده نکرده است.
در خصوص پیشرفت حاصل شده در مذاکرات تا این لحظه، منابع ایرانی همراه با مذاکرات وین، در گفتگو با العربی الجدید گفتند:" ایالات متحده با رفع تمام تحریم‌های مربوط به پرونده هسته‌ای موافقت کرده، یعنی تحریم‌هایی که به موجب توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ برطرف شده بود و ترامپ در سال ۲۰۱۸ آن‌ها را بازگرداند، اما با لغو تمام تحریمها مخالف است، این در حالی است که ایران بر رفع تمام تحریمها اصرار دارد و موافق مذاکره در مورد دیگر پرونده‌ها یعنی برنامه‌های موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای نیست. رفع تحریم‌های مربوط به توافق هسته ای، مانع بزرگی در برابر مذاکرات نیست، چرا که واشنگتن بر آمادگی خود برای رفع تحریم‌های مربوط به بخش‌های اقتصادی ایران تاکید می‌کند، اما ایران معتقد است که رفع این تحریمها به تنهایی فایده‌ای ندارد، به این دلیل که تحریم‌های اساسی در میان آنهاست که به موجب قانون مبارزه با تروریسم وضع شده و شامل دو بخش مالی و نفتی می‌شود. "
بیشتر بخوانید: سایه سنگین انتخابات ۱۴۰۰ بر سر برجام/ احیای توافق هسته‌ای ایران به تعویق می‌افتد؟
منابع ایرانی مذکور تصریح می‌کنند که دولت آمریکا در سه دوره اول مذاکرات وین، به تحریم‌های مربوط به مبارزه با تروریسم، حقوق بشر و برنامه‌های موشکی پایبند مانده، اما در دور چهارم، نرمشی در برابر برخی تحریم‌های مربوط به مبارزه با تروریسم نشان داد، که این روزنه مهمی در مذاکرات محسوب می‌شود. در همین رابطه، ایالات متحده اعلام کرده که تحریم‌های نفتی و تحریم‌های مربوط به بانک مرکزی ایران را به حالت تعلیق در می‌آورد، یعنی تحریم‌هایی که دولت سابق آمریکا به موجب قانون کاتسا، که مبتنی بر مبارزه با دشمنان آمریکا از طریق تحریمهاست و در سال ۲۰۱۷ به تصویب کنگره رسید. لازم به ذکر است دولت آمریکا در سال ۲۰۲۰ بار دیگر بخش‌های اقتصادی اصلی ایران، مثل بانک مرکزی، صندوق ملی توسعه، شرکت ملی نفت و شرکت کانتینر‌های نفتی این کشور را در لیست تحریم‌های خود جای داد، به این بهانه که بخش‌های مذکور به سپاه پاسدارن مرتبط هستند. هدف اصلی این اقدام آمریکا، بمب گذاری مسیر بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای در آینده بود، بویژه آنکه نظر سنجی‌ها از احتمال پیروزی جو بایدن، خبر می‌داد.
منابع ایرانی در گفتگو با العربی الجدید افزودند: آنچه واشنگتن مطرح می‌کند، تعلیق تحریم‌های مربوط به صادرات نفتی و بانک مرکزی ایران است، نه رفع آن به طور کامل و آنچه باعث پیچیدگی رفع تحریم‌های قانون کاتسا می‌شود، آن است که این قانون از جمله صلاحیت‌های کنگره آمریکاست و رئیس جمهور، صلاحیت محدودی در این باره دارد. تعلیق این نوع تحریمها، مربوط به قانون مبارزه با تروریسم، مرهون جداول زمانی شش ماهه است، تا این مدت دوباره تمدید شود. بنابراین، تهران نگران بازی آمریکاست و بیم آن دارد واشنگتن از تمدید تعلیق این تحریمها بعنوان اهرم فشاری استفاده کند.
خواسته‌های آمریکا
به گفته منابع آگاه، اختلاف، به توسعه برنامه‌های هسته‌ای ایران در طول سه سال گذشته و پس از کاهش تعهداتش به توافق هسته‌ای مربوط است و در حالی که ایران اعلام کرده آماده بازگشت به اجرای همه تعهدات برجامی اش است، واشنگتن خواسته‌های بیشتری دارد. دولت آمریکا معتقد است که ایران پس از توقف عمل به تعهدات خود در برجام، ظرفیت‌های هسته‌ای اش را توسعه داده، از این رو، بازگشت به اجرای این تعهدات، بدون از بین بردن آثار این توسعه، کفایت نمی‌کند. در همین راستا، منابع مذکور می‌گویند واشنگتن در جریان مذاکرات چند خواسته را مطرح کرده، اول، محدود شدن ذخایر اورانیوم غنی سازی شده، دوم، تمدید بند‌های توافق هسته‌ای برای طولانی شدن مدت اعمال محدودیت‌ها بر فعالیت‌های هسته ای، که برخی از آن‌ها در سالهای پیش رو به پایان می‌رسد.
به گفته منابع آگاه، در مورد خواسته اول، ایران مشکلی ندارد که با ذخایر اورانیوم غنی سازی شده خود، طبق توافق هسته‌ای رفتار کند، یعنی آن را برای فروش به خارج از کشور بفرستد، یا از اورانیوم موجود بعنوان سوخت نیروگاه‌های خود استفاده کند، اما در خصوص خواسته دوم، دولت آمریکا خواهان از بین رفتن سانترفیوژ‌های پیشرفتهای است که تهران در نطنز و فردو از آن استفاده می‌کند و در این باره ایران به شدت با خواسته آمریکا مخالف است، از این رو، روسیه با حمایت چین، راه حلی برای قرار گرفتن تمام این دستگاه‌ها در مکانی داخل ایران و تحت نظارت سازمان بین المللی انرژی اتمی ارائه داده است. دولت آمریکا تا کنون این پیشنهاد روسیه را نپذیرفته و طرف‌ها در حال بررسی راه حل‌های دیگری در مورد سانتریفیوژ‌های ایران هستند و آمریکا تعلیق تحریم‌های بانک مرکزی و بخش نفتی ایران را منوط به حل مساله سانترفیوژ‌ها کرده است. در واقع آمریکا سعی دارد با این اقدامات دوره یک سالهای را که ایران برای رسیدن به ساخت بمب اتمی به آن نیاز دارد را افزایش دهد. خواسته سوم آمریکا، مبتنی بر مخالفت واشنگتن با رفع ممنوعیت فروش سلاح به تهران است، که در سال ۲۰۲۰ پایان یافت، اما خواهان تمدید آن است.
اختلاف دیگری که در مذاکرات وین بین دو طرف اصلی وجود دارد، به شیوه بازگشت به توافق هسته‌ای مربوط است و براساس آن، طرف ایرانی همچنان اصرار دارد که آمریکا باید گام اول را با رفع تحریمها بردارد و سپس تهران به تعهدات خود بازگردد. به گزارش منابع آگاه، واشنگتن قبول کرده که گام اول را بردارد، اما مخالف رفع کلی تحریمهاست. در مرحله اول، واشنگتن تنها با رفع برخی تحریمها موافق است که در مقابل آن، انتظار دارد ایران به تعهداتش برگردد. به عبارت دیگر، آمریکا رفع یا تعلیق باقی تحریمها را منوط به بازگشت ایران به تعهداتش کرده، اما تهران بر موضع خود در مورد بازگشت هر دو طرف به تمام تعهداتشان پافشاری می‌کند.
این منابع تاکید می‌کنند که عملیات تنظیم پیش نویس‌ها در مورد توافق نهایی نیست، بلکه در رابطه با توافقی است که تا کنون در مورد رفع تحریمها و گام‌هایی که لازم است ایران اتخاذ کند، حاصل شده و پس ز حل موارد اختلاف باقی مانده، پیش نویس‌ها برای توافق نهایی یکی می‌شوند.
این در حالی است که تمام طرف‌ها با شروع دور پنجم مذاکرات، تمام تلاش خود را به کار بسته اند تا در سریعترین زمان ممکن راه حل‌هایی برای موارد اختلاف بیابند.
نبود جایگزینی برای توافق هسته‌ای در برخورد با پرونده هسته‌ای ایران، عامل فشاری بر دولت آمریکاست که درگیری‌های داخلی و خارجی زیادی دارد و سعی می‌کند با دادن امتیاز‌های مهمی در مساله تحریم‌های تهران، توافق هسته‌ای را احیا کند.
