چرا سینمای ایران چند سال از دنیا عقب‌تر است؟

رویداد۲۴ عقب بودن سینما ایران یکی از مسائلی است که کمتر به آن پرداخته شده است. این موضوع اکنون در جنبه‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد. در این مقاله سعی شده است تا محتوا به صورت اجمالی راجع به تاریخ سینمای ایران، جهان و نیز عقب بودن سینما ایران در برخی از بخش‌ها ارائه شود. همچنین در انتهای مقاله نیز برخی از دلایل بالقوه در ایجاد چنین مشکلی بیان شده‌اند.

تاریخ سینما

عقب بودن سینما ایران یکی از آن دسته موضوعاتی است که گهگاهی از جنبه‌های مختلف به آن پرداخته می‌شود. سینما در ایران و جهان سال‌های بسیاری قدمت دارد. این بخش از هنر را می‌توان یکی از پویاترین و مهم‌ترین قسمت‌ها در فرهنگ و هنر جوامع مختلف دانست. سینما یک مکان مولد است که در آن مدام در ژانر‌های مختلف، فیلم‌های سینمایی بسیاری تولید می‌شوند و در کنار آن، بخش‌های بسیاری ایجاد می‌شوند. از بازیگری گرفته تا کارگردانی، نویسندگی و بسیاری موارد دیگر همگی مثل یک زنجیره بهم متصل هستند.

سینما در جهان

قبل از اینکه به موضوع عقب بودن سینما ایران بپردازیم، بهتر است ابتدا تاریخ سینما در ایران و جهان را بررسی کنیم. سینما در نزدیک‌ترین مفهوم امروزی آن، در حدود نزدیک به ۱۳۰ سال قدمت دارد. اولین بخش سینما در جهان در قرن ۱۹ (انت‌های آن) شروع شد که به تدریج تصاویر متحرک در آن شروع شدند و با پیشرفت این قسمت، اکنون به یکی از پرطرفدارترین و قوی‌ترین رسانه در جهان تبدیل شده است.

در سال ۱۸۷۸، فناوری عکسبرداری‌های پشت سر هم در دانشگاه استنفورد توسط ادوارد ماییریج ایجاد شد. ۲ سال بعد از آن، اولین نمایش با این سبک در انگلیس ایجاد شد. بعد از چند سال، ویلیام کندی، اولین استودیو را برای تولید فیلم‌های استودیویی ایجاد کرد که به نام "بلک ماریا" شناخته می‌شود. چراکه او توانست با ایجاد یک نوار با جنس سلولولید، نمایش تصاویر پش سر هم را راحت‌تر کند.

سینما در ایران

عقب بودن سینما ایران در اولین سال‌های پیدایش این صنعت، چندان مطرح نبود. چراکه تنها پس از ۵ سال از ساخت سینما، این مکان در ایران نیز ایجاد شد. آغاز شدن نطفه سینمای ایران را می‌توان با ورود دوربین عکاسی در زمان مظفرالدین شاه در دوره قاجار دانست که در سال ۱۲۷۹ شمسی معادل سال ۱۹۰۰ میلادی رخ داد. سپس در ادامه اولین سینما در ایران نیز در همان سال ایجاد شد که با نام "سینما سولی" در شهر تبریز شناخته می‌شد. امروزه به عنوان قدیمی‌ترین سالن سینمایی که در ایران وجود دارد، باید به سینمای صنعت نفت مسجد سلیمان اشاره کرد.

وضعیت عقب بودن سینما ایران نسبت به جهان

در رابطه با عقب بودن سینما ایران می‌توان به نکات مختلفی در این زمینه اشاره کرد که می‌توانند بیانگر این موضوع باشند. به عنوان مثال باید گفت طبق آخرین آمار‌ها که در سال ۱۳۹۹ منتشر شده است، ایران دارای ۳۵۱ سینما با ۶۳۱ سالن است. در این حالت باید گفت به ازای هر ۱۳۳ هزار نفر از جمعیت ایران، یک سالن سینما وجود دارد که نسبت به سال ۱۳۹۵، ۲۷ هزار نفر کمتر شده است. اما با این وجود اگر بخواهیم این آمار را با کشوری مثل آمریکا مقایسه کنیم، این رقم برای جمعیت ۳۱۸ میلیون نفری آن در حدود ۷ هزار نفر خواهد بود. تعداد سالن‌های سینما در این کشور در حدود بیش از ۴۱ هزار مورد است. همچنین کشور چین با داشتن ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر، به ازای هر ۳۳ هزار نفر یک سالن سینما دارد.

مورد دیگر در عقب بودن سینما ایران را می‌توان وجود کم سالن سینما در سراسر کشور دانست که تنها در شصت، هفتاد شهر ایران وجود دارند. این آمار به وضوح نشان می‌دهد که سرانه سالن سینما در ایران پایین است. این باعث شده است تا اکران فیلم در سینما‌های مختلف کشور کاهش یابد.

بیشتر بخوانید: دوبلورهای تاریخ سینمای ایران

بنا به برخی گفته‌ها، تجهیزات فنی نیز مانند دوربین‌های Arri و Red در سینمای ایران به صورت محدود در دسترس است که می‌تواند در کاهش توان و کیفیت سینمای داخلی تاثیرگذار باشد. در این زمینه عملکرد ایران بسیار پایین‌تر از سینمای ترکیه ارزیابی شده است و این مورد را هم باید در لیست عقب بودن سینما ایران درنظر گرفت.

در راستای دلیل قبل، همچنین کمپانی فیلم‌سازی خاصی به صورت خصوصی در ایران فعالیت نمی‌کند. از سوی دیگری برخی از شرکت‌ها و یا اشخاص با اجاره دادن این تجهیزات، آن‌ها را با هزینه‌های بالایی ارائه می‌کنند.

دلیل عقب ماندگی سینمای ایران چیست؟

در انتها لازم است کمی راجع به دلایلی که می‌تواند در موضوع عقب بودن سینما ایران دخیل باشد، بحث کنیم. در این راستا باید گفت:

• عقب افتادگی فنی: یکی از دلایلی که در قسمت قبل هم به آن اشاره کردیم، کمبود و یا نایاب بودن تجهیزات قدرتمند فیلمبرداری است. در این زمینه در سال‌های اخیر فیلم‌های خوبی ارائه شده است که نشان از رفع تدریجی این عامل می‌دهند.

• انتقال دانش و عدم تعامل: در زمینه انتقال تجربیات و دانش بین کشورها، تکنیک‌های فیلمبرداری و یا صداگذاری و نیز سایر بخش‌ها مانند اصلاح رنگ و غیره، همگی سبب شده‌اند تا عقب بودن سینما ایران آشکار باشد. شاید بتوان دو دلیل اصلی را در ایجاد این عامل مهم دانست که اولین مورد آن، عدم وجود احساس نیاز در هنرمندان ایرانی به یادگیری مستمر دانش و تجربیات از دیگران و مورد دوم، بسته بودن فضای تعاملات فرهنگی ایران با سایر کشور‌ها است. همانطور که مشاهده می‌کنید، نهایت فعالیت سینمای ایران با سایر سینما‌های کشور‌های دیگر به صورت محدود و آن هم با برخی کشور‌های همسایه بوده است.

• عدم درک صحیح: مورد دیگر از دلایل عقب بودن سینما ایران، عدم شناخت و درک دقیق از تاثیراتی است که این عنصر قدرتمند در هنر می‌تواند بین ملت‌ها داشته باشد. هرچند بسیاری از تولیدات کشور‌های خارجی مانند فیلم ۳۰۰، توانسته‌اند تشری به این موضوع بزنند، با این حال هنوز در بخش‌های خاصی شاهد رشد چشمگیر آن نیستیم. با این حال نباید فراموش کرد که در برخی زمینه‌ها و آثاری که تولید شده‌اند، همانند سریال حضرت یوسف، مختارنامه و یا فیلم محمد رسول الله، توانسته‌اند الگوی خوبی برای تاثیرگذاری در سطح بین‌المللی باشند.

• عدم وجود آموزش مناسب: فقدان توجه به مشکلات آموزش مناسبی که در این زمینه وجود دارد، سبب شده است تا کمتر کسی به آن بپردازد. این باعث شده است تا موسسات و آموزش‌هایی که ارائه می‌کنند، به درستی و در سطح حرفه‌ای صورت نگیرد. به همین خاطر است که هرساله شاهد آن هستیم که آثار کمی در زمره بهترین‌ها قرار دارند که آن هم بیشتر به علت وجود کارگردانان قدرتمند آن‌ها است.

• انحراف‌گرایی: همانند بسیاری از آثاری که در سینمای کشور‌های مختلف شاهد آن هستیم، برخی از آثار سینمایی نیز وجود دارند که غالب محتوای آن‌ها طنز، اما پوچ هستند. بیشتر این نوع آثار معمولا با نگاه اقتصادی و تحت تاثیر وضعیت اجتماعی روز ارائه می‌شوند که بازخورد‌ها و استقبال بالایی از آن می‌شود.

شما کاربران می‌توانید در راستای تکمیل این مقاله، نظرات و پیشنهادات خود را راجع به عقب بودن سینما ایران در قسمت کامنت‌ها باین کنید.