تاریخ انتشار: ۱۴:۵۶ - ۱۹ تير ۱۴۰۱
تعداد نظرات: ۱۶ نظر
گزارش رویداد۲۴ از چهره روز؛

سیداحمد خاتمی؛ روحانی برآمده از فضای غیررقابتی/ جمهوری اسلامی چگونه روحانیت را ناکارآمد کرد؟

وقتی سیداحمد خاتمی می‌گفت «بی‌حجابان فرزندان دزدان هستند» باید از او پرسیده می‌شد پس تکلیف خانواده‌های بزرگترین اختلاس‌گران تاریخ ایران چیست؟ حسن رعیت، محمود خاوری، محمود سیف، عیسی شریفی، رفیقدوست، سعید مرتضوی، محمدرضا رحیمی، حسین فریدون، مهدی جهانگیری و ...! اگر تمام دزدی‌های مردم ایران در طول تاریخ را کنار هم بگذاید، احتمالا به اندازه یک مورد این اختلاس‌ها نخواهد شد. آیا خانواده‌های اینها همه جزو بی‌حجابان بودند؟

سید احمد خاتمی

رویداد۲۴ فرهاد فرزاد: حقیقت آن است که جمهوری اسلامی در تخصصی‌ترین امور خود هم ناکارآمد بوده است؛ می‌پرسید چرا؟ کافی است به روحانیون نسل اول انقلاب که در حکومت قبل پرورش یافته‌اند، نگاهی بیندازید و آنها را با روحانیون دوره جدید مقایسه کنید؛ اسامی همچون آیت‌الله مطهری، آیت الله بهشتی، آیت الله هاشمی رفسنجانی، علامه طباطبایی، آیت الله طالقانی و ... را در کنار اسامی همچون حمید رسایی، نصرالله پژمانفر، سیداحمد خاتمی، علیرضا پناهیان و ... بگذارید، آنگاه معلوم می‌شود چه اتفاقی رخ داده است!

سخنرانی‌های آیت الله بهشتی را با سخنرانی‌های مثلا پناهیان در یک ترازو بگذارید. خطبه‌های آیت الله طالقانی را با خطبه‌های سیداحمد خاتمی مقایسه کنید، جمع متکثر افرادی که پای آن خطبه‌ها می‌نشستند را با ظاهر یکدست افرادی که امروز به نماز جمعه می‌روند قیاس کنید، آنگاه متوجه عمق فاجعه خواهید شد؛ شاید آن زمان دیگر این سوال مطرح نباشد که چرا سیداحمد خاتمی در خطبه‌های جمعه گذشته گفته است «بسیاری از بی‌حجاب‌ها، زن‌ها و بچه‌های همان دزد‌ها هستند.»؛ چه اینکه نتیجه این است که از چنین نسلی انتظاری نیست.

با چنین مقایسه‌ای، احتمالا بیان چنین جملاتی طبیعی‌ترین اتفاقی است که باید رخ دهد؛ چه آنکه در دوره جمهوری اسلامی بیش از هر قشری، روحانیون به لحاظ فکری و اندیشه عقب ماندند. اگر به گذشته بازگردیم، حتی نسل تندروی آنها همچون آیت الله مصباح یزدی هم به فلسفه و حوزه اندیشه مسلط بود؛ چه آنکه در فضای رقابتی که ده‌ها «ایسم» دیگر وجود داشت، ناچار به پرورش خود بودند تا مخاطبان حرف آنها را بپذیرند.

در حقیقت از گروه‌های «ملی-مذهبی» و «روحانیون مسلمان» گرفته تا «چریک‌های چپ‌گرا» و «روشنفکران مسلمان»، همگی در ارتباط با مردم بودند و در چنین فضایی، گروهی برنده بود که قدرت تحلیل بالاتری داشت و به ابزار اندیشه تسلط بیشتری داشت، بنابراین تمام گروه‌های موجود تلاش می‌کردند در فضایی رقابتی خود را آماده مباحثه کنند. در چنین فضایی بود که چهره‌هایی همچون مطهری و بهشتی و طالقانی ساخته می‌شدند. نقل است آیت الله بهشتی، روحانیون را مجبور می‌کرد زبان انگلیسی بخوانند و در کلاس‌های فلسفه کانت و هگل و حتی مارکس شرکت کنند تا بدانند قرار است چه چیزی را نقد کنند.

به گزارش رویداد۲۴ اگر تا پیش از انقلاب ۵۷ چنین فضایی در روحانیت ایران وجود داشت، از دوره انقلاب به بعد اتفاقی دیگر رخ داد؛ اتفاقی که نسل روحانیون را در فضایی غیررقابتی، تنبل و کم‌سواد تربیت کرد. روحانیون که به زبان‌آوری و قدرت بیان مشهور بودند، رفته‌رفته در این مورد هم به مشکل برخوردند؛ چنانچه سخن گفتن رئیس جمهور و اشتباهات فراوان کلامی خود به تنهایی نشانگر همین اتفاق است.

برای تحلیل بهتر این اتفاق بهتر است مقایسه دیگری هم انجام شود. تا سال ۱۳۵۷ حوزه‌های علمیه به عنوان پرورش‌دهندگان روحانیون، مستقل از حکومت‌ها بودند و حتی منبع درآمدشان نیز ارتباطی به حاکمیت وقت نداشت؛ تفاوتی نمی‌کرد حکومت قاجار بر سر کار باشد یا حکومت پهلوی؛ آنها معمولا امور خود را از طریق دریافت وجوه شرعی می‌گذراندند.


بیشتر بخوانید: نقش روحانیون منبری و وعاظ در انقلاب ایران چه بود؟


در هیچ دوره‌ای چیزی به نام ردیف بودجه برای حوزه‌های علمیه مطرح نبود و اگرچه در مواردی از حکومت مبالغی دریافت می‌کردند، اما این کمک‌ها که به صورت مداوم هم نبود، هیچگاه باعث از بین بردن استقلال حوزه‌های علمیه نمی‌شد. همین استقلال مالی بود که این قدرت را به روحانیون می‌داد که گاه استفاده از تنباکو حتی در کاخ پادشاه را تحریم می‌کرد یا در ماجرای کاپیتولاسیون چنان بر حکومت می‌تاخت که فضای سیاسی جامعه تحت الشعاع قرار می‌گرفت. تمام این اتفاقات ناشی از مستقل بودن نسل روحانیونی بود که باید برای پذیرش سخنانشان توسط مردم آنهم در فضای سکولار دوره پهلوی تلاش می‌کردند.

با وقوع انقلاب ۵۷ و به قدرت رسیدن روحانیت، حکومت دینی بیش از هر قشری به «روحانیون» توجه کرد و نتیجه این سیاست، بودجه‌های کلانی بود که به سمت حوزه‌های علمیه و نهادهای دینی سرازیر شد؛ بودجه‌هایی که وجوه دینی و خمس و زکات در مقابل آن ناچیز بود و اساسا به حساب نمی‌آمد. بدتر آنکه، هزینه‌کرد این بودجه‌ها هیچگاه مشخص نبود و طی یک حسابرسی دقیق مشخص نمی‌شد که هزاران میلیاردی که هر ساله در نهادهای مذهبی و حوزه‌های علمیه سرازیر می‌شود، چه خروجی دارد و چه تولید فکری به واسطه آن انجام شده است.

طبیعی بود که برای خود حکومت هم دشوار است که بخواهند هر ساله هزاران میلیارد بودجه برای حوزه‌های علمیه هزینه کنند اما خروجی آن، حرفی نباشد که خودشان می‌خواهند! در فقدان حساب‌کشی و کارآمدی هزینه‌کرد بودجه‌های هزار میلیاردی، نسلی از روحانیون پدید آمدند که عملا محصول شرایط غیررقابتی بودند. آنها نه نیازی داشتند خود را به علوم فلسفه و حوزه اندیشه و حتی علوم تخصصی دینی مسلح کنند و نه نیازی به رقابت با دیگر ایده‌ها و تفکرات داشتند؛ چه آنکه حکومت از یکسو آنها را به لحاظ مالی تامین می‌کرد و از سوی دیگر تمام رقبای آنها را حذف کرده بود.

در واقع چهره‌هایی همچون پناهیان یا سیداحمد خاتمی و افراد مشابه، محصول همین رویکرد نادرست حکومت به دین هستند. این یعنی با تصمیم‌های نادرست و سیاست‌های غلط، چهره‌هایی پرورش یافته‌اند که فقط مورد قبول «خودمانی‌ها» هستند و اگر بنا به یک مناظره جدی باشد، هیچ چهره‌ای در میان آنها وجود ندارد که بتواند در آن شرکت کند. این در حالی است که اگر به مناظره‌های ابتدای انقلاب بازگردیم، چهره‌هایی همچون بهشتی آنقدر اعتماد به نفس داشتند که مقابل افرادی همچون احسان طبری و نورالدین کیانوری با آن دانش وسیع قرار بگیرند.

اگر به سخنان یکپارچه ائمه جمعه در سال‌های اخیر توجه کنیم، موضوع بهتر درک می‌شود که چگونه استقلال سیاسی و حتی دانش روحانیون با همین سیاست از بین رفته است؛ ماجرا آنجا تلخ‌تر می‌شود که رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه درباره آنکه خطبا چه بگویند و چه نگویند، هشدار می‌دهد و این یعنی قبول این نکته که هیچ حکومتی همچون جمهوری اسلامی نمی‌توانست روحانیت را اینگونه بار بیاورد که حتی مردم عادی از هر سخن آنها، ده‌ها ایراد و گاف بگیرند؛ چنانچه سخنان سیداحمد خاتمی یکی از همان موارد بود.

کافی بود یکی از او بپرسد اگر بی‌حجابان فرزندان دزدان هستند، پس تکلیف خانواده‌های بزرگترین اختلاس‌گران تاریخ ایران چیست؟ اگر نام‌ها را بگوییم حیرت می‌کنید؛ حسن رعیت، محمود خاوری، محمود سیف، عیسی شریفی، رفیقدوست، سعید مرتضوی، محمدرضا رحیمی، حسین فریدون، مهدی جهانگیری و ...! اگر تمام دزدی‌های مردم ایران در طول تاریخ را کنار هم بگذاید، احتمالا به اندازه یک مورد این اختلاس‌ها یا دزدی‌ها نخواهد شد. آیا خانواده‌های اینها همه جزو بی‌حجابان بودند؟

مسئله اینجاست که در یک انسداد سیاسی و در یک فضای غیر رقابتی، نه سیداحمد خاتمی لزومی می‌بیند درباره حرف‌هایش فکر کند و نه سیاستگذار واجب می‌داند رویکرد خود را تغییر دهد. شاید تا دهه هفتاد و حتی هشتاد که تا این حد دسترسی به اطلاعات وجود نداشت، بیان جملات مهمل این‌چنینی نتیجه‌بخش بود، اما باید این واقعیت را پذیرفت که در دنیایی که میزان گردش اطلاعات آنقدر بالاست که به قول محمد قائد، «گاه یک دانشجوی ترم اول می‌تواند یک استاد را گوشه رینگ گیر بیاورد»، نمی‌توان ایده «خود گویم و خود خندم» را همچنان استمرار داد و در فضای بسته، یکی متلکم‌وحده باشد و دیگران هم بدون هیچ «ان قـُـلتی» آن را بپذیرند.

خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱۶
رضا
|
Netherlands
|
۱۶:۰۴ - ۱۴۰۱/۰۴/۱۹
0
19
تشکر فراوان از تحلیل پربار و معنی دار
بله از هزاران حقایق تلخ یکیش همینه و روحانیت هم بسان سایر سازمانها و ستادها به ابزاری جهت مشروعیت بخشیدن به اقدامات یه عده گرسنه بیت المال تشنه خون مردم تبدیل شده یکی از خروجی های این ساختار سید علی تویسرکانی از کاربران این سایته که از سال ۴۲ تا ۵۷ مردم این خاک و سرزمین با دادن خون و شهید و به ثمر رساندن انقلاب و سپس هشت سال جنگ خانمان سوز و به مال منال رسیدن یه عده و افزایش سیه روزی های اکثریت جامعه حالا به این نتیجه رسیده که این اکثریت زجر کشیده نیم قرنی و سایر معترضان فاحشه زاده و ابنه ای بوده و هیچ غلطی نمیتونن مقابل کثافت کاریهای این حداقلی زنده خوار بکنند ...
حالا که امثال اینچنین شغالانی منتقدان خودشونو تایلند قبله و ناپاک نطفه میدانند و سایر همفکرانشون با این اوضاع جامعه فقط براشون گناه بدحجابی تعریف شده بشدت مشغول غارت حق مردم هستند انگار که نه آخرتی هست و نه روز حسابرسی !!!
امیدی نیست و مردم باید خودشون مواظب خودشون باشن و شناسنامه هاشونو برا یه عده روباه صفت مهرآلود نکنند ...
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۶:۳۲ - ۱۴۰۱/۰۴/۱۹
0
27
نوشته ای منطقی و قابل تأمل که واقعیتهای روحانیت و روحانیون وابسته به قدرت را تا حدودی بصورت عالمانه نقد می کند , ممنون از سایت رویداد24
453
|
Switzerland
|
۱۶:۳۹ - ۱۴۰۱/۰۴/۱۹
0
18
(بی‌حجابان فرزندان دزدان هستند) اگر اینطور بخواهیم حساب کنیم پس آقازاده های و ژنهای خوب اعم از دختر و پس که در خارج بی حجاب هستند باباشون دزد بوده.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۶:۴۸ - ۱۴۰۱/۰۴/۱۹
0
22
درود بر شرفت چقدر زیبا حرف عامه مردم را بیان کردی .افرین .اکثر مردم یعنی بالای هشتاد درصد مردم نظرشون همینه فقط نمیدونم این اقلیت کوته فکر تا چه زمانی بر اریکه قدرت باقی خواهند ماند و حاصل دستاورد مردم را به چپاول خواهند برد
ناشناس
|
United States of America
|
۱۷:۰۲ - ۱۴۰۱/۰۴/۱۹
0
22
روحانیت قرار بود سیاست را به اهلش واگذارد و مشغول راهنمایی دینی مردم شوداما......
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۴:۲۱ - ۱۴۰۱/۰۴/۲۲
نه تنها به اهلش واگذار نکرد بلکه همون اهلش و بقیه رو با بی رحمی تمام کنار زد . اینها در جاده یکطرفه سیاست بصورت متکلم وحده می تازه و طلبکار هم هست و دست بردار هم نیست
ناشناس
|
United States of America
|
۱۷:۲۳ - ۱۴۰۱/۰۴/۱۹
0
23
ملت را با وعده فریب میدهند وقتی قدرت را در دست گرفتند کار دیگر کردن
نادر
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۰:۳۷ - ۱۴۰۱/۰۴/۱۹
0
26
هیچ کس مانند اینا نتوانسته و نخواهد توانست به این شدت دشمن دین و خدا و پیغمبر و امام درست کنه و البته کشور پهناور و ثروتمندی مانند ایران را نابود کنه.
بازنشسته
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۰:۱۵ - ۱۴۰۱/۰۴/۲۰
0
14
شکم سیران مفت خور برو ببین قیمت برنج وگوشت از 200 هزار تومن گذشته .شما دین دارید.اصلا شما خدا را میشناسید.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۱۶ - ۱۴۰۱/۰۴/۲۳
0
9
تا کی باید چشماهاتنونو ببندید و دهن هاتون باز باشه!؟ تاکی اظهار نظر کیلویی کردن!؟
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۸:۱۶ - ۱۴۰۱/۰۵/۰۳
0
3
ازاین قوم جزفسادوملک وملت بربادده کاری دیگربرنیاید،بیشرمانه دروغ ،خرافات عهدبوق،مفت خوری وزالوصفتی همه رادارند وبختکی برمملکت،بایدبردشان تامعتادان،بی خان مانها،زباله گردها،گوخوابها ووووووراببینند اگربفهمندچه بذری کاشته اند
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۸:۵۸ - ۱۴۰۱/۰۵/۰۳
0
4
یکی ازبهترین تحلیل هایی بودکه بدون هرگونه هراس ودلواپسی ولکنت درنوشتار ، به تحریردرآمده، متشکرازشجاعتت.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۳۷ - ۱۴۰۱/۰۵/۱۵
0
3
این توهین ها و افترا ها به خانواده دزدان نمی چسبد.
حمید
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۶:۴۹ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۴
0
2
کاملا صحیح .
امید
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۸:۵۷ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۷
0
1
دست مریزاد
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۴۰ - ۱۴۰۲/۰۱/۳۰
0
1
کرگردن
نظرات شما
پیشخوان