اینترنت ملی چیست و آیا واقعاً باعث افزایش امنیت در دوران جنگ می شود؟

رویداد۲۴| اینترنت ملی در ایران به شبکه‌ای گفته می‌شود که برای مدیریت داده‌ها، افزایش امنیت سایبری و کاهش وابستگی به اینترنت جهانی طراحی شده است. این شبکه که با نام «شبکه ملی اطلاعات» نیز شناخته می‌شود، زیرساختی امن و پایدار برای ارائه خدمات اینترنتی داخل کشور فراهم می‌آورد و کنترل دسترسی کاربران به محتوا و سایت‌ها را در اختیار دولت قرار می‌دهد.

در اینترنت ملی، دسترسی کاربران محدود به سرور‌های داخلی است و سایت‌ها و خدمات داخل کشور با سرعت و کیفیت بالاتری در دسترس قرار می‌گیرند. اما برخلاف اینترنت بین‌المللی که امکان دسترسی آزاد به تمامی وب‌سایت‌ها و منابع جهانی را فراهم می‌کند، شبکه ملی محدودیت‌هایی در استفاده از سرویس‌های خارجی دارد و کاربران برای بازدید از سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی ممکن است با فیلترینگ و محدودیت مواجه شوند.

امنیت در شبکه ملی اطلاعات 

از نظر امنیت، اینترنت ملی تحت کنترل کامل دولت قرار دارد و به همین دلیل امکان اعمال نظارت گسترده بر محتوا و ترافیک داده‌ها فراهم می‌شود. این امر می‌تواند امنیت داخلی و حفاظت از زیرساخت‌ها را افزایش دهد، ولی در مقابل آزادی و حریم خصوصی کاربران به شکل قابل توجهی محدود می‌شود. اینترنت بین‌المللی معمولاً نظارت کمتری دارد و دسترسی به اطلاعات با آزادی بیشتری انجام می‌گیرد.

اینترنت ملی مستقل از سرور‌های خارجی است و در مواقع قطع یا اختلال در اینترنت جهانی، ارتباط داخلی حفظ می‌شود. همچنین استفاده از این شبکه هزینه کمتری برای کاربران دارد، چرا که دسترسی به سایت‌های داخلی بدون نیاز به پهنای باند بین‌المللی است. برعکس، اینترنت بین‌المللی به سرور‌های خارجی وابسته است و معمولاً هزینه‌های بیشتری به دلیل مصرف پهنای باند خارجی دارد.

 اینترنت ملی در شرایط بحرانی

در شرایط بحرانی مانند حملات سایبری یا ناآرامی‌های سیاسی، اینترنت ملی نقش مهمی در حفظ ارتباطات داخلی ایفا می‌کند. به عنوان مثال، دراعتراضات ۱۳۹۸ ایران در واکنش به اعتراضات گسترده، دسترسی به اینترنت جهانی را محدود کرد و کاربران را به استفاده از شبکه ملی اطلاعات هدایت نمود. این اقدام به گفته مسئولان «با هدف جلوگیری از سوءاستفاده دشمنان و حفظ امنیت کشور» انجام شد.

همچنین، پس از حملات سایبری اسرائیل به زیرساخت‌های ایران، دولت برای کاهش نفوذ ، دسترسی کاربران به اینترنت بین‌المللی را محدود کرد و سرویس‌های داخلی مانند پیام‌رسان‌های بومی و سایت‌های دولتی را جایگزین کرد. این محدودیت‌ها با هدف افزایش امنیت سایبری و جلوگیری از آسیب به سیستم‌های حیاتی کشور اعمال شد.

مزایا و معایب اینترنت ملی

با وجود مزایای امنیتی، اینترنت ملی با چالش‌هایی مانند محدودیت دسترسی به منابع علمی و اطلاعات جهانی رو‌به‌رو است. کاربران گاه از کاهش کیفیت خدمات آنلاین و محدودیت در استفاده از برخی پلتفرم‌ها گله دارند. همچنین وابستگی به زیرساخت‌های داخلی باعث می‌شود در صورت بروز نقص یا حمله سایبری به شبکه ملی، دسترسی به خدمات حیاتی مختل شود.

بسیاری از کارشناسان حوزه فناوری و توسعه‌دهندگان شبکه ملی اطلاعات معتقدند این شبکه باید صرفاً ابزاری برای حفاظت از زیرساخت‌های کشور باشد، نه ابزاری برای محدود کردن آزادی دسترسی کاربران به اطلاعات جهانی. برخی از آنان نسبت به استفاده سیاسی از اینترنت ملی و محدودیت آزادی بیان انتقاد کرده‌اند.

اینترنت ملی در ایران یک زیرساخت استراتژیک برای مدیریت داده‌ها و افزایش امنیت سایبری به شمار می‌رود. اما تعادل میان حفظ امنیت کشور و آزادی اطلاعات کاربران، چالشی بزرگ است که باید در طراحی و اجرای این شبکه رعایت شود. با توجه به وقایع اخیر، اهمیت اینترنت ملی در شرایط بحران بیش از پیش مشخص شده است، اما در عین حال محدودیت‌های آن نیز باید مورد توجه قرار گیرد.