رویارویی جنجالی علی لاریجانی و شورای نگهبان / کدام نهاد امنیتی برای لاریجانی پرونده درست کرد؟

رویداد۲۴ اخیرا نامه دلایل رد صلاحیت علی لاریجانی برای انتخابات ریاست جمهوری منتشر شده که در آن به برخی نکات همچون مواضع لاریجانی در حوادث سال ۸۸، رفت و آمد خانواده او به خارج از کشور، حضور نزدیکانش در انگلیس، سهیم بودن در نابسامانی‌های کشور، عدم ساده زیستی و ... اشاره شده است.

این نامه توسط همان فردی منتشر شد که برای نخستین بار فایل صوتی ظریف را نیز منتشر کرد و محتوای آن جزییات جالب و البته عجیبی را درباره دلایل رد صلاحیت لاریجانی نشان می‌دهد. این نامه هفت بند دارد که در آن به این موارد اشاره شده است:

۱) مواضع سیاسی و اظهارات در موضوعات مختلف از جمله فتنه سال ۸۸
۲) حمایت از افراد رد صلاحیت شده و دفاع از عملکرد آن‌ها و به کارگیری برخی از آن‌ها در مناصب تحت امر خود
۳) مداخله یکی از فرزندان در قرارداد‌های خدماتی و ساختمانی مجلس در دوره ریاست
۴) اقامت و ادامه تحصیل برخی از منسوبین درجه یک در کشور معاند انگلیس بر خلاف مصوبه شورای عالی امنیت ملی
۵) سفر‌های متعدد اعضای خانواده به خارج کشور از جمله اروپا و آمریکا و اقامت دیگر فرزند شما در آمریکا
۶) عدم رعایت اصل ساده زیستی مسئولان مورد تاکید امام و رهبری 
۷) تلقی سهیم بودن در بخش‌هایی از نابسامانی وضع نامطلوب موجود در دولت مستقر

این نامه تقریبا بعد از بعد از ۶ ماه پس از اعلام رد صلاحیت لاریجانی به دست رسیده است و مهر محرمانه هم روی آن خورده است، با این حال توضیحات لاریجانی که درباره بند به بند نامه صحبت کرده، محتوای آن را کاملا نشان می‌دهد و اصالت آن را تایید می‌کند.

میرمحمد صادقی معاون تنقیح مجلس دهم درباره نامه‌نگاری‌های لاریجانی گفته «لاریجانی علی‌رغم میل باطنی به نظر شورای نگهبان تمکین کرده است و اگر امروز در موضوع پرونده خود با برخی از مقامات نظام صحبت می‌کند، تنها برای مطلع کردن ایشان از ایجاد یک رویه خطرناک از سوی شورای نگهبان برای کشور است.»

لاریجانی پاسخی بسیار بلند به نامه شورای نگهبان داده و به تمام جزئیات دلایل رد صلاحیت خود پاسخ داده است که اطلاعاتی مهمی در را در خود دارد؛ از جمله اینکه رد صلاحیت لاریجانی تصمیم فردی بوده و در شورای نگهبان برای آن رای‌گیری نشده است؛ چنانچه لاریجانی در بخشی از نامه خود چنین می‌نویسد: «بنده اطلاع وثیق دارم که در شورای محترم نگهان نسبت به «سبب رد» رای گیری نشده است.»

فرآیند رد صلاحیت یا تایید صلاحیت با نظر اعضای شورای نگهبان انجام می‌شود و در صورت نظر مثبت آنها، فرد تایید صلاحیت می‌شود. لاریجانی مدعی است این اتفاق درباره او رخ نداده و ظاهرا نظر شخصی یکی از اعضای شورای نگهبان در این میان منشا اثر شده است. پیش از این درباره نفوذ بالای آیت الله جنتی در شورای نگهبان و رای‌گیری‌های آن بحث‌های زیادی شده است؛ چنانچه زمانی نجات الله ابراهیمیان سخنگوی وقت شورا نیز به آن انتقاد کرد. با این وصف به نظر می‌رسد رد صلاحیت لاریجانی بنا به صلاحدید آیت الله جنتی انجام شده است.

بیشتر بخوانید: پاسخ علی لاریجانی به شورای نگهبان/ برای رد صلاحیت من اصلا رای‌گیری هم نشده است

پاسخ‌های لاریجانی به شورای نگهبان

آنگونه که لاریجانی نوشته حتی با او همچون یک کارمند ساده اداری هم برخورد نشده است. خودش نوشته «من سال‌ها در سپاه و صداوسیما و شورای عالی امنیت ملی و مجلس بوده‌ام، آیا لااقل ایجاب نمی‌کرد تلفنی تماس می‌گرفتید و این امور را سوال می‌کردید؟ یا زحمتی در حد گزینش یک کارمند اداری برخود هموار می‌نمودید و تحقیقی می‌کردید که این اتهامات درست است یا نادرست؟»

آنگونه که لاریجانی توضیح داده اطلاعاتی علیه او توسط یک فرد یا نهاد به شورای نگهبان رسیده و شورا نیز بدون تحقیق آن را ملاک عمل خود قرار داده و او را در فرآیندی که بر اساس رای جمعی نبوده، رد صلاحیت کرده است. معلوم این نیست این گزارش توسط چه کسانی آماده شده است. پیش از این چهره‌هایی همچون حیدر مصلحی وزیر اطلاعات دولت احمدی نژاد از نقش خود در رد صلاحیت آیت الله هاشمی رفسنجانی سخن گفته بود که ظاهرا شورا به گزارش استناد کرده و هاشمی را رد صلاحیت می‌کند. خود او گفته «بر اساس گزارش‌های ما از کف خیابان در سال ۹۲ آقای رفسنجانی پیروز انتخابات می بود. یک عزیزی گفت مگر بچه حزب اللهی ها میگذارند این اتفاق بیفتد، جمع‌بندی من این بود باتوجه به شرایط نظام مصلحت این بود ایشان رد صلاحیت بشوند و دلایل آن را هم نوشتم. یکی از حقوقدانان شورای نگهبان سوال کردند که مگر ایشان چه گفته‌اند که رد صلاحیت شوند، گفتم من با شخص کاری ندارم، من می‌گویم حفظ نظام این هزینه و این فایده را دارد.»

این بار مصلحی حضور نداشت که چنین گزارشی آماده کند و با این وصف شورای نگهبان باید پاسخ داد که گزارشی که لاریجانی گفته، توسط کدام نهاد امنیتی آماده شده تا فضایی ایجاد کند که لاریجانی رد صلاحیت شود.

آنگونه که لاریجانی در نامه خود توضیح داده، پیگیری او برای جلوگیری از رویه‌ای بوده که به نظرش در شورای نگهبان در حال رخ دادن است. او گفته در قم به سمتش کفش پرتاب کردند و در مقاطع دیگر تندترین حرف‌ها علیه او گفته شده اما سکوت کرده اما سکوت در این موضوع لطمه به حیثیت شورای نگهبان است. احتمالا این همان دلیلی است که صادق آملی لاریجانی نیز به خاطر آن از شورای نگهبان استعفا کرد و از آن جمع دوازده نفره خارج شد.

همان زمان آملی لاریجانی در مطلبی درباره دلایل استعفای خود چنین نوشت: «از اولین حضور این‌جانب در شورای‌ نگهبان در سال ۱۳۸۰، قریب به ۲۰ سال می‌گذرد. در تمام این مدت، از شورای نگهبان دفاع کرده‌ام، حتی در سال‌هایی که در قوه قضائیه بودم، اما هیچ‌گاه تصمیمات شورا را تا این حد غیر قابل دفاع نیافته‌ام؛ چه در تأیید صلاحیت‌ها و چه در عدم احراز صلاحیت‌ها. سبب این نابسامانی‌ها تا حد زیادی، دخالت‌های فزاینده دستگاه‌های امنیتی از طریق گزارش‌های خلاف واقع، در تصمیم‌سازی برای شورای نگهبان است؛ به ویژه اگر عضو مسئولی که باید گزارش‌های محققانه به شورا ارائه کند خود، عامدانه چیزی بر آن بیفزاید! چنان‌که از وزارت اطلاعات با قاطعیت تمام مطلبی نقل می‌کنند، حال آنکه با پرسش از معاونت مربوطه در وزارت اطلاعات به صراحت این مطلب تکذیب می‌شود.»

آنگونه آملی لاریجانی نیز تایید کرده، برخی دستگاه‌های امنیتی در کار شورا دخالت می‌کرده‌اند و گزارش خلاف می‌نوشتند. ماجرا آنجا حساس می‌شود که آملی لاریجانی افشا کرده که برخی اعضا عامدانه بر همان گزارش خلاف واثقع، چیزی اضافه می‌کردند تا پروسه رد صلاحیت هر فرد راحت‌تر انجام شود.

بیشتر بخوانید: وضع دشوار آقازاده‌ها در ینگه دنیا!/ کدام یک از مقامات ایرانی نگران لغو اقامت فرزندشان در آمریکا هستند؟

سفرهای خارجی لاریجانی و خانواده به آمریکا و انگلیس

یکی از بندهای دیگر نامه لاریجانی به دلیل رد صلاحیت شورای نگهبان اشاره دارد که گفته شده اعضای خانواده لاریجانی مکررا به خارج کشور سفر کرده‌اند و فرزندش نیز در آمریکا اقامت دارد.

احتمالا اگر بنا بر اجرای چنین قانونی باشد، تقریبا بخش عمده مسئولان جمهوری اسلامی صلاحیت خود را از دست خواهند داد، چه آنکه فرزند و همسر و داماد و ... بسیاری از مسئولان هماکنون در خارج کشور؛ به ویژه آمریکا و انگلستان هستند. از خانواده حداد عادل گرفته تا نوبخت و غلامحسین الهام و آیت الله یزدی و برخی اعضای خانواده امام خمینی و ... همگی در آمریکا و انگستان هستند.

البته لاریجانی درباره این ایراد توضیح داده که فرزندش هیچگاه در آمریکا اقامت نداشته و چون همسر فرزندش در آمریکا تحصیل کرده، او نیز ۸۳ به آمریکا رفته و سال ۸۸ نیز به ایران بازگشته است. لاریجانی همچنین توضیح داده که یکبار برای معالجه فرزندش به انگلستان رفته چون در ایران دستگاه مخصوصی وجود نداشته و گفته در سفرهای رسمی هم به جز سفر عراق که همسرش با هزینه شخصی با او بوده، سفر خارجی شخصی نداشته‌اند.

به گزارش رویداد۲۴ در بخش دیگری از نامه لاریجانی گفته شده مصوبه شورای عالی امنیت ملی درباره فرزندان مسئولان مربوط به سال ۸۸ بوده، در حالیکه فرزند او ۵ سال قبلش به خارج رفته بنابراین او علم غیب نداشته که چند سال بعد چنین قانونی تصویب می‌شود!

البته درباره علیرضا زاکانی هم اطلاعاتی به بیرون درز کرد که دخترش در خارج کشور زندگی کرده است. خود زاکانی در این باره توضیح داد که «دخترم سال ۱۳۹۵ از رشته مهندسی کامپیوتر از دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصیل شده است. سپس در رشته علوم اجتماعی محاسباتی که معادلی در دانشگاه‌های ایرانی ندارد؛ در دانشگاهEPFL سوئیس و به جهت سابقه ممتاز تحصیلی به صورت رایگان مشغول به تحصیل شده است.»

توضیحات زاکانی نشان می‌داد که اتفاقا دختر او بعد از تصویب قانونی که لاریجانی به آن اشاره کرده، به سوئیس رفته است. این یعنی اگر بنا بر رد صلاحیت به این دلیل بود، قاعدتا علیرضا زاکانی اولویت بیشتری داشت.

ظاهرا گزارش درباره فرزندان لاریجانی توسط یک نهاد امنیتی به دست شورای نگهبان رسیده است اما مشخص نیست مقصود کدام نهاد امنیتی است. طبق قانون قوه قضائیه، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و سازمان ثبت احوال مراجع چهارگانه گزارش صلاحیت کاندیداها هستند که در سال‌های اخیر، اطلاعات سپاه نیز به آنها اضافه شده و بررسی‌ها توسط مراجع پنجگانه انجام می‌شود، با این حال مشخص نیست مقصود لاریجانی کدام مرجع است.

ساخت و ساز فرزند لاریجانی در مقاطعه‌کاری‌های مجلس

یکی از موارد ساخت و ساز فرزند لاریجانی در یکی از مقاطعه‌کاری‌های ساختمانی مجلس بوده که طبق نظر شورای نگهبان این ساخت و ساز با دخالت آقازاده لاریجانی بوده است. با این حال او توضیح داده که سه فرزند دارد؛ یک دختر و دو پسر که از دو پسر او یکی مهندس مکانیک است و دیگری روحانی است. لاریجانی گفته محسنی اژه‌ای برای اثبات این موضوع پای کار بیاید. اگر چنین چیزی بود، فرزندش و خودش هر حکمی را می‌پذیرد، در غیر این صورت اعلام عمومی شود که کدام نهاد چنین گزارش دروغی به شورای نگهبان داده است.

وضعیت مالی علی لاریجانی

یکی از بندهای نامه شورای نگهبان درباره وضعیت مالی لاریجانی است که ظاهرا مورد قبول شورای نگهبان نبوده است. یکی از نکات جالب درباره لاریجانی حتی وضعیت ظاهری است؛ آنچنانکه به گواه خبرنگاران پارلمانی بوی عطر او هم آنقدر خاص است که همواره در مسیری که عبور می‌کند، می‌پیچد. او همواره به لحاظ پوشش ظاهری هم جزو معدود سیاستمداران ایران است که سر وضع مناسبی دارد. احتمالا همین منطق هم در محل زندگی شخصی او تسری دارد. با این حال شورای نگهبان منتقد چنین رویه‌ای هستند و در متن نامه نوشته شده که او «اصل ساده زیستی مسئولان مورد تاکید امام و رهبری» را رعایت نکرده است.

البته لاریجانی پاسخ داده که حقوقش مشخص است و آنچه درآمد دارد، بر اساس ارثی است که به خود و همسرش (دختر آیت الله مطهری) رسیده است. لاریجانی گفته به جز حقوق دانشگاه، هیچ دریافتی دیگری نداشته و تنها یکبار که در صداوسیما بوده، به مشکلی برخورده و از رهبری مبلغی گرفته است اما همان را به صورت رد مظالم بازگردانده است. البته لاریجانی درباره این مبلغ سخنی نگفته و فقط توضیح داده که مبلغ مختصر بوده است.

یکی از بندهای قابل توجه نامه لاریجانی در قسمت نامه اوست که افرادی که برای شورای نگهبان اطلاعات آورده‌اند را «تدارکاتچی» خوانده و نوشته است: «آنقدر آقایان تدارکاتچی اطلاعات برای شورای نگهبان در کار خویش عجله داشتند که گزارش با عنوان شراکت پسر من با پسر آقای کرباسچی را هم مطرح کردند.»

لاریجانی پاسخ داده اولا آن لاریجانی که مقصود آنها بوده ارتباطی با او نداشته و صرفا تشابه فامیلی بوده و دوما خود کرباسچی گفته اصلا پسری ندارد که بخواهد شریک کسی باشد!

لاریجانی البته کنایه‌ای تندتر در ادامه زده و گفته با استدلال شورای نگهبان شهید مطهری و شهید بهشتی و شهید باهنر و شهید مفتح همگی باید رد صلاحیت می‌شدند چون آنها در شمیرانات زندگی می‌کردند!

به زعم علی لاریجانی «تدارکاتچی‌های اطلاعات برای شورای نگهبان» از عنوان ساده‌زیستی استفاده کرده‌اند و گزارشی جعلی آماده کردند تا به هر ترتیبی که شده او را رد صلاحیت کنند، در حالیکه کارنامه تایید صلاحیت‌های دوره‌های قبلی نشان می‌دهد که شورای نگهبان رفتار متناقض داشته است.

حمایت از افراد رد صلاحیت شده

یکی از جالب‌ترین بخش‌های نامه سرگشاده لاریجانی جایی است که به اتهام «استفاده از افراد رد صلاحیت شده در مناصب تحت امر خود» پاسخ داده است. او گفته جایی که تصور می‌کرده حق کسی ضایع شده، ورود کرده و با شورای نگهبان و رهبری مذاکره کرده است. او ادامه داده اگر شورای نگهبان افرادی را برای مسئولیتی تایید نکنند، آن افراد باید بمیرند یا از کشور خارج شوند؟

این کنایه لاریجانی یادآور جملاتی است که توسط برخی مطرح شده که گفته بودند «اگر چنین فضایی را نمی‌پذیرید، جمع کنید و از ایران بروید» حالا لاریجانی با کنایه‌ای تلویحی به این ماجرا به برخی موارد مشابه اشاره کرده و نوشته است خود من با حکم رهبری مشاور ایشان هستم یا آیت الله هاشمی رد صلاحیت شد اما توسط رهبری به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد. در مثال دیگر لاریجانی به سعیدی کیا اشاره کرده که رد صلاحیت شده و او هم توسط رهبری به ریاست بنیاد مستضعفان منصوب شده است!

این بخش نامه لاریجانی بسیار صریح بود که تلویحا نوشته اعمال چنین نظری توسط شورای نگهبان چه پیامدهایی خواهد داشت. البته او به رستم قاسمی و عزت الله ضرغامی هم اشاره کرده که رد صلاحیت شدند اما توسط رئیسی به عنوان وزیر انتخاب شدند. او گفته در قوه قضاییه هم چنین بوده و برخی افراد رد صلاحیت شده در آن نهاد مشغول هستند.

او همچنین مثال نقض دیگری زده و گفته چطور است که محسن مهرعلیزاده یکسال قبل برای انتخابات مجلس رد صلاحیت شده اما سال بعد برای ریاست جمهوری تایید شده است؟

او گفته شورای نگهبان تصور می‌کند از انتخابات باید نتیجه‌ای بیرون بیاید که آنها صلاح می‌دانند! این موضوع چنانکه پیش از این گفته شد توسط حیدر مصلحی افشا شده بود و او گفته بود به صلاح نیست آیت الله هاشمی رئیس جمهور شود و پس از توضیحات او، شورای نگهبان هاشمی را رد صلاحیت کرده است.

سهیم بودن لاریجانی در نابسامانی‌ها

یکی از بندهای عجیب در دلایل رد صلاحیت لاریجانی این بوده که او در نابسامانی‌ها سهیم بوده است. این گزاره البته کاملا درست است و لاریانی نیز همچون دیگر مسئولان جمهوری اسلامی مستقیما مسئول شرایطی هستند که پیش آمده و برای تصمیمات خود باید پاسخگو باشند. با این حال نکته‌ای که وجود دارد این است که چگونه رئیس قوه مقننه مسئول بوده اما رئیس قوه قضاییه مسئول نبوده است؟ رئیس کل بانک مرکزی ایران مسئول نبوده است؟

او گفته در زمان جنگ هم وضع اقتصادی مطلوبی نداشتیم و میرحسین موسوی نخست وزیر بود و آیت‌الله خامنه‌ای رئیس جمهور بوده است. آیا با همین استدلال باید گفت دولت وقت ناکارآمد بوده است؟ 

لاریجانی در این بخش دوم به پیامدهای استدلال شورای نگهبان اشاره کرده و در اینجا هم توضیح داده که با نگاه شورای نگهبان باید منتظر چه اتفاقی بود! البته او کاملا مسئله را باز نکرده اما خواننده به راحتی متوجه طعنه او به شورای نگهبان می‌شود.

او با لحنی کنایی نوشته مگر دولت رئیس و مسئول ندارد که فرد دیگری به عنوان مسئول نابسامانی رد صلاحیت کرده‌اند و ادامه داده کار مجلس جمعی است و نه کار یکنفر. اگر بحث تصمیم یکنفره باشد، هم رئیس قوه قضاییه در اولویت بیشتری برای رد صلاحیت قرار دارد! لاریجانی رفتار شورای نگهبان در این قسمت را «حقارت‌آمیز» توصیف کرده و گفته اگر رئیس دولت ناکارآمد است، پس مسئولیت شورای نگهبان بیشتر است که فردی ناکارآمد را تایید کرده است.

مواضع لاریجانی پس از انتخابات ۸۸

انتخابات سال ۸۸ تقریبا بخش عمده‌ای از نیروهای کشور را خانه‌نشین و بخش دیگر را مغضوب کرد. اگر لاریجانی جزو خانه‌نشینان نبود، اما او را به صف مغضوب‌شدگان هل داد و نتیجه‌اش هم در انتخابات ۱۴۰۰ مشخص شد. لاریجانی توضیح داده تمام مواضعش برای حفظ انسجام بوده و اگر نظر او با شورای نگهبان متفاوت بوده، دلیلی برای رد صلاحیت او نبوده است. لاریجانی در این بخش نامه جملاتی از آیت الله مطهری در اثبات لزوم انسجام نوشته عده‌ای در آن دوره بر طبل تفرقه می‌کوبیدند.

لاریجانی در این بخش گفته از برخی اعضای شورای نگهبان شنیده که مقصود از «برخی مواضع سیاسی» نوشته شده در این بند درباره توافق هسته‌ای بوده و گفته شنیده‌ام یکی از بحث‌های مطرح شده این بوده که من برجام را ظرف بیست دقیقه تصویب کردم بنابراین از نظر شورا ایراد داشته است.

به گزارش رویداد۲۴ لاریجانی در این بار دیگر به نقش آیت الله خامنه‌ای اشاره کرده گفته تصویب برجام در مجلس فقط صورت ظاهری بوده زیرا قبل از آن ۲۰ جلسه با رهبری برگزار کرده و نتیجه این جلسات و نشست‌های شورای عالی امنیت ملی و فراکسیون‌های مجلس این بوده که برجام تصویب شود. او گفته اگر تصویب برجام ایراد داشت، چرا شورای نگهبان که ۲۰ روز برای بررسی وقت داشت، آن را همان روز تصویب کرد. این نکته‌ای بود که اتفاقا عباس عبدی فعال اصلاح طلب در توییتی به طنز از آن یاد کرد و نوشت: «جالب‌ترین علت رد صلاحیت لاریجانی مربوط به مدیریت ۲۰ دقیقه‌ای او در تصویب برجام است. در حالی که خود شورای نگهبان همان روز و بدون معطلی مصوبه مجلس را تایید کرده بود! پاسخ لاریجانی هم جالب است که توضیح می‌دهد کجا تصمیم گرفته شده بود.»

لاریجانی در توضیح فرایند تصویب برجام گفته مجلس آن را تصویب کرد و شورای نگهبان همان روز آن را تایید کرد و رهبری هم مصوبه شورای عالی امنیت ملی را تایید و ابلاغ کرد. لاریجانی در اینجا هم برای بار چندم با یادآوری نقش رهبری، به پیامد رویه در پیش گرفته شورای نگهبان هشدار داده است.

نامه لاریجانی با بخش پبشنهادها پایان یافته که در آن یک «خبر» بسیار مهم در آن مستتر است. او افشا کرده که در بررسی صلاحیتش رای گیری نشده است و نتیجه روندی که آنها در پیش گرفته‌اند این است که به صورت کلی معلوم نیست هر کس چرا رد صلاحیت می‌شود.

او همچنین پیشنهاد کرده که شورای نگهبان نباید اجازه دهد که بخش اطلاعاتی به جای انجام وظیفه دقیق، اطلاعات خام ارزیابی نشده را به آنها بدهند. او تلخ‌ترین هشدارش را در پایان نامه داده و گفته اگر این روند ادامه یابد، پروژه‌ای که توسط دشمنان پیش می‌رود، توسط شورای نگهبان محقق خواهد شد! شاید تاثیرگذارترین بخش نامه آنجا بود که لاریجانی نوشته «یک کلام بگویید بنا داشتیم شما را حذف کنیم در این صورت، حداقل جمله‌ای معنادار ایراد کرده بودید.»

نامه بلند لاریجانی واکنش‌های متفاوتی به همراه داشته است؛ دسته‌ای از محتوای نامه به این نکته پرداخته‌اند که رویه شورای نگهبان و نظارت استصوابی باید تغییر کند. دسته‌ای از شورای نگهبان حمایت کردند و دیگرانی هم گفته‌اند اگر لاریجانی رد صلاحیت نمی‌شد، هیچگاه چنین مسائلی علنی نمی‌شد و از این منظر لاریجانی را نقد کرده‌اند. دسته‌ای دیگر هم روی برخی نکات این نامه تمرکز کرده‌اند و مسائلی همچون زندگی دختر لاریجانی در آمریکا، انجام معالجات پزشکی خانواده آنها در انگلستان و مسائلی از این دست را برجسته کرده‌اند و پیکان نقد را به کل ساختار برده‌اند.